Çin, Airbus-Boeing ateşkesinden rahatsız mı?

Ortak bir düşman, COMAC tarafından üretilen bir uçakla havacılık sektörüne girmeye hazırlanıyor.

Airbus A350-900 modeli (AFP)
Airbus A350-900 modeli (AFP)
TT

Çin, Airbus-Boeing ateşkesinden rahatsız mı?

Airbus A350-900 modeli (AFP)
Airbus A350-900 modeli (AFP)

ABD ve Avrupa'nın Boeing ve Airbus'a verilen sübvansiyonlar ile ilgili 17 yıllık bir ticaret savaşına girmesiyle Çin, Batılı ikilinin sektördeki hegemonyasına karşı koymak için kendi uçaklarını üretmek için paralar saçıyordu.
Ortak bir tehdidin ortaya çıkması ABD ve Avrupa'nın nihayet anlaşmazlıklarına son vermelerini sağladı. İki taraf karşılıklı gümrük vergileri uygulamasını askıya almak üzere beş yıllık bir ateşkes imzaladı.
ABD Başkanı Joe Biden salı günü Brüksel’e yaptığı ziyaret sırasında yaptığı açıklamada ABD ve Avrupa’nın “Çin’in bu sektörde kendi şirketlerine haksız bir avantaj sağlayan piyasa dışı uygulamaları ile mücadele etmek için birlikte çalışması gerektiğini” söyledi.

COMAC uçağı
Geçtiğimiz dört yıl boyunca Çin Ticari Uçak Şirketi (COMAC) 168 koltuklu dar gövdeli C919 uçağının test uçuşlarını gerçekleştirdi. C919 uçağı, Airbus tarafından üretilen A320 yolcu uçağı ile Boeing tarafından üretilen B737 yolcu uçağına potansiyel bir rakip olarak görülüyor.
COMAC Çin Komünist Partisi'nin kuruluşunun 100. yıldönümünün kutlanacağı bu yıl, Çin'deki hava trafiğini düzenleyen kurumlar tarafından uçuş sertifikası almayı umuyor.
Uçak, değeri 49 ila 72 milyar dolar arasında değişen bir sübvansiyon aldı. Washington’daki Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi’nin (CSIS) kıdemli danışmanı Scott Kennedy’e göre bu miktar Boeing ve Airbus şirketlerinin kendi hükümetlerinden aldıkları sübvansiyonlardan çok daha fazlasına tekabül ediyor.
Virginia merkezli havacılık endüstrisi ile ilgili analiz hizmeti veren Teal Group’ta havacılık alanında uzman olan Richard Ebulafiye “Asıl sorun, Çin'in Airbus ve Boeing arasındaki ihtilafı körükleyip siparişler için teknoloji transferi şartı getirerek piyasayı manipüle etmesi” ifadelerini kullandı.

Çin pazarı
Çin geçtiğimiz yıl yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınını nispeten diğer ülkelerden çok daha önce kontrol altına aldığı için havacılık sektörü dünyadaki başka yerlere göre çok daha hızlı toparlandı.
Boeing, Çin pazarının önümüzdeki 20 yıl içinde 9 bin 360 uçağa ihtiyaç duyacağını düşünüyor. Bu da dünyadaki uçakların toplamının beşte birine tekabül ediyor.
Çin, iki kanlı kazadan sonra kullanımı 20 aylığına askıya alınan Boeing uçağının tekrar kullanılmasına henüz izin vermemiş olsa da bu, A320 ve 737 Max için büyük bir kazanç olabilir.
Çin şu anda hala Airbus ve Boeing uçaklarını kullanıyor ancak kendi filosunu geliştirme arzusunu da gizlemiyor.

ABD ve Avrupa yardımları ile uçak üretimi
Havacılık sektöründe danışmanlık hizmeti veren AIR şirketi analistlerinden Michel Merluzeau “Havacılık endüstrisi hem bir büyüme aracı hem de dış pazarlarda oldukça kapsamlı bir dış politikaya sahip olmaya izin veren diplomatik ve ticari bir araç” şeklinde konuştu.
Merluzeau Fransız haber ajansına (AFP) verdiği demeçte “Çinliler bir uçak inşa edecek teknolojik ve endüstriyel yeteneğe sahip, buna hiç şüphe yok. Çinliler oldukça hırslı ve mantıklı. Bunun zaman alacağını biliyorlar. 2025'te Airbus ve Boeing ile karşı karşıya gelmek istemiyorlar” dedi.
Kennedy, C919 yolcu uçağının ABD ve Avrupa yardımları ile üretildiğine ve 82 uçağın tedarikçilerinden sadece 14’ünün Çinli olduğuna işaret ediyor.
Uçağın kanatları ve gövdesi Çin yapımıyken, ülkedeki üreticiler şu anda uçak motorları veya elektronik ekipmanlarını üretme becerilerinden yoksun.
Ebulafiye “Sektörlerini yerel ihtiyaçlarını karşılamaya hazırlıyorlar. Düşük kaliteli ürünler olacak ancak en azından milli olacak” dedi.

Çin'de düopolden triopole
Çin yapımı uçak ABD ve Avrupa yapımı uçaklardan daha ağır olduğu için daha fazla yakıt tüketiyor. Bu yüzden de kullanımı daha maliyetli oluyor.
Ancak bu durum COMAC’ın müşteri toplamasına engel olamadı. Zira COMAC uçağı için çoğu Çin havayollarından olmak üzere 28 müşteriden 815 sipariş aldığını ifade ediyor. Bununla birlikte bu siparişlerin çok azı kesinleşmiş durumda.
Çin Doğu Havayolları, mart ayında beş uçak için kesin sipariş veren ilk şirket oldu.
Beihang Üniversitesi Havacılık Bilimi ve Mühendisliği Fakültesi’nde profesör olan Huang Jun, C919’un oyunun kurallarını değiştirmesinin mümkün olmadığını söyledi. Ancak rakiplerinden daha ucuz olabilir ve böylece Çin’de Airbus, Boeing ve COMAC’ı kapsayan bir “triopol” (bir piyasaya 3 firmanın hakim olduğu model) oluşturabilir. Huang “Sadece bu pazarda yer almayı ve belirli bir pazar payı yakalamayı umuyoruz” dedi.
Airbus İcra Kurulu Başkanı Guillaume Faury COMAC’ın “zamanla önemli bir oyuncuya dönüşeceğini” vurgulayarak “10 yılın sonunda tek koridorlu uçaklar ile ilgili olarak muhtemelen bir düopolden triopole geçeceğiz” dedi.

 


Mamdani, New York Belediye Başkanlığı adaylığını resmen garantiledi

Mamdani genel seçimlerde görevdeki Belediye Başkanı Eric Adams ile yarışacak (AFP)
Mamdani genel seçimlerde görevdeki Belediye Başkanı Eric Adams ile yarışacak (AFP)
TT

Mamdani, New York Belediye Başkanlığı adaylığını resmen garantiledi

Mamdani genel seçimlerde görevdeki Belediye Başkanı Eric Adams ile yarışacak (AFP)
Mamdani genel seçimlerde görevdeki Belediye Başkanı Eric Adams ile yarışacak (AFP)

New York Seçim Kurulu dün, belediye başkan adayı Zahran Mamdani'nin Demokratların ön seçiminde çarpıcı bir zafer elde ettiğini doğrulayarak, çiçeği burnunda siyasetçinin kasım ayında yapılacak belediye başkanlığı seçimlerinde partinin adayı olmasının yolunu açtı.

Şarku'l Avsat'ın Reuters'ten aktardığına göre dün açıklanan tercihli oylama sonuçları, Mamdani'nin kazanması için yüzde 50'den fazla oy gereken üçüncü tur oylamada, oyların yüzde 56'sını aldığını gösterdi. Mamdani kampanyasına başladığında New York Eyalet Meclisi'nin tanınmayan bir üyesiydi.

Demokratların adayı olan Mamdani, genel seçimlerde görevdeki belediye başkanı Eric Adams ile karşı karşıya gelecek. 2021'deki ilk belediye başkanlığı yarışını Demokrat olarak kazanan Adams, yolsuzluk suçlamaları ve Adalet Bakanlığı'nın daha sonra davayı düşürme kararının ardından bağımsız aday olarak yarışıyor.

X'te yayınlanan yeni bir videoda Mamdani, kendi ön seçim zaferini, Adams'ın 2021'deki kampanyasıyla karşılaştırdı.

Mamdani, "Her zaman zaferimizin, tercih sırasına göre birkaç tur oylamadan sonra geleceğini düşündük. İlk turda Eric Adams'ın bir önceki seçimde yedi turda aldığından daha fazla oy aldığımızda, bu inanılmazdı" dedi.

Uganda doğumlu bir Müslüman olan ve kendisini demokratik sosyalist olarak tanımlayan 33 yaşındaki Mamdani'nin deneyimli ve ılımlı siyasetçi Andrew Cuomo karşısındaki sürpriz zaferi, siyasi görüşlerinin kendilerini Cumhuriyetçi saldırıların hedefi haline getireceğinden korkan Demokratlar arasında endişeye neden oldu.

Mamdani'nin zaferinden sonra Başkan Donald Trump onu “yüzde 100 çılgın komünist” olarak nitelendirdi. Cumhuriyetçi Parti'nin kongre kampanya kolu ise onu gelecek yıl yapılacak ara seçimlerde her zayıf Demokratla eşleştireceğine söz verdi.

Mamdani, yeni videoda amacının “insanların Demokrat Parti'ye olan desteğini yeniden sağlamak” olduğunu söylüyor ve geçen yılki başkanlık seçimlerinde Trump'a oy veren New York'un bazı mahallelerine hakim olduğunu belirtiyor.

Seçim Komisyonu'nun Mamdani'nin zaferini teyit etmesinin ardından Trump, seçimi kazanması ve göçmenlerin gözaltına alınmasını engellemeye çalışması halinde Mamdani ile nasıl başa çıkacağı sorulduğunda şunları söyledi: "Onu tutuklamak zorunda kalacağız... Bu ülkede bir komüniste ihtiyacımız yok. Ama eğer bir tane bulursak, ulus adına onu çok dikkatli bir şekilde izleyeceğim."

Mamdani daha önce de göçmenleri hedef alan baskınların “insanları terörize ettiğini” ve bu baskınları gerçekleştirenlerin yasalara uymakla ilgilenmediğini söylemişti.

Mamdani'nin İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşını eleştirmesi, birçok ana akım Demokrat ile arasında bir uçurum yarattı ve şiddetle reddettiği anti-Semitizm suçlamalarına yol açtı.

Mamdani geçtiğimiz ay, The Bulwark adlı siyasi podcast'te katıldığı bir programda, bazı Yahudilerin antisemitik ve şiddet çağrısı olarak gördüğü Filistin yanlısı “intifadayı küreselleştirmek” ifadesini kınamayı reddetti.

Mamdani, Adams ile birlikte Cumhuriyetçi aday Curtis Lewa, bir radyo sunucusu ve bağımsız olarak yarışan Avukat Jim Walden ile karşı karşıya gelecek.

New York Şehri tarafından 2021 yılında benimsenen Sıralı Tercih Oylaması sistemi, seçmenlerin en fazla beş adayı tercihlerine göre sıralamasına olanak tanımaktadır. Anlık ikinci tur olarak tanımlanabilecek bu sistemde, geride kalan adaylar aşamalı olarak elenmekte ve oyları, biri yüzde 50'ye ulaşana kadar önde gidenler arasında yeniden dağıtılmaktadır.