Bilim insanlarından "Ne zaman öleceğim?" sorusunu yanıtlayan çevrimiçi hesap makinesi

Çalışma, hareket etme gibi günlük aktivitelerde zorlanma belirtilerinin, 6 ay içinde ölümü tahmin etme konusunda hastalıklardan daha fazla işe yaradığını gösterdi. (Unsplash)
Çalışma, hareket etme gibi günlük aktivitelerde zorlanma belirtilerinin, 6 ay içinde ölümü tahmin etme konusunda hastalıklardan daha fazla işe yaradığını gösterdi. (Unsplash)
TT

Bilim insanlarından "Ne zaman öleceğim?" sorusunu yanıtlayan çevrimiçi hesap makinesi

Çalışma, hareket etme gibi günlük aktivitelerde zorlanma belirtilerinin, 6 ay içinde ölümü tahmin etme konusunda hastalıklardan daha fazla işe yaradığını gösterdi. (Unsplash)
Çalışma, hareket etme gibi günlük aktivitelerde zorlanma belirtilerinin, 6 ay içinde ölümü tahmin etme konusunda hastalıklardan daha fazla işe yaradığını gösterdi. (Unsplash)

Bilim insanları, 50 yaş ve üstü kişilerin hayatını ne kadar daha sürdürebileceğini tahmin eden çevrimiçi hesap makinesi geliştirdi.
Kanada'daki Ottawa Üniversitesi'nde görev yapan ekip, hazırladıkları hesaplayıcının 6 ay içindeki ölümleri doğru şekilde öngörebildiğini iddia etti.
Araştırma ekibi, 2007-2013 arasında evde bakım hizmeti alan 491 binden fazla yaşlıdan elde edilen verilerden yararlandı. EurekAlert'ün aktardığına göre hesaplayıcı, Ontario eyaletindeki bir grup yaşlı üzerinde test edildi.
Uzmanlar Risk Evaluation for Support: Predictions for Elder-Life in the Community Tool (Destek İçin Risk Değerlendirmesi: Toplulukta Yaşlı-Yaşam Tahminleri Aracı - RESPECT) adı verilen hesaplayıcıda, gelecek 5 yıl içinde hayatını kaybetmesi beklenen kişilere odaklanıldığını söyledi.
RESPECT'i kullanmak isteyen kişilerin hastalıklarla ve yemek yeme gibi günlük aktiviteleri gerçekleştirebilmeyle ilgili sorulara yanıt vermesi gerekiyor.
Bunun ardından internet sitesi, tahmini yaşam süresini ve 5 yıl içindeki ölüm riskini bildiriyor.
Hesaplayıcıyla ilgili makalenin başyazarı Amy Hsu, RESPECT'in ailelerin sevdikleriyle plan yapmasını sağladığını söyledi:
"Örneğin yetişkin bir evladın, ebeveyniyle birlikte olmak için işten ne zaman izin alacağını planlamasını sağlayabilir."
Araştırma ekibinden Dr. Peter Tanuseputro da RESPECT sayesinde hayatının son anlarına yaklaştığı öğrenilen birinin yaşam kalitesinin artırılabileceğini söyledi.
Independent Türkçe, EurekAlert, Daily Mail



Bilim insanları Güneş'i karartmaya hazırlanıyor

Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
TT

Bilim insanları Güneş'i karartmaya hazırlanıyor

Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)

Rebecca Whittaker 

Britanyalı bilim insanları, hükümetin 50 milyon sterlinlik (yaklaşık 2,5 milyar TL) bir fonla desteklediği program kapsamında küresel ısınmayla mücadelede güneş ışığını engelleme tekniklerini deneyebilir.

Birkaç hafta içinde onaylanacak jeomühendislik projesinde bilim insanları, ışığı yansıtan parçacık bulutlarını atmosfere fırlatmak veya deniz suyu spreyleri kullanarak bulutları daha parlak hale getirmek gibi teknikleri inceleyebilir.

Başka bir yöntemse, ısıyı hapseden bir battaniye görevi gören doğal sirüs bulutlarını inceltmeyi içeriyor.

Projenin başarılı olması halinde Dünya yüzeyine daha az güneş ışığı ulaşacak ve böylece yeryüzü geçici olarak soğuyacak.

Bu, gezegeni soğutmanın nispeten ucuz bir yolu olarak düşünülse de yöntemi eleştirenler, hava örüntülerinde felaketlere yol açabileceği ve hatta yağmurları, gıda üretiminde hayati önem taşıyan bölgelerden başka yerlere kaydırabileceği uyarısında bulunuyor.

Diğer bilim insanlarıysa jeomühendisliğin, iklim değişikliğinin temel nedeni olan fosil yakıtların kullanımını durdurma çabalarını azaltabileceğini söylüyor.

Proje, ARIA diye bilinen İleri Araştırma ve Buluş Ajansı tarafından finanse ediliyor.

Birleşik Krallık hükümeti tartışmalı deneye 50 milyon sterlin ayırdı ancak gelecek 4 yıl boyunca kullanmak üzere, vergi mükelleflerinin parasından verilen toplam miktar 800 milyon sterlin (yaklaşık 41 milyar TL).

Jeomühendislik projesini yöneten ARIA Program Direktörü Profesör Mark Symes "Karbonsuzlaşma hayati önem taşıyor ancak mevcut gidişatımız, sıcaklık kaynaklı çok sayıda iklim devrilme noktasını tetikleme riski taşıyor" diyor.

Bu program, iklim felaketini önlemek için gereken zaman diliminde Dünya'yı güvenli ve sorumlu bir şekilde nasıl soğutabileceğimiz (veya soğutup soğutmamamız gerektiği) konusunda kritik ve cevapsız soruları araştıracak.

ARIA'nın geçen yıl yayımladığı bir belgede Symes bu tür devrilme noktalarına örnek vermişti. Bunlar arasında Arktik kış deniz buzlarının erimesi, Amazon yağmur ormanlarının yok olması ve bunun sonucunda ekosistem kaybı, karadaki büyük buz örtülerinin çökmesi ve bunun küresel deniz seviyesinin kayda değer derecede yükselmesine yol açması yer alıyordu.

Symes, çözümün fosil yakıtların yakılmasının durdurulması ve sera gazlarındaki fazlalıkların ortadan kaldırılması olduğunu ancak bunun, devrilme noktalarının başlangıcını önleyecek kadar hızlı gerçekleşmeyebileceğini söylüyor.

Bunun yerine bu projenin "karbonsuzlaşma için zaman kazanmamıza" katkı sağlayacağını umuyor.

Profesör Symes, projede zehirli maddeler kullanılmayacağını, açık hava deneyleri öncesinde çevresel etki değerlendirmesi yayımlanacağını ve bölgedeki topluluklara danışılacağını ifade ediyor.

Projelerin detaylarının gelecek haftalarda yayımlanması bekleniyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news