Mısır, Filistinliler ile İsrailliler arasındaki düğümü çözmek için çalışacak

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri
TT

Mısır, Filistinliler ile İsrailliler arasındaki düğümü çözmek için çalışacak

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri

Dün Mısır, Filistinliler ile İsrailliler arasındaki mevcut açmazın tersine çevrilmesi çağrısında bulundu ve Ortadoğu’da adil ve kalıcı bir barışa ulaşma çabalarına destek vermeye devam edeceğini aktardı. Bu, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin dün İsrailli mevkidaşı Yair Lapid’den aldığı bir telefon sırasında meydana geldi. Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamaya göre, Bakan Şukri, görüşmenin başında İsrail Dışişleri Bakanı’nın göreve gelişini tebrik etti. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Hafız, dün yaptığı açıklamada, “Bakan Şukri, İsrailli mevkidaşına kapsamlı bir müzakere sürecini başlatmak için Filistin ve İsrail tarafları arasında mevcut çıkmazı hareketlendirmenin gerekliliğini vurguladı. Mısır’ın uluslararası hukuk ve ilgili Güvenlik Konseyi kararları uyarınca Orta Doğu’da adil ve kalıcı bir barışın sağlanmasına yönelik tüm çabaları desteklemekteki rolünü oynamaya devam edeceğine dikkat çekti” dedi.
Mısır Dışişleri Bakanı, Filistin topraklarının tüm bölgeleri için yeniden yapılanma çabaları ve kalkınma desteği ile ilerlemeye ek olarak, durumu tekrar daha da kötüleştirmekle tehdit eden iki taraf arasındaki gerilimin tırmanmasını önlemeye ihtiyaç olduğunu vurguladı. Bölgenin tüm halkları için güvenlik ve istikrarın sağlanmasına yönelik pratik ve ciddi adımlarla ilerlemeye istekli olduklarını aktardı. Kahire, bölgede kapsamlı ve adil barışı sağlayacak şekilde başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin devleti kurulması adına müzakere yolunu acilen canlandırmak için gerçek iradenin ve uygun atmosferin gerekliliğine dikkat çekiyor.  İstenilen sakinliği ve istikrarı sağlamak için Mısır’ın Gazze Şeridi’nde ateşkes tesis etme ve devam ettirme çabaları sürüyor.
Bakan Şukri, geçen Mayıs ayının sonunda eski İsrail Dışişleri Bakanı Gabi Aşkenazi’yi kabul etmişti. O sırada Mısırlı bakan, Filistinliler ile İsrailliler arasında ciddi ve yapıcı müzakerelerin acilen başlatılması ve bu konuda yapılan çalışmaları engelleyecek herhangi bir eylemden kaçınılması çağrısında bulunmuştu.
Buna ek olarak dün Mısır, Filistinlilere yardım ulaştırmak ve temel sağlık ihtiyaçlarını karşılayabilmek için Refah sınır kapısını açık tutmaya devam etti. Ayrıca sınırda idari ve tıbbi ekipler de hazır bulunmaya devam ettiler. Konuya vakıf kaynaklara göre temel sağlık ihtiyaçlarını karşılayabilmek ve Gazze’ye yardım göndermek için hazırlıklar yapılıyor. 16 Mayıs’tan bu yana, sınır kapısının her iki tarafında mahsur kalanları geçirmenin yanı sıra, yaralı ve tedavi ihtiyacı olanları kabul etmek için Refah sınır kapısı faaliyet göstermeye devam etmektedir.
Kahire, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el-Sisi’nin yeniden yapılanma için destek sağlama ve Filistin’deki kardeşlerin ihtiyaçlarını karşılama girişimi, Mısır’ın Filistin davasına olan sıkı bağlılığını yansıttığına dikkat çekti.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.