Hindistan’ın ürettiği ‘sıcak aşılar’ koronavirüs varyantlarına karşı dayanıklı

Lagos’ta bir hemşire Hindistan’da üretilen AstraZeneca aşısını hazırlıyor (AP)
Lagos’ta bir hemşire Hindistan’da üretilen AstraZeneca aşısını hazırlıyor (AP)
TT

Hindistan’ın ürettiği ‘sıcak aşılar’ koronavirüs varyantlarına karşı dayanıklı

Lagos’ta bir hemşire Hindistan’da üretilen AstraZeneca aşısını hazırlıyor (AP)
Lagos’ta bir hemşire Hindistan’da üretilen AstraZeneca aşısını hazırlıyor (AP)

Avusturalya’nın ulusal bilim kurulu Commonwealth Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Organizasyonu (CSIRO) ‘sıcak aşılar’ olarak adlandırılan ısıya dayanıklı Hindistan aşı formülasyonlarının, SARS-CoV-2 virüsünün mevcut endişe verici varyantlarına karşı etkili olduğunu kanıtladı. CSIRO, ACS Infectious Diseases dergisinde yayınlanan bir araştırmasında, Hindistan Bilimler Enstitüsü (IISc) ve biyoteknoloji girişimi Mynvax tarafından geliştirilen ısıya dayanıklı Kovid-19 aşı formülasyonlarının mevcut tüm SARS-CoV-2 varyantlarına karşı etkinliğini inceledi. Araştırmacılar, söz konusu aşı formüllerinin farelerde güçlü bir bağışıklık tepkisi oluşturarak onları virüsten koruduğunu ve 37 derecede bir aya kadar, 100 derecede ise 90 dakikaya kadar stabil kaldığını gösterdi.
Çoğu aşı, 2-8 derece arasında tutulması gereken Oxford-AstraZeneca ve -70 derecede özel soğuk depolama gerektiren Pfizer gibi aşıların etkinliklerini koruması için soğuk ortam gerektiriyor.
CSIRO bilim adamları, şu anda dünya genelinde yayılan Delta varyantı da dahil olmak üzere, koronavirüsün temel varyantlarına karşı etkinliğinin belirlenmesi için aşılanmış farelerin serumlarını (kan önekleri) değerlendirerek çalışmaya katkıda bulundu. CSIRO’nun Kovid-19 proje lideri ve araştırmanın yardımcı yazarı Dr. S.S. Vasan, CSIRO’nun internet sitesinde çalışmanın yayınlanması ile eş zamanlı olarak yayınlanan bir raporda “Hintli şirket (Mynvax) aşılarıyla aşılanan farelerin serumu, her tür canlı virüse karşı güçlü bir tepki gösteriyor. Verilerimiz, test edilen tüm formülasyonların (Mynvax), endişeye neden olan Alfa, Beta, Gama ve Delta varyantlarını tutarlı ve etkili bir şekilde nötralize edebilen antikor oluşmasını sağladığını gösterdi” ifadelerini kullandı.
CSIRO’nun farklı Mynvax formülasyonlarını değerlendirmesi, bu yıl içerisinde ilerleyen zamanlarda Hindistan’da yapılması planlanan insan üzerindeki klinik deneyler için en uygun adayın seçilmesine destek olacak. CSIRO Sağlık ve Biyogüvenlik Direktörü Dr. Rob Grenfell, “Pandemi uygun maliyetli, çoklu Kovid-19 aşıları ve tedavilerine yönelik acil talebi karşılamak için küresel bilimsel bir iş birliğine duyulan ihtiyacı gösterdi. Kurumumuzun, insanlar ve hayvanlar üzerinde aşı geliştirme ve test etme konusunda uzun bir geçmişi bulunuyor” dedi. Grenfell “Salgının başlangıcından bu yana CSIRO, Oxford-AstraZeneca dahil olmak üzere iki aşının klinik deneme öncesi değerlendirmesini gerçekleştirerek, ortaya çıkan endişe verici varyantları izleyerek ve toplumlarda salgın açısından sıcak noktaları tespit etmek üzere atık suları izleyerek, Kovid-19 ile mücadelede kritik bir rol oynadı” ifadelerini kullandı.
Son zamanlarda test edilen ısıya karşı dirençli veya diğer adı ile ‘sıcak aşılar’, Afrika ve uzak Avustralya’daki uzak bölgeler ve Hint-Pasifik bölgelerindeki topluluklar dahil olmak üzere, güvenilir soğuk hava deposu tedarik zincirlerinden yoksun olan aşırı sıcak iklimlere sahip, uzak veya kaynakları sınırlı olan bölgeler için son derece büyük bir öneme sahip.



Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
TT

Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)

Hindistan'ın kuzeyindeki Akalia Kalan köyü sakinleri 7 Mayıs günü erken saatlerde art arda gelen patlama sesleri üzerine yataklarından fırladılar. Dışarı çıktıklarında bir alev topunun başlarının üzerinden geçerek yakındaki bir tarlaya düştüğünü gördüler. Enkazın bir savaş uçağı olduğu açıkça görülebiliyordu. İki Hintli pilot daha önce uçaktan fırlatılmış ve yakındaki tarlalarda yaralı olarak bulunmuşlardı.

Şarku’l Avsat’ın The Economist'ten aktardığına göre Hindistan henüz resmi olarak doğrulamadı ama bu uçak mayıs ayında Pakistan'la dört gün süren çatışmalar sırasında kaybolan savaş uçaklarından biriydi.

Hindistan hükümeti Pakistan'ın, üçü yeni Fransız Rafale jetleri olmak üzere altı savaş uçağını düşürdüğü iddiasına şüpheyle yaklaşıyor. Ancak yabancı askeri yetkililer, en az biri Rafale olmak üzere beş Hint uçağının imha edildiğine inanıyor. Hintli askeri yetkililer rakamları doğrulamayı reddederken, bazı uçakların kaybolduğunu kabul ediyorlar.

Söz konusu itiraflar, Çin'in Pakistan'ın en büyük silah tedarikçisi olması nedeniyle önemli. Bu, gelişmiş Çin savaş uçakları ve füzelerinin Batılı ve Rus muadillerine karşı kullanıldığı ilk çatışmaydı. ABD ve müttefikleri, Çin'in Tayvan'a karşı olası bir savaşta aynı silahların birçoğunu kullanabileceği için bu konuyla yakından ilgileniyor.

İlk raporlar belirleyici faktörün Pakistan-Çin yapımı J-10 savaş uçakları ve PL-15 havadan havaya füzelerinin üstünlüğü olduğunu gösteriyordu. Hindistan onları hafife almış gibi görünüyor.

Ayrıca Çin, Pakistan'a gerçek zamanlı erken uyarı ve hedefleme verileri sağlayarak dengeyi değiştirmiş olabilir.

Ancak savaşın ilerleyen safhalarında Hindistan'ın elde ettiği başarı göz önüne alındığında, belki de en büyük sorun Hindistan'ın o ilk gece savaş uçaklarını nasıl kullandığıdır. En son ve en tartışmalı değişimlerden biri haziran ayında, Hindistan medyasının Hindistan'ın Cakarta'daki Savunma Ataşesi Yüzbaşı Shiv Kumar'ın ay başında bir seminerde yaptığı konuşmanın kaydını yayınlamasıyla yaşandı.

Kumar, Hindistan'ın bazı uçaklarını kaybettiğini, çünkü siyasi liderliğinin hava kuvvetlerine Pakistan'ın hava savunma sistemlerini vurmamalarını emrettiğini söyledi. Bunun yerine ilk gün sadece militan mevzilerini hedef aldılar. Kumar, “Kayıptan sonra taktiklerimizi değiştirdik ve askeri tesislerine yöneldik” dedi.

Bu gelişme, Hindistan Genelkurmay Başkanı Anil Chauhan'ın mayıs ayı sonunda bir televizyon röportajında Hindistan'ın çatışmanın ilk gecesinde ‘taktiksel hatalar’ nedeniyle bazı uçaklarını kaybettiğini itiraf etmesinin ardından geldi.

Chauhan, Hindistan'ın iki gün sonra hatalarını düzelttiğini ve tüm savaş uçaklarının yeniden uçmasına izin vererek Pakistan'daki hedefleri uzaktan vurduğunu kaydetti. Hindistan çatışmanın ilerleyen safhalarında füzelerinin Pakistan'ın hava savunmasını aşması ve bazı askeri üslerini vurmasıyla daha büyük başarılar elde etti.

Yabancı yetkililer arasındaki bir teoriye göre Hindistan ilk gün Rafale savaş uçaklarını uzun menzilli Meteor havadan havaya füzelerle donatmadı. Muhtemelen Pakistan savaş uçaklarının ulaşamayacağını ya da Pakistan'ın ilk tepkisinin daha az şiddetli olacağını düşündü.

Bir başka neden de Hindistan'ın savaş uçaklarının Pakistan'ın yeni silahlarından korunmak için uygun elektronik karıştırma ekipmanına, güncellenmiş yazılıma ya da ilgili verilere sahip olmamasıdır.

Üçüncü ve daha geniş bir açıklama ise Hindistan'ın, Pakistan'ın Hint planlarını nasıl tespit edebileceğini, verileri savaş uçaklarına nasıl aktarabileceğini ve füzeleri hedeflerine nasıl yönlendirebileceğini anlamak için gereken ‘görev verilerinden’ yoksun olmasıdır.

Ancak Yüzbaşı Kumar'ın öne sürdüğü gibi savaş uçakları siyasi liderlerin sadece militanları vurma emri nedeniyle tehlikeye girdiyse, sorumluluk daha çok Narendra Modi hükümetine aittir.

Rafale'nin Fransız üreticisi Dassault, İsveçli Saab, Boeing ve Lockheed Martin ile birlikte Hindistan'ın silah anlaşmalarındaki başlıca rakibi. Ancak bazı Hintli askeri figürler Rafale'nin son çatışmada iyi performans göstermediğine dikkat çekti. Diğerleri ise Dassault'nun Rafale'nin kaynak kodunu paylaşmakta isteksiz davranarak Hindistan'ın uçağı kendi ihtiyaçlarına göre özelleştirmesini engellediğinden şikayetçi.

Anlaşmazlıktan bu yana Çinli diplomatların Rafale'yi diğer potansiyel alıcılara küçümsediği ve onları bunun yerine Çinli savaş uçakları almaya çağırdığı bildiriliyor.

Dassault yöneticileri, Mısır, Endonezya, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de dahil olmak üzere Rafale uçağı satın alan ülkelerin yanı sıra gelecekteki potansiyel müşterilere güven vermek istiyor.

Dassault Aviation Yönetim Kurulu Başkanı Eric Trappier, Pakistan'ın üç Rafale jetini düşürdüğü iddialarını “Kesinlikle doğru değil” diyerek reddetti.

Trappier, bir Fransız dergisine verdiği ve 11 Haziran'da yayınlanan röportajda, “Tüm ayrıntılar bilindiğinde, gerçek birçok kişiyi şaşırtabilir” ifadesini kullandı. Trappier ayrıca, Rafale'in ‘Çin'in şu anda sunduğu her şeyden çok daha iyi’ olduğunu söyledi.

Fransız hükümeti de bir Rafale'in savaşta ilk kez kaybedilmesi konusunda açıklama yapması için baskı altında. Fransız parlamentosunun bir üyesi olan Marc Chavanne, mayıs ayı sonunda hükümete yazılı bir soru önergesi sunarak Hint Rafale jetlerindeki Spectra elektronik harp sisteminin Pakistan yapımı PL-15 havadan havaya füzeleri tespit edemediği ya da karıştıramadığı yönündeki endişelerini dile getirmişti.