12 yılın ardından Netanyahu'nun mirası: "İsrail hiç bu kadar bölünmemişti"

AFP
AFP
TT

12 yılın ardından Netanyahu'nun mirası: "İsrail hiç bu kadar bölünmemişti"

AFP
AFP

İsrail'de koalisyon hükümetinin dün parlamentoda güvenoyu almasıyla Binyamin Netanyahu'nun 12 yıllık iktidarı sona erdi.
The Washington Post gazetesi, İsrail'in en uzun süre başbakanlık koltuğunda oturan lideri olan Netanyahu'nun bir yandan ülkeyi dönüştürürken bir yandan da daha önce görülmemiş düzeyde böldüğünü yazdı.
İsrail'in onlarca yıllık barış ve güvenlik politikasına yeniden yön veren ve ekonomiyi yeniden şekillendiren Netanyahu'nun ülkenin en etkili liderlerinden biri olduğunu belirten gazete, yazıda şu ifadelere yer verdi:
“Bibi olarak tanınan Neyanyahu, destekçilerine göre ardında gelişen bir ekonomi, yeni tesis edilmiş uluslararası saygınlık, Filistinli militanların otobüsleri bombalamadığı bir 10 yıl bıraktı. Karşıtlarına göreyse ülkeyi daha bölünmüş, daha az eşitlikçi ve Filistinlilerle barışa büyük oranda kayıtsız hale getirdi.”
Netanyahu'nun görevdeki son günlerinde Kudüs'teki başbakanlık konutu önünde düzenlenen protestolara katılan 68 yaşındaki Sylvia Strumpfman, "İsrail hiç bu kadar bölünmüş bir ülke değildi. Netanyahu'nun değiştirdiği şeyleri yeniden inşa etmek yıllar alacak" dedi.

"Siyasi stratejisi halkın öfkesini canlı tutmaya dayanıyordu"
Gazete, Netanyahu'nun ülkede bıraktığı en büyük izin sol ve sağ, dinciler ve sekülerler, Araplar ve Yahudiler arasında büyüyen uçurum olduğunu belirtti. Haberde, İsrailli siyasetçinin 2009'da başbakanlık koltuğuna oturduktan sonra Filistin sorununu çözmek yerine tavizsiz bir tutum benimsediği ve daha çok İran'dan gelen tehditler gibi konulara odaklandığı yorumu yer aldı.
Kudüs merkezli köşe yazarı Anshel Pfeffer, Netanyahu'nun ülkeyi en fazla dönüştüren liderlerden biri olduğunu söyleyerek "Siyasi stratejisi tümüyle halkın öfkesini canlı tutmaya dayanıyordu" diye konuştu. Pfeffer, önceki İsrail liderlerinin İsrail-Filistin sorununu çözmeye çalıştığını, Netanyahu'nunsa bu konuyu gündemden çıkarmayı başardığını kaydetti.  
Haberde, Netanyahu döneminde yasadışı Yahudi yerleşimlerinin sayısında çarpıcı bir artış olduğu, işgal altındaki topraklarda yaşayan Yahudilerin sayısının yüzde 50 artarak 450 bine ulaştığı vurgulandı.
The Washington Post, Netanyahu döneminde İsrail'in Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Fas ve Sudan gibi Arap ülkeleriyle ilişkileri normalleştirme yönünde anlaşma sağladığına ancak Ürdün'le ilişkilerin gerildiğine dikkat çekti. Haberde, eski ABD Başkanı Barack Obama döneminde ABD ve İsrail arasında gerilen ilişkilerin Donald Trump döneminde düzeldiği, öte yandan Netanyahu'nun son yıllarda Avrupa'dan uzaklaştığı ve Joe Biden yönetimiyle ilişkilerin de soğuk başladığı kaydedildi.
MIT'de işletme okuyan Netanyahu, başbakanlığı döneminde özelleştirme programına ağırlık vererek kamu fonlarını ve yatırımlarını azaltmıştı. The Washington Post, bu dönemde yoksul İsraillilerin oranının yüzde 21'e yükseldiğine dikkat çekti.
Gazete ayrıca 2019'da rüşvet, yolsuzluk ve görevi kötüye kullanma suçlamasıyla hakkında dava açılan Netanyahu'nun kendini korumaya almak için yargının bağımsızlığına gölge düşürdüğü eleştirilerine de yer verdi.
Independent Türkçe, The Washington Post



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.