NASA uzmanları, uzay uçuşuna hazırlanan Jeff Bezos'un ölüm ihtimalini hesapladı

Fotoğrafta Jeff Bezos, arka planda New Shepard roketiyle Blue Origin fırlatma rampasında. (Blue Origin)
Fotoğrafta Jeff Bezos, arka planda New Shepard roketiyle Blue Origin fırlatma rampasında. (Blue Origin)
TT

NASA uzmanları, uzay uçuşuna hazırlanan Jeff Bezos'un ölüm ihtimalini hesapladı

Fotoğrafta Jeff Bezos, arka planda New Shepard roketiyle Blue Origin fırlatma rampasında. (Blue Origin)
Fotoğrafta Jeff Bezos, arka planda New Shepard roketiyle Blue Origin fırlatma rampasında. (Blue Origin)

Dünyanın en zengin kişisi unvanlı Jeff Bezos, 20 Temmuz'da uzaya çıkmaya hazırlanıyor. Bu uçuş, Bezos'un sahibi olduğu Blue Origin firmasının New Shepard adlı roketinin ilk mürettebatlı uçuşu niteliğinde.
Uzmanlara göreyse bu uçuş, diğer uzay uçuşlarının çoğu gibi tehlikeli olacak. Livescience'ın konuştuğu uzmanlar, Bezos'un kaza geçirme ihtimalini yaklaşık 200'de 1 olarak hesapladı. Bu son derece yüksek bir risk olsa da mürettebatın hayatta kalma ihtimali epey fazla.
Amazon'un eski CEO'su Bezos'un yolculuğu, NASA'nın Apollo 11 görevinin Ay'a inişinin 52. yıldönümüne denk geliyor. Bezos, diğer üç ekip üyesiyle birlikte 11 dakikalık bir yolculuğa katılacak. Otonom çalışan ve 6 yolcu alabilen New Shepard kapsülü, Teksas'ta bir uzay kompleksinden 100 kilometre yüksekliğe fırlatılacak.
Bezos'un en büyük rakiplerinden, Britanyalı milyarder Richard Branson, birkaç gün önce kendi firması Virgin Galactic'le başarılı bir uçuş gerçekleştirmişti.
Ancak uzay uçuşu, doğası gereği riskli bir iş. NASA için risk hesaplamaları yapan Joseph Fragola'ya göre bu riski etkileyen ana faktörler arasında fırlatma şirketinin deneyimi, aracın gerçekleştirdiği fırlatma sayısı ve kullanılan roket motorunun türü yer alıyor.
Blue Origin, mürettebatsız testlerde New Shepard'ı 15 kez uçurdu. Bunlardan biri, kısmen başarısızlıkla sonuçlanmıştı; yolcu kapsülü güvenli bir şekilde inmiş, roket güçlendiricisiyse düşmüştü.
Fragola bu uçuşları "son derece olumlu" diye niteledi.
NASA araçlarının risk analizinde görev alan elektrik mühendisi Blake Putney de New Shepard'ın yörüngeye girmeyeceğini, yalnızca kısa bir gezintiye çıkacağını aktarıyor.
Putney ayrıca, araçta nispeten basit bir tek motor kullanıldığını da hatırlatıyor.
New Shepard'ın BE-3 (Blue Origin-3) motoru, kalkış sırasında yaklaşık 50 bin kilogramlık itiş gücü üretiyor. Bu, fırlatma rampasında toplam 544 bin kilogramlık itiş kuvveti oluşturan NASA motorlarının yanında çok daha az.
Putney'ye göre seyahat süresi ve motorların karmaşıklığı ne kadar artarsa arıza riski de o kadar fazla oluyor.
Öte yandan her iki uzman da birçok kez kullanılmış ve mühendislik ekiplerinin hataları düzeltmesine olanak tanımış fırlatma araçlarının çoğunun, bin uçuşta kabaca bir kez başarısız olma ihtimali bulunduğunu söylüyor.
Fragola, "Uçaklarla karşılaştırıldığında bu korkunç" diyor ve ekliyor:
"ABD'deki bir uçak şu anda 100 milyonda 1 ila milyarda 1 arasında risk taşıyor."
Blue Origin'in şu ana kadarki deneyimini göz önüne alan Fragola, rokette bir şeylerin yanlış gitme ihtimalinin, "yüzde 1 ila 500'de 1" olduğunu tahmin etti. Fragola'ya göre en yakın tahminse 200'de 1'e denk geliyor.
Yine de New Shepard'ın mürettebat kapsülü, motordan uzakta olduğundan bir felaket durumunda ayrılıp kaçma fırsatına sahip. Bu da yolcuların güvenliğine ilişkin tahminleri iyileştiriyor.
Bu nedenle Fragola, Bezos ve diğer yolcuların bu seyahatten sağ çıkmama ihtimalini binde 1 olarak tahmin ediyor.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi'nin verilerine göre bu oran, ortalama bir yurttaşın boğularak ölme riskiyle hemen hemen aynı.
Fragola, uçuşta Jeff Bezos'a katılmak isteyip istemediği sorusuna ise şöyle yanıt veriyor:
"Kesinlikle isterdim. Parasını siz ödeyin, ben orada olacağım!"
Blue Origin, söz konusu uçuş için bir koltuk fiyatını müzayedede açık artırmaya sunmuştu. Koltuk, tam 28 milyon dolara satılmıştı.
Uçuşta Bezos'un kardeşi Mark Bezos, NASA'nın Mercury 13 görevinden 82 yaşındaki Wally Funk ve 18 yaşındaki fizik öğrencisi Oliver Daemon yer alacak.
28 dolara bilet satın alan kişinin ismi bilinmiyor. Söz konusu kişinin biletini Daemon'a bağışladığı ifade ediliyor.
Independent Türkçe, Livescience, Space



Starship, Teksas'tan yeni bir test uçuşuyla fırlatıldı

Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
TT

Starship, Teksas'tan yeni bir test uçuşuyla fırlatıldı

Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)

Amerikalı milyarder Elon Musk'ın sahibi olduğu SpaceX, dün Teksas'taki Starbase'den Starship uzay aracının on birinci uçuşunu gerçekleştirdi. Bu test görevi, yeniden kullanılabilir uzay aracının uydu fırlatma ve nihayetinde insanları Ay ve Mars'a taşıma yeteneğini test etmeyi amaçlıyor.

Bir Süper Ağır itici roketin üzerine monte edilmiş Starship üst kademesinden oluşan uzay aracı, SpaceX'in Starbase'deki tesislerinden yaklaşık 23:20 GMT'de fırlatıldı. Starship üst kademesini uzaya gönderdikten sonra, Süper Ağır itici roket fırlatmadan yaklaşık 10 dakika sonra Meksika Körfezi'ne yumuşak bir iniş gerçekleştirdi.

SpaceX Başkanı Gwynne Shotwell, geçen ay Paris'te düzenlenen bir konferansta, "11. test uçuşunu başarılı kılmak için elimizden gelen her şeyi yaptık," dedi. "Ama bildiğiniz gibi, kimse ne olacağını bilmiyor, bu yüzden göreceğiz." Starship'in, 2027 yılına kadar NASA astronotlarını Ay'a indirmesi planlanıyor.

Roket, SpaceX'in mobil geniş bant internet sağlama hedefinde hayati rol oynayan daha büyük Starlink uydularının fırlatılması için büyük önem arzediyor. Bu uydular, Musk'ın Mars'a insan ve kargo gönderme vizyonunun temelini oluşturuyor.


"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)
TT

"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

Araştırmacılar, OpenAI'ın ChatGPT'si ve Google'ın Gemini'ı gibi yapay zeka modellerinin, eğitim verilerine yalnızca küçük bir bozulmuş veri örneği eklenerek "zehirlenebileceği" uyarısını yaptı.

Birleşik Krallık Yapay Zeka Güvenlik Enstitüsü, Alan Turing Enstitüsü ve yapay zeka firması Anthropic'in ortak yürüttüğü çalışma, 250 kadar az sayıda belgenin büyük dil modellerinin (LLM'ler) anlamsız metinler üretmesine yol açan bir "arka kapı" zafiyeti oluşturabileceğini ortaya koydu.

Bu açık özellikle endişe verici çünkü en popüler LLM'ler, kişisel internet siteleri ve blog yazıları da dahil internetteki herkese açık metinlerle önceden eğitiliyor. Bu da herhangi birinin yapay zeka modelinin eğitim verilerine dahil olabilecek içerik üretmesini mümkün kılıyor.

Anthropic, konuyu detaylandıran blog yazısında "Kötü niyetli aktörler, zehirlenme diye bilinen süreçte modelin istenmeyen veya tehlikeli davranışları öğrenmesini sağlamak için bu yayınlara belirli bir metin enjekte edebilir" dedi.

Arka kapı eklemek de bu saldırı türünden. Arka kapılar, modelden normalde gizli kalacak belirli bir davranışı tetikleyen özel ifadelerdir. Örneğin bir saldırgan komut isteminde olduğu gibi rasgele bir tetikleyici ifade içerdiğinde LLM'ler hassas verileri dışarı sızdıracak şekilde zehirlenebilir.

Bulgular yapay zeka güvenliğine dair endişelere yol açarken araştırmacılar, bunun teknolojinin hassas uygulamalarda kullanılma potansiyelini sınırladığını söylüyor.

Alan Turing Enstitüsü'nden Dr. Vasilios Mavroudis ve Dr. Chris Hicks, "Sonuçlarımız şaşırtıcı ve endişe vericiydi: Bir LLM'yi zehirlemek için gereken kötü niyetli belge sayısı (yaklaşık 250), modelin veya eğitim verilerinin boyutundan bağımsız olarak neredeyse sabitti" diye yazdı.

Başka bir deyişle, veri zehirleme saldırıları daha önce sanılandan daha uygulanabilir olabilir. Bir saldırgan için örneğin 250 zehirli Wikipedia makalesi yaratmak nispeten kolay olacaktır.

Riskler, "Poisoning attacks on LLMs require a near-constant number of poison samples" (LLM'lere yönelik zehirleme saldırıları neredeyse sabit sayıda zehir örneği gerektiriyor) başlıklı, hakem kontrolünden geçmemiş makalede detaylandırıldı.

The Independent yorum için Google ve OpenAI'la iletişime geçti.

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech


Elon Musk, Twitter davasında uzlaşmaya gitti

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Elon Musk, Twitter davasında uzlaşmaya gitti

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Teknoloji milyarderi Elon Musk, kıdem tazminatlarıyla ilgili anlaşmazlıkta kendisine 128 milyon dolardan fazla tazminat istemiyle dava açan işten çıkarılmış Twitter yöneticileriyle uzlaşmaya vardı.

Musk, Ekim 2022'de Twitter'ı satın aldığında CEO Parag Agrawal, Finans Direktörü Ned Segal, Hukuk Direktörü Vijaya Gadde ve Baş Hukuk Müşaviri Sean Edgett dahil çalışanlar arasında büyük bir tasfiye gerçekleştirmişti.

Bu eski yöneticiler Mart 2024'te, Musk'a ve yeniden markalaştırdığı X sosyal medya platformuna, kendilerine ödenmesi gerektiğine inandıkları kıdem tazminatını karşılamak üzere 128 milyon dolardan fazla toplu bir meblağ için dava açmıştı.

Geçen hafta teslim edilen ve ilk olarak çarşamba günü The Verge tarafından haberleştirilen mahkeme belgelerinde, Musk ve X'in davada "belirli koşulların yerine getirilmesini gerektiren" bir uzlaşmaya vardığı ortaya çıktı.

Belgelerde uzlaşma miktarına yer verilmedi. The Independent yorum için Musk ve davacıların avukatlarına ulaştı.

Musk, Nisan 2022'de Twitter'ı satın almayı kabul etmiş ancak birkaç ay sonra satın alma işleminden vazgeçeceğini söylemişti. Twitter, anlaşmayı tamamlamaya zorlamak için teknoloji devine dava açacak kadar ileri gitmişti.

Musk o sonbaharda 44 milyar dolarlık anlaşmayı tamamladıktan sonra Agrawal ve diğer üst düzey çalışanları hızla kovmuştu. Davaya göre yöneticiler Musk'ı, "özel bir öfke" duyduğu bir grubun kıdem tazminatları için daha fazla para ödemekten kaçınmaya çalışmakla suçladı.

Grup davada, "Musk Davacıların kıdem tazminatlarını ödemek istemediğine karar verdiği için, onları sebepsiz yere işten çıkardı, ardından sahte bir neden uydurdu ve çeşitli şirketlerinin çalışanlarını kararını onaylamaları için atadı" dedi.

asdfer
Musk, başlangıçta anlaşmadan caymaya çalıştıktan sonra Twitter'ı satın almayı kabul etmişti (AFP)

Dava, Walter Isaacson'ın Musk hakkındaki biyografisine atıfta bulunuyor. Biyografide teknoloji devinin Twitter anlaşmasını yöneticilerin hisse senedi opsiyonlarını hak etmelerini önlemek için bir gün erken sonuçlandırdığını söylüyor.

Isaacson, Musk'ın "bu gece sonuçlandırmakla yarın sabah yapmak arasında kurabiye kavanozundaki farkın 200 milyon dolar" olduğunu söylediğini aktarıyor.

Ağustosta Musk ve X'in işten çıkarılan yaklaşık 6 bin işçinin kıdem tazminatı konusunda 500 milyon dolarlık davada "prensipte" uzlaşmaya vardığı açıklanmıştı.

Reuters'ın haberine göre, Twitter'ın yan haklar programlarını denetleyen Courtney McMillian ve operasyon müdürü Ronald Cooper tarafından açılan davada, çoğu çalışanın temel ücretlerinin iki ayını ve işte geçirdikleri her tam yıl için bir haftalık ücret almaları beklenirken, en fazla bir aylık kıdem tazminatı teklif edildiği, işten çıkarılan pek çok işçiye ise hiçbir ek ödeme yapılmadığı öne sürülmüştü.

Independent Türkçe