Yerleşimcilere karşı öfke günü… 250 Filistinli yaralandı

İsrail hükümetiyle varılan anlaşma gereğince, Avitar yerleşimcilerin tahliyesi

Batı Şeria’nın Beyta kasabasında İsrail güçleriyle çatışmalar sırasında Filistinli göstericiler (AFP)
Batı Şeria’nın Beyta kasabasında İsrail güçleriyle çatışmalar sırasında Filistinli göstericiler (AFP)
TT

Yerleşimcilere karşı öfke günü… 250 Filistinli yaralandı

Batı Şeria’nın Beyta kasabasında İsrail güçleriyle çatışmalar sırasında Filistinli göstericiler (AFP)
Batı Şeria’nın Beyta kasabasında İsrail güçleriyle çatışmalar sırasında Filistinli göstericiler (AFP)

Filistin Kızılayı, işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te dün (Cuma) düzenlenen barışçıl yürüyüşlerde, İsrail işgal güçlerinin gösterileri bastırma girişimi sırasında çıkan şiddetli çatışmalarda yaklaşık 250 kişi yaralandığını bildirdi. Sadece Nablus bölgesinde, gerçek mermilerle yaralananlar da dahil olmak üzere 135 kişi yaralandı. Yaralananlardan 49 kişiye plastik mermi isabet ederken, 79 kişi göz yaşartıcı gaz sebebiyle boğulma tehlikesi atlattı. 3 kişi işgal güçleri tarafından kovalanırken düşerek yaralandı ve iki kişinin vücudunda yanıklar oluştu.
Filistinliler, işgal ordusu tarafından desteklenen ve korunan, giderek artan yerleşim politikası ve yerleşimcilerin saldırgan uygulamaları nedeniyle öfke günü ilan etmişti. Yürüyüşler, birçok il ve köyde Cuma namazının ardından camilerden yerleşim ihlalleri yapılan bölgelere doğru başladı. İşgal ordusu, yerleşim bölgelerinin genişletilmesi için  topraklarının ele geçirilmesine karşı çıkan yüzlerce Filistinli vatandaşa kauçuk kaplı metal mermiler ve göz yaşartıcı gaz bombaları attı.
Kudüs’ün Silvan ilçesine bağlı el-Bustan mahallesinde, evleri yıkılma tehdidi altında olan 17 ev halkına desteğin durdurulması yönelik, işgal güçlerinin müdahalesi sebebiyle onlarca vatandaş boğulma tehlikesi atlattı. Yerel kaynaklar, işgal güçlerinin protestoyu bastırdıktan sonra, iki gün önce işgalcilerin yıktığı bir dükkânın sahibi olan mahalle sakini Nidal Recebi’nin evine baskın düzenlediğini bildirdi. 70 dönümlük bir alana uzanan el-Bustan mahallesinde, bin 550 kişinin yaşıyor. 2005 yılından bu yana işgal makamları, İncil’de bahsi geçen bir bahçeyi inşa etmek için burayı yıkmaya çalışıyor.
Kudüs’ün doğusundaki Hizma kasabasında, İsrail işgal kuvvetlerinin Seğra bölgesindeki bir yürüyüşü bastırması sırasında atılan gaz bombalarından onlarca sivil boğulma tehlikesi atlattı. İşgal güçlerinin kasabanın onlarca dönüm arazisini ele geçirme planları ve vatandaşları topraklarına gitmekten mahrum bırakması sebebiyle, halk tehdit altındaki topraklara akın etmişti. Yürüyüşe katılanlar Filistin bayrağı, yerleşimleri kınayan sloganlar atıp pankartlar taşırken, işgal askerleri bölgenin çevresinde konuşlanarak göstericileri bastırdı.
Nablus yakınlarındaki Cebel Sabih’te işgal güçleriyle çıkan çatışmalar sırasında biri gerçek mermi ile ayağından olmak üzere toplam 135 sivil yaralandı. Nablus’taki Filistin Kızılayı Ambulans ve Acil Durum Müdürü Ahmed Cibril, işgal güçlerinin Kızılay’a ait bir ambulansa doğrudan gaz bombası attığını ve ambulans görevlisi Kayid Umran’ın aracın cam parçalarının isabet etmesi ile yaralandığını bildirdi.
Salfit’in batısındaki el-Ras bölgesinde işgal güçleri tarafından ele geçirme tehdidi altında bulunan arazilerde, cuma namazını kılan vatandaşlara işgal güçlerinin müdahalesi sırasında, iki kişi kauçuk kaplı metal mermilerle vuruldu ve onlarca kişi gaz bombaları sebebiyle boğulma tehlikesi atlattı.
İsrail işgal güçleri aynı şekilde Nablus’un doğusunda haftalık Beyt Decin yürüyüşünü de gerçek mermi ve gaz bombaları ile bastırdı, yaralanan olmadığı bildirildi. Diğer yandan el-Halil’in güneyinde, son zamanlarda büyük bir gerilime tanık olunan Masafer Yatta bölgesindeki yerleşimin genişletilmesini kınayan bir yürüyüş de bastırıldı.
İsrail işgal ordusunun Kafr Kaddum’daki yerleşim karşıtı yürüyüşü bastırması sırasında gazeteciler de dahil olmak üzere onlarca vatandaş ciddi bir boğulma tehlikesi geçirdi. Bu yürüyüş, her hafta düzenlenen yürüyüşün başlamasının onuncu yıldönümü için, Kalkilya’daki Fetih hareketinin ve Duvar ve Yerleşime Karşı Direniş Komitesi’nin çağrısı kapsamında geldi. Yürüyüşe katılanlar arasında Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) Yürütme Komitesi üyesi Vasıl Ebu Yusuf ve Huri Abdullah Yulio, Duvar ve Yerleşime Karşı Direniş Komitesi Başkanı Velid Assaf, Fetih Hareketi Devrim Konseyi üyeleri, ulusal eylem grupları temsilcileri, Kalkilya Bölgesi Sekreteri Mahmud Waweel, ülkenin çeşitli yerlerinden bölge komitesi ve halk direniş komiteleri üyelerinin yanı sıra yüzlerce köylü katıldı. Kalkilya bölgesi basın sözcüsü Murat Şitevi, işgal ordusunun yürüyüşe katılanları göz yaşartıcı gaz ve kauçuk kaplı metal mermilerle hedef aldığını ve sahada tedavi gören onlarca kişinin atılan gaz bombaları sebebiyle boğulma tehlikesi geçirdiğini belirtti.
Diğer yandan yerleşimciler dün (Cuma) Nablus’un güneyindeki Karyut topraklarında onlarca meyve ağacını söktü. Filistin yönetiminin Batı Şeria’nın kuzey bölgesindeki yerleşim dosyasından sorumlu Gassan Douglas, yerleşimcilerin vatandaşların toprakları üzerine inşa edilen Shilo ve Shvut Rachel yerleşimlerinin yakınındaki incir, badem ve üzüm ağaçlarından toplam 84 ağacı söktüklerini söyledi. Ayrıca bölgedeki su hattını ve su depolarını tahrip ettiklerini belirtti.
Ayrıca İsrail hükümeti ile yapılan bir anlaşma gereğince Nablus yakınlarındaki Sabih dağına inşa edilen Avitar karakolundan onlarca yerleşimci tahliye edildi. Yerleşimciler, İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz’ın kendilerini kandırmayacağına, bölgede bir dini okul kurma sözünü yerine getireceğine ve gelecekte tekrar dönmelerini sağlayacak bir çözüm bulacağına güvendiklerini belirttiler.
Yerleşimciler, küçük gruplar halinde gitmeleri ile ilgili olarak “Filistinliler toplu halde ayrıldığımızı görmesinler ve bizi bulmasınlar” açıklamasında bulundular. Yakın bir zamanda bölgeye geri dönmenin ve karakolu büyük bir yerleşim birimine dönüştürmenin bir yolunu bulacaklarını belirttiler.
Yerleşimci liderleri, Nablus’a bağlı Beyta sakinlerinin toprakları üzerine inşa edilen Avitar karakolunun tahliyesi konusunda “uzlaşmaya” varmıştı. Bu uzlaşma, yerleşimcilerin, saat 16.00’ya kadar herhangi bir direnme olmaksızın siteyi terk etmelerini ve ileri yerleşim karakolunun bulunduğu topraklar yerleşim sağlanıncaya, sivil idarenin topraklar hakkında karar vermesi ve yasal meşruiyet kazandırmak üzere verilen 6 hafta süre bitinceye kadar, sitedeki yerleşim birimlerinin yıkılmaması ve kapalı tutulması şartını içeriyordu. Uzlaşmaya göre hükümet, sivil idare tarafından araziyle ilgili bir karar çıkana kadar evleri yıkmama sözü verdi. Sivil idare, söz konusu toprakların Filistinlilere ait olmadığı sonucuna ulaşırsa, İsrail hükümeti yerleşim bölgelerine yönelik verilen yıkım emirlerini iptal edecek.
Anlaşma, şapel ve dini okul olarak kullanılacak bir binanın tadilatını, yerleşim birimlerinin korunması amacıyla sahada sabit bir askeri nokta oluşturulması, aynı zamanda yaklaşık 30 din öğrencisinin ve okul personelinden üçünün ailesinin karakolda kalmasına izin verilmesini ve karakolda askeri bir din okulu kurulmasını da içeriyor.
Filistinliler topraklarından taviz vermeyi reddederek dün yerleşim bölgesi önünde gösteri gerçekleştirdi ancak işgal güçleri zor kullanarak gösterici grubu dağıttı.



Esed'in devrilmesi: Büyük değişikliklerin mi yoksa yeni tehditlerin mi başlangıcı?

Esed'in devrilmesi İran'da yönetimdeki rejim için bir başka büyük yenilgiyi temsil ediyor (Independent Arabia)
Esed'in devrilmesi İran'da yönetimdeki rejim için bir başka büyük yenilgiyi temsil ediyor (Independent Arabia)
TT

Esed'in devrilmesi: Büyük değişikliklerin mi yoksa yeni tehditlerin mi başlangıcı?

Esed'in devrilmesi İran'da yönetimdeki rejim için bir başka büyük yenilgiyi temsil ediyor (Independent Arabia)
Esed'in devrilmesi İran'da yönetimdeki rejim için bir başka büyük yenilgiyi temsil ediyor (Independent Arabia)

John Bolton

Ortadoğu'da tarihin çarkı hızlanıyor ve bölgede iyi ya da kötü yönde radikal değişim potansiyelini de beraberinde taşıyor. Suriye'de Esed ailesinin diktatörlüğünün çöküşü, Beşşar Esed'in kendisinden başlayıp Rusya ve İran'daki müttefiklerine kadar herkes için büyük bir şok oldu. Arap ve Batılı istihbarat servisleri bile rejimin kırılganlığını, özellikle de askeri ve güvenlik kurumlarının zayıflığını ve sadakatsizliğini keşfedemedi.

Acımasız diktatörlük düştü, peki sırada ne var? En önemlisi, Esed'in devrilmesinin İran'daki Molla yönetimi açısından bir başka büyük yenilgiyi temsil etmesi. İsrail’in Hizbullah milislerine indirdiği güçlü darbelerden ve Hamas'ın neredeyse tamamen dağıtılmasından sonra bu, Tahran'ın benimsediği İsrail karşıtı ateş çemberi stratejisinin karşı karşıya kaldığı üçüncü büyük felaket sayılıyor. Başbakan Binyamin Netanyahu, Hizbullah ile ateşkesi kabul etse de ateşkesin süresinin 60 günü aşmadığını ve Joe Biden'ın görevden ayrılmasından hemen sonra sona ereceğini açıkça belirtti. Irak ve Suriye'den geçen kara ikmal hattının kalıcı olarak kesilmesi halinde Hizbullah daha fazla zorlukla karşılaşacaktır. Hamas ile ateşkes yok, bu da her iki terörist vekilin de daha fazla İsrail saldırılarıyla karşı karşıya kalabileceği anlamına geliyor.

İran'ın kendisine gelince, durumu bundan daha kötü olamazdı. Bölgesel gücünün üç temel dayanağının düşmesi veya çökmek üzere olmasıyla birlikte Mollalar hem uluslararası hem de iç düzeyde büyük bir tehlikeyle karşı karşıya. Devrim Muhafızları'nın üst düzey komutanları ile düzenli İran ordusu arasındaki karşılıklı suçlamalar ve eleştiriler halihazırda halk arasında geniş çapta yayılmış durumda.

Otoriter rejimlerin üst düzey liderlerinin saflarındaki parçalanma ve bölünme, genellikle rejimin çöküşünün ilk işaretleri arasındadır. İran'da kronik ekonomik gerileme, genel olarak gençlerden ve kadınlardan gelen muhalefetin yanı sıra etnik ve diğer gerilimlerin bir sonucu olarak halk arasında hoşnutsuzluk zaten yaygındı. Devrim Muhafızları ve düzenli ordunun askeri liderliği de çökmeye başlarsa, iç silahlı çatışmanın patlak verme ihtimali artacaktır. Esed rejiminin çöküşü, güçlü görünmenin derin zayıflığı maskeleyebileceğini ve çöküşün aniden ve hızla gerçekleşebileceğini gösterdi.

Dışarıdan bakıldığında İran rejimi 1979 devriminden bu yana hiç bu kadar kırılgan olmamıştı. İsrail, Rusya'nın İran'a sağladığı S-300 hava savunma sistemlerini imha edebildi, balistik füze yeteneklerine ciddi zarar verdi ve nükleer silah programının bir kısmını yok edebildi. Netanyahu'nun İran nükleer programının tamamını veya büyük bir kısmını ortadan kaldırmak için bundan daha iyi bir fırsatı hiç olmadı. Bunu başarmak, İsrail'i, komşu ülkeleri ve tüm dünyayı, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın uzun süredir ihlal edilmesiyle onlarca yıldır devam eden İran nükleer silahlanma tehdidine karşı daha güvenli hale getirecek.

İsrail, gerekirse ABD'nin yardımıyla nükleer program konusunda zafer kazanmaya çalışmalıdır. Bu sadece Tahran'ın nükleer Holokost tehdidini ortadan kaldırmakla kalmayacak, aynı zamanda Mollalara içeriden bir başka siyasi darbe daha vuracaktır. İran'ın şu anda yok edilen terörist vekillerini desteklemek için heder edilen on milyarlarca doların yanı sıra, nükleer silahlar ve balistik füzelerin geliştirilmesine harcanan milyarlarca dolar da boşa gitmiş sayılacaktır. İran vatandaşlarının Mollaların hiçbir zaman kendi çıkarlarını düşünmedikleri ve onların görevden alınmasının artık tamamen meşru olduğu sonucuna varma hakları olacaktır.

Rusya ise ikinci en büyük kaybeden. Kremlin, üçüncü yılına girmek üzere olan Ukrayna'ya yönelik haksız saldırganlığına tüm dikkatini verdiğinden ve onunla meşgul olduğundan, Şam'daki yandaşını kurtaracak kaynaklardan yoksun kaldı. Vladimir Putin'in maruz kaldığı bu aşağılama dünya çapında yankı bulacak ve Rusya içinde de yıkıcı bir etki yaratacaktır. Bu, Ukrayna savaşının Rus vatandaşlarına ve ekonomisine dayattığı devam eden yüklere karşı nihayet daha etkili bir muhalefeti harekete geçirebilir.

Rusya gelecekte daha büyük kayıplarla bile karşı karşıya kalabilir. Kremlin'in Suriye'deki ana çıkarları, Rusya'nın eski Sovyetler Birliği toprakları dışındaki tek iki askeri tesisi olan Tartus Deniz Üssü ve Lazkiye Hava Üssü'dür. Bu iki üs, Rusya'nın Doğu Akdeniz'deki konumu açısından hayati önem taşıyor. Rusya'nın bu iki üssü boşaltmak zorunda kalması halinde, Karadeniz dışında gücünü pekiştirme kabiliyeti önemli ölçüde azalacak ve Akdeniz'de NATO'ya yönelik tehdidi azalacaktır. Her ne kadar Rusya'nın iki üssü elinde tutmaya çalışabileceğine dair ilk belirtiler olsa da son dönemde yayınlanan ticari uydu görüntüleri, Rusya'nın kuvvetlerinin bir kısmını veya tamamını geri çekmeye hazırlanabileceğini gösteriyor. Durum istikrarsızlığını sürdürüyor.

Şu ana kadar en büyük kazananlar şüphesiz Türkiye, Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) ve Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu oldu. Ancak Suriye'deki iç durum istikrarlı olmaktan çok uzak. Amerikan askerleri hâlâ kuzeydoğu Suriye'de mevcut ve DEAŞ karşıtı operasyonun yanı sıra el-Tanf bölgesinde çoğunluğu Kürtlerden oluşan SDG’ye destek sağlıyor. Bilhassa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye'nin Arap topraklarındaki nüfuzunu genişletme yönündeki “Yeni Osmanlıcılık” politikası göz önüne alındığında Kürtlerden vazgeçilmemelidir. Her ne kadar Biden yönetimi akılsızca böyle bir adım atmayı düşünüyor olsa da şu aşamada Heyet Tahrir el-Şam'ı Washington'un yabancı terör örgütleri listesinden çıkarmak hata olur.

Esed'in devrilmesi İran tehdidinin azaltılmasına önemli bir katkı sunsa da bu kez Akdeniz'de başka bir terörist devletin ortaya çıkmasında ne İsrail'in, ne komşu Arap hükümetlerinin ne de ABD'nin bir çıkarı yoktur. Önümüzdeki dönemde önümüzde hassas bir diplomasi var. Bu arada Biden, Heyet Tahrir el-Şam'ı bu kaynaklardan mahrum bırakmak için DEAŞ’ın Doğu Suriye'deki silah depolarını bombalamakta haklıydı. İsrail’in de aynı nedenle Esed hükümetinin askeri varlıklarını yok etmesi haklı çıkarılabilir.

Esed'in kimyasal ve biyolojik silah programlarının tüm boyutlarıyla tespit edilmesi ve güvence altına alınması için acil çaba gösterilmesi bölge ve dünya açısından önem taşıyor. Esed, 2017 ve 2018 yıllarında kendi halkına karşı kimyasal silah kullandı, dolayısıyla bu silahların var olduğuna şüphe yok.

Dolayısıyla Esed'in devrilmesi ve Moskova'ya sürülmesiyle ilgili pek çok olumlu haber gelse de Suriye'deki koşullar Ortadoğu'da ve küresel anlamda barış ve güvenliğe ciddi tehdit oluşturmaya devam ediyor. Özellikle Trump başkanlığındaki bir sonraki ABD yönetimi için rehavete kapılmanın ya da geri çekilmenin zamanı değil.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.