Irak Hizbullahı Suriye’de etkinliklerini arttırıyor

Irak Hizbullahı, Suriye'de ölen milislerinin anısına 2018'de Bağdat'ta yürürken (Getty)
Irak Hizbullahı, Suriye'de ölen milislerinin anısına 2018'de Bağdat'ta yürürken (Getty)
TT

Irak Hizbullahı Suriye’de etkinliklerini arttırıyor

Irak Hizbullahı, Suriye'de ölen milislerinin anısına 2018'de Bağdat'ta yürürken (Getty)
Irak Hizbullahı, Suriye'de ölen milislerinin anısına 2018'de Bağdat'ta yürürken (Getty)

Irak Hizbullahı, Suriye’deki uzantılarıyla koordineli olarak Rakka'nın doğusunda yeni bir kamp kurmaya başladı. İnşaatı yaklaşık bir ay sürmesi beklenen kampa tünel kazmak için ağır makinalar ve yüzden fazla işçi getirildi.
Muhalif Aynel Fırat haber ağının askeri bir kaynağa dayandırdığı habere göre, İran destekli Irak Hizbullahı örgütü son iki gün içerisinde Sabkha tepelerine yakın ez-Zeym Çiftliklerinde kamplar inşa etmeye başladı. Örgüt inşaat ve tünel kazma konusunda uzman yaklaşık 120 işçiyi de bölgeye taşındı. Kaynağa göre, Irak Hizbullahı’na mensup milisler, “Suriye rejiminin herhangi bir müdahalesi olmadan” bölgede hendek kazarak kamplarını ve karargahlarını genişletme çalışmalarını artırdı.
Irak Hizbullahı 2007 yılında o dönem İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani’nin yardımcısı olan Mehdi el-Mühendis tarafından kuruldu. İkili 2020 yılında suikasta uğradı. 140 bin mensubu olan Irak Hizbullahı, 2014 yılında İran tarafından Irak’ta DEAŞ’a karşı savaşmak bahanesiyle kuruldu. Irak Hizbullahı öte yandan Suriye’deki İran nüfuzunu sağlayan örgütlerden birine dönüştü.
Irak Hizbullahı’nın Suriye topraklarında iki ana karargahı bulunuyor; Birincisi Safyan bölgesinde, ikincisi ise Rakka'nın güneybatısındaki İnbaj'da. Örgütün bölgede herhangi bir askeri kontrol noktası ise bulunmuyor. Yerel kaynaklara göre, örgüt birkaç gün önce Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrol ettiği bölgelerde temas hatları boyunca Safyan bölgesinde askeri tüneller ve hendekler kazmaya başladı. Irak Hizbullahı geçtiğimiz ay Rakka ve Deyr-i Zor arasındaki idari sınırın güneyine askeri takviye gönderdi.
Kaynaklar, İran Devrim Muhafızları Ordusu ve Nuceba Hareketi tarafından desteklenen Irak Hizbullahı’nın, yakın zamanda Suriye-Irak uluslararası karayolunun yakınında askeri karargah kurmasının ardından Deyr-i Zor’un batısında İran ve rejim tarafından kontrol edilen bölgelerdeki Tebni kasabasında yeni finans ve üyelik ofisi açtı. Deyr-i Zor’un batı kırsalında Midan Atik kasabasından et-Tabani çölüne kadar uzanan bölgelerde Nuceba Hareketi’nden Suriye yerel askeri kanadının kurulmasına hazırlık olarak 40 kişi görevlendirildi.
Nuceba Hareketi Sözcüsü Nasr eş-Şammari geçtiğimiz hafta, “İran'ın 2017'de kurduğu Golan Kurtuluş Tugayı’nın İsrail'in derinliklerine saldırmak için uygun silahlarla donatıldığını” iddia etti. Şammari, “Nuceba Tugayları’nın Suriye hükümetinin talebiyle savaşa girmeye hazır olduğunu” da bildirdi.
Buna karşılık medya kaynakları, Rakka'nın kuzeyindeki Ayn İsa bölgesinde SDG ile temas hatlarında bulunan rejim güçlerine ait 93. Tugay mensupları arasında bir gerginlik yaşandığını ve endişe halinin hakim olduğunu ve bu endişenin ağır askeri yaşam koşulları altında iki aydır üst üste maaş almadaki gecikmeden kaynaklandığı kaydedildi. Bu durum aylık 30 ila 40 dolar arasında maaş alan rejim askerlerinin, üyelerine 150 dolara kadar maaş ödeyen İran destekli milislere katılmalarının habercisi olabilir.



ABD'nin Hamas'a yönelik çelişkili tutumunun arkasında ne yatıyor?

Hamas savaşçıları, 13 Ekim 2025'te Han Yunus'ta İsrail tarafından serbest bırakılan Filistinli mahkûmları taşıyan otobüslere eşlik ediyor. (DPA)
Hamas savaşçıları, 13 Ekim 2025'te Han Yunus'ta İsrail tarafından serbest bırakılan Filistinli mahkûmları taşıyan otobüslere eşlik ediyor. (DPA)
TT

ABD'nin Hamas'a yönelik çelişkili tutumunun arkasında ne yatıyor?

Hamas savaşçıları, 13 Ekim 2025'te Han Yunus'ta İsrail tarafından serbest bırakılan Filistinli mahkûmları taşıyan otobüslere eşlik ediyor. (DPA)
Hamas savaşçıları, 13 Ekim 2025'te Han Yunus'ta İsrail tarafından serbest bırakılan Filistinli mahkûmları taşıyan otobüslere eşlik ediyor. (DPA)

ABD Başkanı Donald Trump'ın, Hamas'ın Gazze Şeridi'nde ‘şiddet yanlısı çetelerin peşinde olduğunu’ söylemesi üzerine, ABD'nin Hamas'a yönelik tutumu daha belirsiz hale geldi. Gözlemciler bu açıklamayı, Beyaz Saray'ın Hamas'a yönelik söylemini yumuşatma isteğinin bir göstergesi olarak değerlendirdi. Ancak birkaç saat önce, ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) bir açıklama yayınlayarak, harekete ‘şiddeti derhal durdurması’ ve silahlarını teslim etmeyi taahhüt etmesi çağrısında bulundu ve Kahire'nin arabuluculuğunda sağlanan ateşkes anlaşmasına desteğini yineledi.

Analistlere göre, siyasi ve askeri kurumlar arasındaki bu belirgin farklılık, son savaşın ardından ABD'nin Gazze Şeridi'ndeki rolünün niteliği ve gelecekteki güvenlik veya siyasi düzenlemelerde Hamas'a karşı sergilenecek açıklığın sınırları konusunda daha derin bir anlaşmazlığı yansıtıyor.

İç baskı

Bu gelişme, ABD yönetiminin kırılgan ateşkes anlaşmasını istikrara kavuşturmaya çalıştığı bir dönemde, Beyaz Saray'ın hem Cumhuriyetçiler hem de Demokratlar tarafından Gazze'ye, özellikle de Hamas'a yönelik politikasının niteliğini netleştirmesi yönünde iç baskı altında olduğu bir zamanda meydana geldi.

frgty
ABD Başkanı Donald Trump, 13 Ekim 2025'te Şarm eş-Şeyh'te imzalanan Gazze anlaşması belgesini elinde tutuyor. (AP)

Washington Post, ABD Savunma Bakanlığı'ndan bir yetkilinin, CENTCOM’un açıklamasının ‘ABD'nin resmi askeri çizgisini’ yansıttığını söylediğini aktardı. Yetkili, ordunun ‘siyasi açıklamalara dayanarak silahlı grupların tanımını değiştirmediğini’ ifade etti.

Ancak Beyaz Saray'a yakın kaynaklar, Trump'ın açıklamalarının ‘yanlış yorumlandığını’ ve onun ‘İsrail güçlerinin kısmi çekilmesinden sonra yerel grupların düzeni sağlamaya çalıştığı Gazze Şeridi'ndeki durum değişimini’ kastettiğini açıkladı. Fox News, bir ulusal güvenlik danışmanının, ‘Trump’ın şiddeti reddeden bazı grupları gelecekteki yerel güvenlik düzenlemelerine dahil etme fikrine açık olduğunu’ söylediğini aktardı.

Bölgesel taraflar için etkileri

Gözlemciler, siyasi ve askeri kurumlar arasındaki bu görüş ayrılığının yeni bir şey olmadığını düşünüyor. Beyaz Saray, son savaşın ardından Gazze Şeridi'nde yeniden denge sağlanmasına imkân verebilecek esnek bir siyasi yaklaşımı tercih ederken, Pentagon, Hamas'ın şiddeti durdurma ve silahlarını teslim etme konusundaki tam taahhüdünü doğrulamadan önce herhangi bir ‘rehabilitasyona’ karşı uyarıda bulunmakta ısrarcı.

Georgetown Üniversitesi'nde ulusal güvenlik üzerine çalışan Prof. Dr. Jonathan Stein, “ABD ordusu uzun vadeli istikrarı göz önünde bulundurarak hareket ederken, Başkan Trump diplomatik ivme kaybolmadan somut sonuçlar elde etmeyi amaçlayan hızlı siyasi mantıkla hareket ediyor. Bu çelişki, müttefikleri, özellikle de Washington'dan daha net bir tavır bekleyen İsrail'i karıştırıyor” ifadelerini kullandı.

fgthy
Hamas savaşçıları, 13 Ekim 2025'te Han Yunus'ta İsrail tarafından serbest bırakılan Filistinli mahkûmları taşıyan otobüslere eşlik ediyor. (AP)

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan herhangi bir açıklama yapılmazken, Beyaz Saray ve Pentagon arasında ateşkesin istikrarını sağlamak ve Gazze Şeridi'ndeki güvenlik sorumluluklarını dağıtmak için mekanizmalar konusunda istişareler devam ediyor. Gözlemciler, ABD'nin ikili söyleminin anlaşmanın hükümlerinin sahada uygulanmasını geciktirebileceğini ve bölgesel taraflar arasında şüphe uyandırabileceğini düşünüyor.

Bu durum, Trump'ın görevdeki ilk yıllarında Suriye, İran ve Afganistan konusunda yaptığı açıklamalar ile Pentagon'un resmi tutumu arasında tekrar tekrar ortaya çıkan çelişkilerle dolu tartışmaları akla getiriyor.

Gazze'ye temkinli bir dönüş ve ateşkesin geleceği hakkında artan sorularla, ABD Başkanı bir kez daha zor bir sınavla karşı karşıya: Ortadoğu'nun güvenliğini etkileyen hassas konularda risk almayı reddeden askeri kurumla, iç desteği kazanmaya yönelik siyasi retoriği nasıl dengeleyecek?


Hamas'a karşı faaliyet yürüten silahlı grubun lideri, uluslararası topluma Gazze halkını koruma çağrısında bulundu

Hüsam el-Astal (Filistin Basın Ağı sayfası)
Hüsam el-Astal (Filistin Basın Ağı sayfası)
TT

Hamas'a karşı faaliyet yürüten silahlı grubun lideri, uluslararası topluma Gazze halkını koruma çağrısında bulundu

Hüsam el-Astal (Filistin Basın Ağı sayfası)
Hüsam el-Astal (Filistin Basın Ağı sayfası)

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus bölgesinde İsrail'in desteğiyle faaliyet gösteren bir milis grubunun komutanı Hüsam el-Astal, Hamas'ın gerçekleştirdiği infaz dalgası sırasında dünyaya Gazze halkını Hamas'tan koruması çağrısında bulundu.

The Times of Israel'in ulaştığı bir videoda el-Astal, ABD Başkanı Donald Trump'a ateşkes sağlamak için gösterdiği çabalarından dolayı teşekkür ediyor, ancak Gazze sakinlerini İsrail bombardımanından kurtardıktan sonra, şimdi onları Hamas'tan da kurtarması gerektiğini ekliyor.

Şarku’l Avsat’ın The Times of Israel’den aktardığına göre el-Astal, “Hamas yüzlerce çocuğu, kadını, genci ve yaşlıyı öldürüyor. Ne suçtan? Askeri bir savaştan terörist bir savaşa geçtik. Bugün Hamas Gazze halkına karşı terör estiriyor, onları RPG'lerle öldürüyor. Hamas yüzde 100 DEAŞ'dır” diyerek uluslararası topluma Gazze halkını Hamas'tan koruması çağrısında bulundu.

sdfrgty
Hüsam el-Astal (ortada), Gazze Şeridi'nde çekilmiş ve Facebook'ta paylaşılmış, tarihi bilinmeyen bir fotoğrafta silahlı grup üyeleriyle birlikte görülüyor. (Hüsam el-Astal'ın Facebook sayfası)

El-Astal, ‘Gazze halkına ve tüm dünyaya mesajında’, liderliğini yaptığı milislerin ‘Gazze Şeridi'ni yönetmeyi veya nüfuz kazanmayı amaçlamadığını’ belirtti.

El-Astal, “Hamas yönetiminden, halka hizmet eden sivil bir hükümete geçmek istiyoruz. Barış istiyoruz, yaşamak istiyoruz. Bugün Hamas ile Gazze Şeridi’ni yönetmek için savaşmıyoruz” ifadelerini kullandı.

Videoyu kaydettikten sonra The Times of Israel ile yaptığı röportajda el-Astal, grubunun Hamas ile savaşmaya devam edeceğini bildirdi.

Hüsam el-Astal kimdir?

Filistin Yönetimi güvenlik güçlerinin eski bir üyesi olan Hüsam el-Astal, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta Hamas'a karşı çalışan silahlı bir grubun kurulduğunu duyurdu. Han Yunus sakinlerini, onlara yiyecek, su ve barınak sağlayabilmesi için kendi kontrolündeki bölgelere taşınmaya çağırdı.

El-Astal, The Times of Israel'e verdiği demeçte, grubunun Hamas'ın saldırısı altında yaşayan herkesi kabul edeceğini ve herkese yetecek kadar yiyecek, su ve barınak sağladığını söyledi. Önümüzdeki günlerde, yaklaşık 400 Filistinliyi kabul etmek için çalışacağını ifade etti.

asd
Hüsam el-Astal’ın 2000'li yılların başında Gazze'de Filistin Yönetimi güvenlik güçlerinde görev yaparken çekilmiş bir fotoğrafı (Hüsam el-Astal’ın Facebook sayfası)

El-Astal, silahlı grubunun, Gazze Şeridi'ndeki diğer kasaba ve bölgeler gibi, bu savaş sırasında sakinlerinden tamamen tahliye edilen Han Yunus'un güneydoğusundaki Kizan en-Neccar bölgesinde bulunduğunu belirtti. Bölge, yoğun nüfuslu el-Mevasi bölgesinden yaklaşık iki buçuk kilometre uzaklıkta bulunuyor.

Rafah'ın doğusu ve Han Yunus'un doğu bölgelerinden sorumlu Yaser Ebu Şebab gibi, kendisinin de bu yeni insani yardım bölgesinden sorumlu olduğunu söyledi. Ebu Şebab ile temas halinde olduğunu, ancak bağımsız çalıştığını doğruladı.

El-Astal, İsrail gazetesi ile yaptığı röportajda, birkaç yıl İsrail'de çalıştığını ve daha sonra Filistin Yönetimi'nin Gazze'yi kontrol ettiği dönemde Filistin Yönetimi güvenlik güçlerinde çalıştığını belirtti.


Deyrizor ‘güvenlik kaosundan’ şikayetçi

Suriye'nin doğusundaki Deyrizor'da bulunan et-Teym petrol sahası (SANA)
Suriye'nin doğusundaki Deyrizor'da bulunan et-Teym petrol sahası (SANA)
TT

Deyrizor ‘güvenlik kaosundan’ şikayetçi

Suriye'nin doğusundaki Deyrizor'da bulunan et-Teym petrol sahası (SANA)
Suriye'nin doğusundaki Deyrizor'da bulunan et-Teym petrol sahası (SANA)

Suriye'nin doğusundaki Deyrizor sakinleri, vilayetteki güvenlik boşluğundan şikâyet ediyor. Bu bölgede suikastlar, yolsuzluklar ya da trafik kazaları gibi olaylar hiç durmaksızın devam ediyor. Yollar, bombardımanlar veya ağır askeri araçların geçişi sonucu meydana gelen tahribat nedeniyle onarıma muhtaç durumda. Buna ek olarak, zamanın etkisi de altyapı üzerinde genel bir yıpranma bırakıyor.

Aktivistler, Deyrizor'daki güvenlik kırılganlığını, Esed rejiminin devrilmesinden bu yana vilayetteki askeri güvenlik sisteminin büyük başarısızlığına ve hükümetin bu doğu vilayetindeki reformlara ilgisizliğine bağlıyor.

Günlük olayların çokluğuna rağmen, petrol sahalarının güvenliğinden sorumlu dört personelin, kendilerini taşıyan askeri bir otobüste meydana gelen patlayıcı infilakı sonucu hayatlarını kaybetmesi, farklı bir şok etkisi yarattı. Olay, Deyrizor ile Mayadin arasındaki yolda, Deyrizor’un doğu kırsalında bulunan Saalu köyü yakınlarında meydana geldi. Bölgedeki aktivistlerin aktardığına göre, bu olay halk üzerinde ayrı bir yankı uyandırdı.

Sharq News ve Suriye'nin doğusundaki durumu takip eden diğer Suriye internet siteleri, olayda hayatını kaybedenlerin isimlerini yayınladı. Bunlar: Salih Ahmed, Ali Eid el-Vavi, Ali Fevaz el-Ahmed ve Eid el-Musa. Ayrıca, Ahmed el-Huseyin, Faris el-Fevaz, Ali el-Fadıl, Yaser el-İsmail, Nahar el-Ali ve Macid Ahmed el-Hadar dahil olmak üzere çeşitli derecelerde yaralanan kişiler de oldu.

Bu kişiler Suriye Savunma Bakanlığı güçlerinin 66. Tümeni'ne mensup. Patlama, Şam saatiyle sabah 8:45'te, et-Teym petrol sahasındaki nöbet görevinden dönerken meydana geldi.

sdfrgt
Dün sabah Deyrizor'daki et-Teym petrol sahasında güvenlik görevlilerini taşıyan bir otobüse tuzaklanan patlayıcının infilak ettirilmesinin ardından çekilen fotoğraf (sosyal medya)

Suriye Enerji Bakanlığı, ‘Deyrizor'da petrol tesisi güvenlik görevlileri ve bir dizi işçiyi taşıyan bir otobüsün dün sabah Deyrizor ve Mayadin şehirleri arasındaki yolda teröristlerin saldırısına uğradığı’ yönünde bir açıklama yaptı.

Suriye resmi haber ajansı SANA, Enerji Bakanlığı'nın Esed rejiminin devrilmesinden bu yana, petrol tesislerinde ulusal üretimi yeniden başlatmak için kapsamlı bir planın parçası olarak petrol ve elektrik altyapısını rehabilite etmeye çalıştığını bildirdi. Enerji Bakanı Muhammed el-Beşir 8 Ekim’de, Deyrizor vilayetindeki et-Teym petrol sahasını ve et-Teym petrol ve elektrik üretim istasyonlarındaki çalışmaların ilerleyişini denetledi.

Deyrizorlu yazar ve araştırmacı Firas Allavi, Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, bugüne kadar bombalamanın arkasındaki tarafların veya bombalamadan çıkar sağlayanların kimliklerinin bilinmediğini söyledi. Ancak Deyrizor, başta Suriye-Irak sınırı ve bu sınırın genişliği olmak üzere bir dizi nedenden dolayı güvenlik kaosundan mustarip. Bu durum, özellikle daha önce bölgede bulunan İran milisleri (İran Devrim Muhafızları Ordusu / DMO) gibi sabotajcıların girişine olanak tanıyabilir. Ayrıca, eski rejim yanlısı milisler de bölgede bulunuyor ve bunların eski milislerle temas halinde oldukları ihtimali de göz ardı edilemez.

Allavi, güvenlik kaosuna katkıda bulunan faktörlerden birinin de Deyrizor'un bir dizi DEAŞ unsurunun sığındığı Suriye çölüne açık olması olduğunu düşünüyor. Ayrıca, hükümet güçlerinin kontrolündeki Şam bölgesinin diğer tarafında Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) varlığı, Fırat Nehri'nin karşı tarafındaki unsurların bu bölgeye geçip operasyonlar düzenlemesini kolaylaştırıyor. Terörist operasyonlar düzenleyenler de nehri geçip SDG'nin kontrolündeki bölgelere kaçabilirler.

frgt
Suriye’deki Fırat Üniversitesi'nden üç dekan trafik kazası sonucu hayatını kaybetti.

Deyrizor'daki durumla ilgili olarak sosyal medya platformlarında yer alan bugünkü paylaşımlarda, bölgedeki güvenlik zafiyetini gösteren başka haberler de yer aldı. Bunlardan biri, Deyrizor’un batısındaki Muheymide kasabasında bir benzin istasyonunda çalışırken kimliği belirsiz kişilerce vurularak öldürülen genç Muhammed Ahmed el-Hüveyyen’in ölümüdür.

Ayrıca, Fırat Üniversitesi'den üç dekan, Deyrizor'daki bir programdan dönerken Haseke kırsalının 47. bölgesindeki Deyrizor yolunda bir trafik kazasında hayatını kaybetti. Hayatını kaybedenler şunlardı: Hukuk Fakültesi Dekanı Muhammed el-Casim, İnşaat Mühendisliği Fakültesi Dekanı Naci el-Ferec ve Fen Fakültesi Dekanı Mahmud Remdan. Kazada bazı öğretim üyeleri de yaralandı.

Bu arada, gazeteci ve aktivist Zeyn el-Abidin dün X platformunda şunları yazdı: “Bugünkü trajedinin yanı sıra, Deyrizor'daki güvenlik ve askeri sistemlere yönelik birçok soru var. Vilayette hırsızlık olayları sürüyor, güvenlik yok, kontrol noktaları sadece göstermelik, bazı güvenlik mensuplarının davranışları utanç verici. Rejim kalıntıları serbest bırakılmaya devam ediyor; son olarak önceki gün, DMO’ya bağlı milislerden bir grup serbest bırakıldı… Nehir yatağı korumasız ve SDG mensupları serbestçe sızıyor. Polis ise yozlaşmış ve kayırmacılık yaygın. Medya için tasarlanan güvenlik kampanyaları, vilayette meydana gelen felaketler karşısında artık etkili değil. Vilayet, gerçek eylemler ve önemli değişikliklere ihtiyaç duyuyor, çünkü mevcut durum ne dostları ne de düşmanları tatmin ediyor.”