Yemen hükümeti ve uluslararası çevreler Umman'ın Husileri barışa ikna etme girişiminin sonuç vermesini dört gözle bekliyor

Bakan Mübarek: Top seslerini durdurmanın ve barış girişimleriyle ilgilenmenin zamanı geldi.

Umman heyeti geçen Cumartesi günü Sana'ya geldiği sırada Husi medyası tarafından yayınlanan bir fotoğraf.
Umman heyeti geçen Cumartesi günü Sana'ya geldiği sırada Husi medyası tarafından yayınlanan bir fotoğraf.
TT

Yemen hükümeti ve uluslararası çevreler Umman'ın Husileri barışa ikna etme girişiminin sonuç vermesini dört gözle bekliyor

Umman heyeti geçen Cumartesi günü Sana'ya geldiği sırada Husi medyası tarafından yayınlanan bir fotoğraf.
Umman heyeti geçen Cumartesi günü Sana'ya geldiği sırada Husi medyası tarafından yayınlanan bir fotoğraf.

Çoğu gözlemci Husilerin savaşı durdurma niyetinde olmadığına dair kesin bir görüşe sahip olsa da Yemen hükümeti ve bölgesel ve uluslararası çevreler, Umman’ın İran destekli husi grubunu ikna etmek için gösterdiği çabaların sonuçlarını dört gözle bekliyor. Umman heyeti, grubu Martin Griffiths’in grup ve meşru hükümet arasındaki barış istişarelerine dönmeden önce önerdiği ateşkes ve insani önlemlerin uygulanmasına ilişkin BM planına ikna etmek amacıyla Sana’ya gitmişti.
Umman hükümetinin geçen Cumartesi günü Husi lideri Abdulmelik el-Husi’yi barışa ikna etmek ve Marib’e yönelik saldırıyı durdurmak için gönderdiği heyet, ABD’nin teşvik etmesiyle son bir girişim olarak değerlendirildi.
Grubun resmi kaynakları, Umman heyeti ile grubun lideri arasında yapılan görüşmenin ayrıntılarını açıklamazken, Yemenli siyasiler grubun kararlarını Maskat'ta değil Tahran'da aldığını belirtti. Kaynaklar, Umman’ın girişiminin en azından Yemen görevinden ayrılmaya hazırlanan Grifftihs dönemi için grubun önerilen BM planına göre kapsamlı bir ateşkese varma konusundaki ciddiyetsizliğini kanıtlayacak son bir adım olabileceğini ifade ettiler. 
Grubun medyası tarafından konuya ilişkin yapılan açıklamada, sadece liderleri Abdulmelik el-Husi'nin Umman heyetiyle görüştüğü ve onlarla insani ve diğer konularla ilgili fikir alışverişinde bulunduğu kaydedildi.
Diğer taraftan, Yemen Dışişleri ve Göçmen İşleri Bakanı Ahmed Avad bin Mübarek, Körfez ülkeleri yetkilileri ve diplomatlarla yaptığı görüşmelerin yanı sıra, Ummanlı yetkililerle Maskat'ta görüşmelere devam etti. Yemenli Bakan’ın bu adımı, Husi grubunu BM ve uluslararası ve bölgesel çevreler tarafından sunulan barış seçeneklerine zorlamak ve grubun ateşkesi siyasi ve askeri kazanımlar elde etmek için yatırım yaptığı insani dosyalardan ayırmamasını sağlamak amacıyla geldi.
Resmi kaynaklar, Bakan Mübarek'in dün (Salı) Umman Devlet Konseyi Başkanı Abdulmelik el-Halili ile bir araya geldiğini ve görüşmede Yemen'deki gelişmeler ve savaşı sona erdirmek için bölgesel ve uluslararası barış çabalarını ele aldıklarını bildirdi. 
Yemen’in SABA haber ajansı, Bakan Mübarek'in Yemen ile Umman Sultanlığı arasındaki akrabalık bağlarına, coğrafi komşuluğa ve ortak bir tarihe dayanan ilişkilerin derinliğine ve gücüne vurgu yaptığını ve bu ilişkileri iki kardeş halka hizmet etmek için güçlendirmeye çalıştıklarını belirttiğini aktardı. Ayrıca, Umman’ın savaşı durdurmak, siyasi süreci ilerletmek ve Yemen'e ve bölgeye kapsamlı barış ve istikrar getirmek için uluslararası ve bölgesel çabaları desteklemede oynadığı role övgüde bulundu.
Aynı kaynaklara göre Yemen Dışişleri Bakanı, Yemen hükümetinin Umman’ın çabalarını desteklediğini ve Yemen halkının iyiliğine ve 21 Eylül'de 2014’teki Husi darbesinden bu yana akan kanın durdurulmasına yönelik tüm barış çabalarına olumlu baktığını yineledi. Bakan, Husilerin başkent Sana'yı işgal edip diğer şehirlere yayılmasının ardından insani acının yaşandığını, sosyal yapının ve ekonominin bozulduğunu belirtti.
 
Bakan Mübarek ayrıca şu ifadeleri kullandı:
"Topların durması, barış çanlarının çalması ve milislerin barışı tesis etme ve Yemen halkının çıkarları için Umman’ın ve uluslararası ve bölgesel çevrelerin girişimleriyle savaşı sona erdirerek müzakere masasına oturmak için anlaşma fırsatını değerlendirme zamanı geldi.
Kapsamlı bir ateşkes, Stockholm Anlaşması uyarınca Sana Havaalanı’nı ve Hudeyde Limanı’nı açmanın ve müzakere masasına oturmanın yanı sıra, tüm insani meseleleri ele almak için çok önemli bir adım. Husiler, adil ve kapsamlı bir barışa ulaşmak için bu fırsatı değerlendirmeli.”

 Bakan Mübarek, Dr. Nayef el-Hacraf ile bir araya geldi
Resmi kaynaklar, Bakan Mübarek'in aynı zamanda Umman'ın başkenti Maskat'ta Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi (KİK) Genel Sekreteri Dr. Nayef el-Hacraf ile bir araya geldiğini belirtti. Yemenli Bakan’ın Hacraf ile görüşmesinde, KİK ile Yemen arasında ekonomik alandaki işbirliği ilişkilerini ve KİK tarafından Yemen'de uygulanan kalkınma ve hizmet projeleri ve bunları geliştirmenin yollarını ele aldığı ve Yemen'in KİK’teki bazı Körfez komitelerine üyeliğinin güçlendirilmesinin önemini vurguladığı aktarıldı.
 SABA ajansı, Dışişleri Bakanı Mübarek'in Husi milislerin uzlaşmazlığına ve savaşı sürdürerek anlaşmadaki gecikmelerine rağmen, savaşı sona erdirmek ve siyasi süreci ilerletmek için bölgesel ve uluslararası çabalar ve girişimler çerçevesinde siyasi durumdaki gelişmeleri tartıştığını bildirdi. Husilerin en korkunç bir katliam yaşatarak Marib kentindeki bir akaryakıt istasyonunu balistik füze ile hedef almasının ardından aralarında çocukların da bulunduğu çok sayıda sivil hayatını kaybetti. Husiler ayrıca, komşu ülkeleri hedef almaya ve Safir petrol tankerinin bakımına ve içeriğinin boşaltılmasına izin vermeyerek mayınlar ve patlayıcı yüklü teknelerle uluslararası seyrüseferi ve deniz çevresini tehdit etmeye devam ediyor.
 Yemen’deki resmi kaynaklara göre Hacraf, KİK’in Yemen'e yönelik kalıcı ve sağlam tutumunu vurgulayarak, anayasal meşruiyetini sağlama, devleti yeniden kurma ve Husi darbesini sona erdirme çabalarında yanında yer aldığını dile getirdi. Ayrıca üç referansa uygun olarak, Yemen halkının güvenlik ve istikrar özlemlerini karşılayacak şekilde kapsamlı ve sürdürülebilir bir barışa ulaşmak için grubu siyasi süreci zorlamanın ve yeniden inşa ve ekonomik toparlanmanın sağlanması ve kalkınma sürecinin ilerletilmesi için entegre bir plan geliştirmenin önemini vurguladı. 
 Yemenli çevrelerde grubun önerilen BM planına göre kapsamlı bir ateşkese varma konusundaki ciddiyetsizliği konusunda şüpheler gündeme gelirken, Yemenli politikacılar Umman’ın çabalarının, Griffiths ve son açıklamasında grubu ateşkese uymamaktan ve ülkedeki barış sürecini desteklemekten sorumlu tutan ABD Temsilcisi Tim Lenderking’in önceki çabaları gibi sona ereceğini bekliyor. 
 Grubun lideri son vaazında yaptığı açıklamada, BM önerisine ve uluslararası çabalara, özellikle de ABD’nin çabalarına karşılık vermeyerek takipçilerini daha fazla savaşçı seferber etmeye ve savaşa devam etmek için daha fazla para toplamaya çağırdı. Ayrıca  kapsamlı bir ateşkesten uzak bir şekilde, herhangi bir barış anlaşmasına uymanın Sana Havaalanı ve Hudeyde Limanı üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması ve Yemen’de meşru hükümeti destekleyen Arap Koalisyonu’nun uluslararası kabul görmüş hükümeti desteklemeyi bırakmasına bağlı olduğunu belirtti.



Umman Sultanı Tahran’a yeni mesajlar mı taşıyor?

Umman Sultanı Heysem bin Tarık, geçen yıl Maskat’taki El-Alem Sarayı’nda İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’yi ağırlarken (OMAN)
Umman Sultanı Heysem bin Tarık, geçen yıl Maskat’taki El-Alem Sarayı’nda İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’yi ağırlarken (OMAN)
TT

Umman Sultanı Tahran’a yeni mesajlar mı taşıyor?

Umman Sultanı Heysem bin Tarık, geçen yıl Maskat’taki El-Alem Sarayı’nda İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’yi ağırlarken (OMAN)
Umman Sultanı Heysem bin Tarık, geçen yıl Maskat’taki El-Alem Sarayı’nda İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’yi ağırlarken (OMAN)

İran Dışişleri Bakanlığı Körfez Dairesi Başkanı Ali Rıza İnayeti, Umman Sultanı’nın ziyaretinin iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve iş birliği kapsamını genişletmek için yeni anlaşmaların imzalanması bağlamında gerçekleşeceğini söyledi.

İnayeti İranlı Öğrenciler Haber Ajansı’na (ISNA) verdiği demeçte, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Umman Sultanı Heysem bin Tarık’ı bu sabah Tahran’ın kuzeyindeki Sadabad Sarayı Kompleksi’nde resmi bir törenle kabul edeceğini söyledi.

Sadabad Sarayı Kompleksi, Umman Sultanı’nın iki gün sürecek ziyaretine hazırlık olarak kapılarını iki günlüğüne ziyaretçilere kapatacağını duyurmuştu.

İnayeti, söz konusu ziyaretin komşuluk politikası ve çeşitli alanlarda ilişkilerin geliştirilmesi ilkesine göre mevcut hükümet politikasının yaklaşımı doğrultusunda gerçekleşeceğini söyledi ve ‘bunun açık göstergesinin de ülke liderlerinin karşılıklı ziyaretleri’ olduğunu söyledi.

Umman Sultanı’nın ziyareti, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Maskat ziyaretinden bir yıl sonra geliyor. Maskat, geçen yıl şubat ayında Doha ziyaretinden sonra İran Cumhurbaşkanı’nın Körfez’deki ikinci durağıydı. Burada iki taraf, ticari ve ekonomik iş birliğini genişletmek için mutabakat zaptları imzalamıştı.

İran Cumhurbaşkanı’nın Maskat ziyaretine işaret eden İnayeti, Reisi ve konuğu Sultan Heysem bin Tarık’ın iki ülke arasındaki anlaşmaların uygulanmasını görüşeceklerini söyledi. Ayrıca “İki ülke arasında yeni anlaşmalar imzalanmasını umuyoruz” dedi.

İnayeti Tahran ile Maskat arasındaki ilişkilerin ‘ilerleyip geliştiğini’ vurgulayarak “İki ülke arasındaki ticaret hacmi yukarı yönlü bir seyir izledi. İki ülke arasındaki ticaret hacminin yaklaşık 2 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor” dedi.

Ziyaret, Umman arabuluculuğunda İran ve Belçika arasında yapılan tutuklu takasından iki gün sonra gerçekleşiyor. Buna göre terör suçlamalarıyla 20 yıl hapis cezası alan İranlı diplomat Esedullah Esedi ve Belçikalı insani yardım personeli Olivier Vandecasteele takas edilmişti.

Arabuluculuğun ayrıntıları henüz netleşmedi. Geniş kapsamlı bir arabuluculuk muydu yoksa sadece diplomatik ilişkilerle birbirine bağlı olan Tahran ve Brüksel arasındaki bir tutuklu takası ile mi sınırlıydı henüz bilinmiyor.

Vandecasteele’nin serbest bırakılmasından 35 gün önce İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, takas anlaşmasını hızlandırmanın yollarını görüşmek üzere Belçika Başbakanı Alexander De Croo ile bir telefon görüşmesi yapmıştı.

Umman Sultanı’nın Tahran’a özel bir mesaj taşıyıp taşımadığına ilişkin bir soruya İnayeti “Bu konuda bilgim olmadığı için net bir açıklama yapamam. Ancak, daha önce de belirttiğim gibi, bu ziyaret ikili ilişkiler çerçevesinde gerçekleşmektedir ve benzer ziyaretlerde genellikle üst düzey yetkililer bölgesel konularla ilgili istişareler de yapmaktadır” şeklinde cevap verdi.

İnayeti, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı görevini yürütüyor. İran medyası geçen hafta İnayeti’nin İran’ın Suudi Arabistan Büyükelçisi olma yolunda ilerlediğini öne sürmüştü. İran Dışişleri Bakanlığı’ndan bu konuda herhangi bir açıklama gelmemişti.

İran gazetelerinin varsayımları

Bazı İran gazeteleri dün ziyaretle ilgili yorumlarda bulundu. Dini Lider Ali Hamaney’in ofisine bağlı İslami Propaganda Merkezi’nin sahibi olduğu Tehran Times gazetesi, ön sayfasında Umman Sultanı’nın resminin altına “Barış yapan barışı koruyanla buluşur” yazdı.

Yönetim kurulu başkanlığını Hamaney’in Uluslararası İlişkiler Danışmanı Ali Ekber Velayeti’nin yaptığı Farhikhtegan gazetesi ise Tahran ile Brüksel arasındaki tutuklu takasına odaklanmayı tercih ederek “Avrupalıların Sultan kanalına dönüşü” yazdı.

Gazete, ani Umman arabuluculuğunun gerekçeleriyle ilgili olarak “Ne zaman İran ile Batılı ülkeler arasında bir tutuklu takasından söz edilse, müzakerelerde arabulucu olarak Umman’ın adını duymayı beklemeliyiz” ifadelerini kullanarak Maskat’ın tutuklu takasına ‘zemin hazırladığına’ işaret etti. Ayrıca gazete, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın ABD yönetiminin masadaki tüm kartlarla tehdit etmesine rağmen, nükleer anlaşmayı yeniden canlandırmayı amaçlayan müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini söylediği açıklamalarına değindi.

sdvds

Gazete “Bu olayların nedeninin, Batı ile yapılan müzakerelerin seyrindeki olumlu ve tabiki gizli olası ilerleme olması tesadüf olmaz. Bu varsayım doğruysa, bu sadece Batı tarafının İran’a karşı düşmanca tavrının gerilediğine dair bir işaret olabilir” ifadelerini kullandı.

Gazete, Umman Sultanı’nın Kahire ziyaretine de atıfta bulunarak, “Bu hafta Kahire’den mesajlarla gelmesi bekleniyor” diye yazdı. Ayrıca “Arap hükümetlerinin, kendisine yönelik bir baskı dönemini aşan Tahran’la ilişki kurmaya yönelmesi, bölge ülkelerinin İran’ı yadsınamaz bir gerçek olarak kabul ettiğini gösteriyor…” ifadelerini kullandı.

Reformist çizgideki Hammihan gazetesinin aktardığına göre bölgesel işler uzmanı Hasan Lascerdi “Umman yetkililerinin ziyareti, her zaman birtakım olaylarla ilişkilendirilen bir konuydu. Görünüşe göre Umman Sultanı bir mesaj taşımak istiyor. Bu nedenle, son günlerde bölgeye ziyaretler gerçekleştirdi” ifadelerini kullandı. Uzman “Umman Sultanı’nın İran ziyareti ile karşı karşıyayız. Bu bakımdan, bunun ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla yapılan ikili müzakerelerin bir parçası olabileceği ve aynı zamanda bazı ülkelerin mesajlarını iletmek veya İran ve Avrupa arasında askıda bekleyen sorunları çözmek için olma olasılığı yüksek” değerlendirmesinde bulundu.

Buna karşılık analist Hasan Beheştipur, Umman Sultanı’nın Tahran ile Washington arasında arabuluculuk arayışında olduğuna ihtimal vermedi. Hammihan gazetesine verdiği demeçte, Maskat’ın İran ile çeşitli alanlarda ilişkilerini geliştirmeye çalıştığını söyledi. Analist “Maskat’ın Mısır ile İran arasındaki ilişkileri normalleştirmek için iki ülke lideriyle görüşme ve büyükelçileri harekete geçirme de dahil olmak üzere birçok şekilde çaba sarf ettiği doğru. Ancak ziyaret İran ve ABD arasında arabuluculuk yapmakla sınırlı olmamalı” dedi.