Sudan Başsavcılığı, Interpol aracılığıyla Ömer el-Beşir döneminin istihbarat başkanının peşinde

Eski Sudan Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Servisi Başkanı Salah Abdullah Guş, geçiş hükümetini devirmek amacıyla terörist operasyonları planladı ve finanse etti.

Salah Abdullah Guş. (AFP)
Salah Abdullah Guş. (AFP)
TT

Sudan Başsavcılığı, Interpol aracılığıyla Ömer el-Beşir döneminin istihbarat başkanının peşinde

Salah Abdullah Guş. (AFP)
Salah Abdullah Guş. (AFP)

Sudan Başsavcılığı, devrik rejimin Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Servisi Başkanı Salah Abdullah Guş’u ülkedeki anayasal düzeni baltalamayı amaçlayan terör operasyonları planlamakla suçlayarak, Interpol aracılığıyla kovuşturma başlattı. Başsavcılık tarafından yürütülen soruşturmalarda, Guş’un Mayıs 2019'da operasyonlarını gerçekleştirmeden önce tutuklanan terör hücresine ağırlıklı olarak liderlik ettiği ortaya çıktı.
 Başkent Hartum'daki Terörle Mücadele Mahkemesi'nde bugün, Ömer el-Beşir döneminde Halk Güvenlik Güçleri olarak bilinen unsurların ve Beşir’in liderlik ettiği feshedilen Ulusal Kongre Partisi'nden çok sayıda güvenlik kadrosunun yer aldığı söz konusu terör hücresinin yargılanmasına yönelik ilk oturum başlayacak. Bu unsurlar, iktidar partisinin ve Müslüman Kardeşler örgütünün otoritesini korumak için gizli bir güvenlik aygıtı oluşturmuştu. Başsavcılıktan yapılan açıklamada, soruşturmaların anayasal düzeni zedeleme, otoriteye şiddetle karşı çıkma, Silahlı Kuvvetler Kanunu'nu ihlal, terör örgütlerini yönetme ve Silah ve Mühimmat Kanunu'na ilişkin maddelerden yargılanan 24 sanığın tutuklanmasıyla sonuçlandığı belirtildi.
 Uluslararası Kriminal Polis Teşkilatı Interpol geçen yıl Şubat ayında, başsavcılık tarafından yarı kalıcı olarak ikamet ettiği komşu ülkelerden birinde izlendiği konusundaki bilgilendirilmesinin ardından Sudan hükümetinin kaçak Salih Abdullah Guş’un tutuklanması için yardım talebini kabul etti. Kötü şöhretli Beşir döneminin güvenlik teşkilatının fiili kurucusu olarak kabul edilen Guş, ülkede Aralık 2018'de meydana gelen protestolar sırasında barışçıl protestolar düzenleyen göstericilerin öldürülmesi suçuna ortak olmakla suçlanıyor. Ayrıca yasak ve şüpheli servet elde etme suçlamalarıyla yargılandığı  4 ceza davası bulunuyor.
 Sudan makamları ayrıca Guş’u, eski rejimin istihbarat ve güvenlik gücünü temsil eden Genel İstihbarat Teşkilatı bünyesindeki Operasyonlar Birimi’ne mensup istihbarat görevlilerinin başlattığı isyan hareketinin arkasında olmakla suçluyor. Ocak 2020'de Hartum'da vatandaşlar arasında korku ve paniğe neden olan isyan hareketini kontrol altına almak amacıyla, ordu ve hızlı destek güçleri bu unsurlara karşı şehir içinde ağır ve orta silahlarla karşı koymak zorunda kaldı.
 Başsavcılıktan kaynaklar, Şarku'l Avsat'a yaptıkları açıklamada, soruşturmalar sonucu kaçak sanık Salah Guş’un operasyonun gerçekleştirilmesi için iletişim ekipmanları, silah, patlayıcı ve modern silahların kullanıldığı terörist hücre üyelerine maddi ve lojistik destek sağlayarak terör operasyonunun ana planlayıcısı olduğunun tespit edildiğini bildirdi. İsimlerini gizlemeyi tercih eden aynı kaynakların, sanıkların soruşturmalar sırasında söylediklerine dayanarak yaptıkları açıklamalara göre, operasyon geçiş otoritesini devirmede başarılı olsaydı, Guş ülkede büyük bir pozisyona getirilecekti. Kaynaklar ayrıca, bazı üst düzey subayların ve sivillerin söz konusu terör dosyasına katıldıklarını, duruşma oturumlarının birçok ayrıntıyı ortaya çıkaracağını kaydetti.
 Başsavcılıktan yapılan açıklamada, Guş’a yönelik suçlamanın, soruşturmaların terör saldırılarının planlanmasında doğrudan parmağı olduğunu kanıtlamasının ardından netleştiği ve Interpol aracılığıyla zanlının takibe alındığı belirtildi. Sudan güvenlik yetkilileri, Mayıs 2019'da başkent Hartum'un doğusundaki Taif kentindeki bir evde devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'in partisinin Halk Güvenliği ve Bilgi Yönetimi Teşkilatı’ndan bir grubu tutukladı. Ayrıca çok sayıda mühimmat, patlayıcı, patlayıcı kemerler ve üniformalar, askeri iletişim ve bilgisayar ekipmanı ele geçirildi.
 Sabotaj girişimi, Askeri Geçiş Konseyi (AGK) Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun emriyle Başsavcılık ve Hızlı Destek Güçleri tarafından engellendi.
Başsavcılık o dönemde terör hücresinin ülkenin güvenliğini ve istikrarını bozmak için bir suç planı uygulama sürecinde olduğunu açıkladı.



Sudan’dan Türkiye'nin BAE ile gerilimi azaltma girişimi karşısında çelişkili tutumlar

Hartum'da Özel Kuvvetler için düzenlenen askeri mezuniyet törenine katılan Dagalu ve Burhan, 22 Eylül 2021 (Getty)
Hartum'da Özel Kuvvetler için düzenlenen askeri mezuniyet törenine katılan Dagalu ve Burhan, 22 Eylül 2021 (Getty)
TT

Sudan’dan Türkiye'nin BAE ile gerilimi azaltma girişimi karşısında çelişkili tutumlar

Hartum'da Özel Kuvvetler için düzenlenen askeri mezuniyet törenine katılan Dagalu ve Burhan, 22 Eylül 2021 (Getty)
Hartum'da Özel Kuvvetler için düzenlenen askeri mezuniyet törenine katılan Dagalu ve Burhan, 22 Eylül 2021 (Getty)

Sudanlı yetkililer, Türkiye'nin Sudan ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında arabuluculuk yapma girişimiyle ilgili çelişkili tutumlar sergiliyor. Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan’ın Türkiye'nin girişimini memnuniyetle karşılamasından iki hafta sonra Sudan Dışişleri Bakanlığı'ndan BAE'nin Ankara'nın arabuluculuğuna ilişkin açıklamasına cevaben sert bir ton taşıyan farklı bir tutum sergilendi.

Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan arasında aralık ayı ortalarında gerçekleşen telefon görüşmesi sırasında Sudan ile BAE arasındaki gerilimin sona erdirilmesi için arabuluculuk yapmıştı. Söz konusu görüşmede Burhan, Ankara’nın ‘isyancı’ olarak nitelediği Hızlı Destek Güçleri’ni (HDK) neden olmakla suçladığı savaşın durdurulmasına katkıda bulunabilecek her türlü rolünü kabul ettiğini ifade ederken Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk hükümetinin tutumlarına olan güvenini vurguladı.

Sudan Dışişleri Bakanı Ali Yusuf, geçtiğimiz cuma günü AA'ya yaptığı açıklamada “Türkiye’nin arabuluculuk teklifinin olumlu yansımaları olacak. Ortaya konulan girişimlerin başarılı olacağını umuyoruz” diyerek bu tutumu pekiştirdi. Sudanlı Bakan, ülkesinin BAE ile ‘çok iyi ilişkilere sahip olduğunu’ da sözlerine ekledi.

Ancak Sudan Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin BAE'nin Sudan'daki savaşı sona erdirmeyi amaçlayan arabuluculuğunu memnuniyetle karşıladığını duyuran BAE Dışişleri Bakanlığı, tarafından yayınlanan bir açıklamaya yanıt olarak pazar gecesi BAE'yi suçlayıcı bir açıklama yayınladı.

BAE Dışişleri Bakanlığı pazar günü, Sudan’da ordu ile HDK arasındaki çatışmaların derhal durdurulması gerektiğini vurgulayarak, Sudan'daki çatışmaların sona erdirilmesi için Türkiye ile koordinasyon kurmaya ve iş birliği yapmaya hazır olduğunu ifade etti.

Açıklamada, diyalogun ve müzakerenin çatışmayı sona erdirmenin ve sivil bir hükümetin kurulması için siyasi bir süreç başlatmanın tek yolu olduğu vurgulandı.

xscdfvgbrtyhj
Hartum havaalanında Sudan ordusu ile HDK arasında yaşanan çatışmalardan sonra çekilen bir görüntü, 20 Nisan 2023 (AFP)

Sudan Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, ‘dost ülke’ olarak tanımlanan Türkiye'nin Sudan ile BAE arasında arabuluculuk yapma isteğini memnuniyetle karşılandığı belirtilirken bu tutumun teşvik edilmeyi ve olumlu etkileşimi hak ettiğini vurgulandı.  Türkiye'nin Sudan tarafından güvenilen ve takdir edilen bir ülke olduğunun altı çizilen açıklamada, BAE'ye yönelik yeni suçlamalara da yer verildi. Açıklamada ayrıca Sudan ordusunun geçtiğimiz ağustos ayında Cenevre’de yapılan görüşmelere katılmamasına ilişkin ‘üstü kapalı suçlamaları’ da reddedildi. HDK'nın sivillere yönelik ‘katliamlarını’ tırmandırmaya devam ettiği bir dönemde bu görüşmelerin anlamsızlığına ve ciddiyetsizliğine işaret edilen açıklamada, HDK'ya atıfla ‘teröristlerin’ dışarıdan aldıkları destekle uzun menzilli ağır toplar kullanarak Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki yerinden edilenlerin kaldığı kampları bombalamaya devam ettiği kaydedildi.

Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, BAE'ye karşı bu tutumun Sudan Dışişleri Bakanlığı tarafından alınan kararları büyük ölçüde kontrol eden siyasal İslamcı bir hareketin tutumlarını yansıttığını söylediler. İsimlerinin açıklanmasını istemeyen kaynaklar, bahsi geçen siyasal İslamcı hareketin Sudan ordusunun komuta kademesinde ve ayrıca tüm devlet kurumlarında büyük bir nüfuza sahip olduğunu belirterek, bu hareketin ordu ile HDK arasında herhangi bir arabuluculuğu kabul etmeyeceğini ifade ettiler. Kaynaklara göre söz konusu siyasal İslamcı hareket, ‘isyancı’ olarak gördükleri HDK’ya karşı askeri bir çözüm istedikleri için diyalog ve barışçıl müzakere girişimlerini engellemek için çalışacak.