ABD, Devrim Muhafızları’nı Suriye’de binlerce çocuk askeri kullanmakla suçladı

ABD, Devrim Muhafızları’nı Suriye’de binlerce çocuk askeri kullanmakla suçladı
TT

ABD, Devrim Muhafızları’nı Suriye’de binlerce çocuk askeri kullanmakla suçladı

ABD, Devrim Muhafızları’nı Suriye’de binlerce çocuk askeri kullanmakla suçladı

ABD Dışişleri Bakanlığı, 2021 İnsan Ticareti raporunda İran hükümeti tarafından insan ticareti davalarından işlenen vahşeti ortaya koyarken bu uygulamaların oluşmasını engellemek ve suçların faillerinin cezalandırılması için katı kanunların uygulanması gerektiğini bildirdi. Bu kapsamda İran, yıllık olarak yayınlanan 2021 İnsan Ticareti rapor değerlendirmesinde üçüncü sırada yer aldı.
Raporda, çocuk askerlerin silah altına alınması ve kullanılmasına ilişkin bir hükümet politikası veya modelinin yanı sıra, yetişkin ve seks ticaretinde cezasız kalmanın da suç sayıldığı bildirildi. Raporda, İran hükümet yetkilileri, insan ticareti suçlarının faillerini görmezden gelmeye devam etmekle suçlanırken, hükümetin, binlerce çocuğu milis saflarında savaşmaya zorlama politikasına da değinildi. Ayrıca, hükümetin savunmasız nüfus arasındaki insan ticareti mağdurlarını tespit etme ve korumada başarısız olduğu kaydedildi.
2021 İnsan Ticareti raporuna göre, mağdurlar, seks ticareti ve göçmenlik ihlalleri gibi insan tacirleri tarafından zorlanan yasa dışı eylemler için ölüm de dahil olmak üzere ağır cezalarla karşı karşıya kalmaya devam ediyor. Buna karşılık İran hükümeti insan ticaretiyle mücadelede yasaları uygulama çabalarına ilişkin rapor sunmadı. Yetkililer insan ticareti suçlarını cezasız bırakmaya devam ediyor. Fuhuş, kölelik veya zorla evlendirme amacıyla tehdit, zorlama, gücün kötüye kullanılması veya mağdurun savunmasızlığının kötüye kullanılması yoluyla insan ticareti suç olarak kabul ediliyor.
Raporda, İran hükümetinin insan ticareti ve kaçakçılık suçlarını birbirine karıştırmaya devam ettiği, seks ticareti ve zorla çalıştırma suçlarını ele alma çabalarını geniş çapta duyurmadığı, soruşturma, mahkumiyetler veya insan tacirlerine verilen cezalar hakkında istatistik sağlamadığı kaydedildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından sunulan raporda, İran Devrim Muhafızları, Besic güçleri ve Devrim Muhafızları’na bağlı paramiliter gücün savaş ve çatışma alanlarına zor kullanarak çocuk ve yetişkin aldığı ve bu uygulamaya devam ettiği kaydedildi. Raporda, Suriye’deki İran Devrim Muhafızları liderliğindeki milislerle savaşmak için bölgeye çocuk gönderildiği aktarıldı. Bir Devrim Muhafızı yetkilisi Ekim 2019’da yaptığı açıklamada, Huzistan vilayetindeki bir askeri üste Besic’e 3 bin 700 çocuğun alındığını söylemişti. Bahsi geçen çocuk askerlerin hali hazırda Devrim Muhafızları içinde olması muhtemel.



Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
TT

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümüyle birlikte ülkenin yönetimine dair sorular ortaya atılırken en çok zikredilen isimlerden biri de Yüce Lider'in oğlu Mücteba Hamaney oldu. 

Hiçbir resmi rolü bulunmasa da ülkenin en etkili figürlerinden biri gibi görülen Hamaney, pek çok İranlı için gizemini koruyor. Zira kendisi ne kamuoyunda sıklıkla görülüyor ne de konuşma yapıyor. 

ABD'nin Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, 85 yaşındaki Ayetullah Ali Hamaney'in 54 yaşındaki oğlunu mercek altına aldı.

Mücteba Hamaney'in, kendi kişisel gücü olmadığı ve itaatkar bir tavır gösterdiği söylenen Reisi'nin döneminde istihbarat ve güvenlik yapılarındaki nüfuzunu artırdığını bildirdi. 

İran Yüce Liderliği için Reisi'nin hazırlandığının düşünüldüğü ancak helikopterin düşmesiyle birlikte bu konudaki soru işaretlerinin arttığı aktarıldı. 

WSJ'nin konuştuğu uzmanlara göre Mücteba Hamaney'in, babasının yerine geçme ihtimali düşük ve spot ışıklarının altından kaçınarak daha da güç kazanması bekleniyor.

Alman Uluslararası Politika ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü'nde çalışan İran uzmanı Hamidreza Azizi şöyle düşünüyor:

Son 20 yıldır işler, Mücteba ve etrafındaki şebekenin kontrolünde. Şimdi Hamaney için asıl mesele, Reisi'yle aynı özelliklere sahip birini bulmak. Böylece Mücteba toplumun gözünün önünde olmadan gücünü koruyup artırabilir.

Mücteba Hamaney'in haziran sonunda düzenlenmesi planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de önemli bir rol oynaması bekleniyor. 

İran'ın geçici cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir'in de Mücteba Hamaney'e sadık bir isim olduğuna işaret ediliyor. 68 yaşındaki Muhbir seçimlere kadar tüm meselelerde belirleyici olacak üç kişilik bir konseyin parçası.

Yüce Lider'e bağlı, milyar dolarlık yatırım fonu Setad'ın başkanlığını neredeyse 15 yıl boyunca yürüttü. 

Haberde 1969'da Meşhad'da doğan Mücteba Hamaney'in geçmişine de değinildi. Yüce Lider'in sitesine göre, Şah Rıza Pehlevi döneminde evlerine düzenlenen baskınlardan birinde babasının dövüldüğünü gördü. 

1979'de devrimden sonra Tahran'a taşınan ailenin babası hızla yükselirken oğlu da 1980-1988'de Irak'la yürütülen savaşta cepheye gitti. 

Daha sonra Devrim Muhafızları'nda önemli görevlere gelecek kişilerle burada tanışan Mücteba'nın nüfuzu özellikle 2000'lerin ortalarında geniş çaplı olarak konuşulmaya başladı. 

Değişimciler, 2005 ve 2009'da Mahmud Ahmedinecad'ın kendilerine karşı kazandığı zaferlerin Mücteba Hamaney tarafından ayarlandığını öne sürdü.

ABD, 2019'da Devrim Muhafızları ve Besic milisleriyle "babasının istikrarı bozan bölgesel hırslarını ve ülke içindeki baskıya dair hedeflerini ilerletmeye" çalıştığı gerekçesiyle onu yaptırım listesine aldı. 

2022'de Mehsa Emini'nin gözaltında ölmesinin ardından ülke çapında patlak veren gösterilerde nefret objesi oldu. Ev hapsinde tutulan eski cumhurbaşkanı adayı Mir Hüseyin Musevi, Yüce Lider'e seslenerek o pozisyona oğlunu hazırladığı haberlerini yalanlamasını istedi. Ancak yanıt gelmedi. 

Ali Hamaney hakkında kitap yazan ABD ve İran yurttaşı Mehdi Khalaji bütün bunlara rağmen söylentilere karşı çıkıyor:

Mücteba'nın yeni Yüce Lider olma arzusuna dair fikirler tamamıyla bir mit. Tarihsel deneyime dayanarak Hamaney'in ne kendi oğlunu ne de başkasını işaret edeceğini sanmıyorum.

İslam Cumhuriyeti'ni kuran Ruhullah Humeyni ve yerine geçen Ali Hamaney'in Yüce Liderlik pozisyonunun babadan oğula geçmesine karşı çıkmasını İslam'a aykırı görmesi de Khalaji'nin tahminlerini güçlendiriyor. 

Mücteba Hamaney'in yönetim deneyimi ve dini yeterliliği de bu göreve uygun görülmüyor.

Tennessee Üniversitesi'nden Saeid Golkar şöyle diyor:

Önemli kararların alındığı yerlerde onlarca yıldır tecrübe edinen Mücteba Hamaney'in rejimdeki bağlantıları eşsiz. Ancak onun atanması monarşiyi geri getirerek Hamaney'in mirasını lekeler.

Bazı uzmanlar da Ahmed Humeyni'nin Mücteba Hamaney'den de güçlü görüldüğünü ancak babasının 1989'da ölmesiyle birlikte işlerin değiştiğini bildiriyor. Hamaney ve dönemin cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani'yle sorunlar yaşayan Ahmed Humeyni, 1995'te henüz 45 yaşındayken hayatını yitirmişti. Kalp krizinin ölüme neden olduğu bildirilmişti.

Independent Türkçe, WSJ, BBC Türkçe