NASA uzmanları, uzay uçuşuna hazırlanan Jeff Bezos'un ölüm ihtimalini hesapladı

Fotoğrafta Jeff Bezos, arka planda New Shepard roketiyle Blue Origin fırlatma rampasında. (Blue Origin)
Fotoğrafta Jeff Bezos, arka planda New Shepard roketiyle Blue Origin fırlatma rampasında. (Blue Origin)
TT

NASA uzmanları, uzay uçuşuna hazırlanan Jeff Bezos'un ölüm ihtimalini hesapladı

Fotoğrafta Jeff Bezos, arka planda New Shepard roketiyle Blue Origin fırlatma rampasında. (Blue Origin)
Fotoğrafta Jeff Bezos, arka planda New Shepard roketiyle Blue Origin fırlatma rampasında. (Blue Origin)

Dünyanın en zengin kişisi unvanlı Jeff Bezos, 20 Temmuz'da uzaya çıkmaya hazırlanıyor. Bu uçuş, Bezos'un sahibi olduğu Blue Origin firmasının New Shepard adlı roketinin ilk mürettebatlı uçuşu niteliğinde.
Uzmanlara göreyse bu uçuş, diğer uzay uçuşlarının çoğu gibi tehlikeli olacak. Livescience'ın konuştuğu uzmanlar, Bezos'un kaza geçirme ihtimalini yaklaşık 200'de 1 olarak hesapladı. Bu son derece yüksek bir risk olsa da mürettebatın hayatta kalma ihtimali epey fazla.
Amazon'un eski CEO'su Bezos'un yolculuğu, NASA'nın Apollo 11 görevinin Ay'a inişinin 52. yıldönümüne denk geliyor. Bezos, diğer üç ekip üyesiyle birlikte 11 dakikalık bir yolculuğa katılacak. Otonom çalışan ve 6 yolcu alabilen New Shepard kapsülü, Teksas'ta bir uzay kompleksinden 100 kilometre yüksekliğe fırlatılacak.
Bezos'un en büyük rakiplerinden, Britanyalı milyarder Richard Branson, birkaç gün önce kendi firması Virgin Galactic'le başarılı bir uçuş gerçekleştirmişti.
Ancak uzay uçuşu, doğası gereği riskli bir iş. NASA için risk hesaplamaları yapan Joseph Fragola'ya göre bu riski etkileyen ana faktörler arasında fırlatma şirketinin deneyimi, aracın gerçekleştirdiği fırlatma sayısı ve kullanılan roket motorunun türü yer alıyor.
Blue Origin, mürettebatsız testlerde New Shepard'ı 15 kez uçurdu. Bunlardan biri, kısmen başarısızlıkla sonuçlanmıştı; yolcu kapsülü güvenli bir şekilde inmiş, roket güçlendiricisiyse düşmüştü.
Fragola bu uçuşları "son derece olumlu" diye niteledi.
NASA araçlarının risk analizinde görev alan elektrik mühendisi Blake Putney de New Shepard'ın yörüngeye girmeyeceğini, yalnızca kısa bir gezintiye çıkacağını aktarıyor.
Putney ayrıca, araçta nispeten basit bir tek motor kullanıldığını da hatırlatıyor.
New Shepard'ın BE-3 (Blue Origin-3) motoru, kalkış sırasında yaklaşık 50 bin kilogramlık itiş gücü üretiyor. Bu, fırlatma rampasında toplam 544 bin kilogramlık itiş kuvveti oluşturan NASA motorlarının yanında çok daha az.
Putney'ye göre seyahat süresi ve motorların karmaşıklığı ne kadar artarsa arıza riski de o kadar fazla oluyor.
Öte yandan her iki uzman da birçok kez kullanılmış ve mühendislik ekiplerinin hataları düzeltmesine olanak tanımış fırlatma araçlarının çoğunun, bin uçuşta kabaca bir kez başarısız olma ihtimali bulunduğunu söylüyor.
Fragola, "Uçaklarla karşılaştırıldığında bu korkunç" diyor ve ekliyor:
"ABD'deki bir uçak şu anda 100 milyonda 1 ila milyarda 1 arasında risk taşıyor."
Blue Origin'in şu ana kadarki deneyimini göz önüne alan Fragola, rokette bir şeylerin yanlış gitme ihtimalinin, "yüzde 1 ila 500'de 1" olduğunu tahmin etti. Fragola'ya göre en yakın tahminse 200'de 1'e denk geliyor.
Yine de New Shepard'ın mürettebat kapsülü, motordan uzakta olduğundan bir felaket durumunda ayrılıp kaçma fırsatına sahip. Bu da yolcuların güvenliğine ilişkin tahminleri iyileştiriyor.
Bu nedenle Fragola, Bezos ve diğer yolcuların bu seyahatten sağ çıkmama ihtimalini binde 1 olarak tahmin ediyor.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi'nin verilerine göre bu oran, ortalama bir yurttaşın boğularak ölme riskiyle hemen hemen aynı.
Fragola, uçuşta Jeff Bezos'a katılmak isteyip istemediği sorusuna ise şöyle yanıt veriyor:
"Kesinlikle isterdim. Parasını siz ödeyin, ben orada olacağım!"
Blue Origin, söz konusu uçuş için bir koltuk fiyatını müzayedede açık artırmaya sunmuştu. Koltuk, tam 28 milyon dolara satılmıştı.
Uçuşta Bezos'un kardeşi Mark Bezos, NASA'nın Mercury 13 görevinden 82 yaşındaki Wally Funk ve 18 yaşındaki fizik öğrencisi Oliver Daemon yer alacak.
28 dolara bilet satın alan kişinin ismi bilinmiyor. Söz konusu kişinin biletini Daemon'a bağışladığı ifade ediliyor.
Independent Türkçe, Livescience, Space



İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
TT

İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Çin'in güneybatısında keşfedilen 300 bin yıllık nadir ahşap aletler, bölgedeki ilk insanların büyük ölçüde kök ve yumrular gibi yeraltı bitkileriyle beslendiğini gösteriyor.

Hakemli dergi Science'da perşembe günü yayımlanan bulgular, Doğu Asya'daki erken insan atalarının gelişmiş bilişsel becerilerine, yaşantılarına, beslenme biçimlerine ve çevrelerine ışık tutuyor.

Yunnan eyaletinin Jiangchuan bölgesinde yer alan göl kıyısındaki Gantangqing arkeolojik kazı alanında, oksijenden yoksun kil tortularda ahşap aletlerin korunması sayesinde bu nadir buluntu elde edildi.

Araştırmacılar tortularda yaklaşık bin organik kalıntı da buldu.

Ortaya çıkarılan kalıntıları gelişmiş teknikler kullanarak tarihlendiren bilim insanları, aletlerin 250 bin ila 350 bin yıllık olduğunu tespit etti.

Bilim insanları, çeşitli biçim ve işlevlere sahip "son derece nadir" ahşap aletlerin yaklaşık 300 bin yıllık katmanlardan çıkarıldığını söylüyor.

Bugüne kadar bu döneme ait, biri Avrupa'da diğeri Afrika'da olmak üzere ahşap alet içeren sadece iki keşif yapılmıştı.
 

Görsel kaldırıldı.

Gantangqing'deki ahşap aletler (Liu ve ekip arkadaşları/Science)


Yeni keşfedilen çubuklardan ikisi, İtalya'nın Poggetti Vecchi bölgesinde bulunan 171 bin yıllık aletlere benzerlik gösteriyor.

Kanca biçimli benzersiz 4 aletin daha ortaya çıkarıldığını belirten bilim insanları, bunların muhtemelen kökleri kesmek için kullanıldığını söylüyor.

Ayrıca araştırmacıların ahşap aletlerin üzerinde kasıtlı cilalama ve kazıma izleri, kenarlarındaysa toprak kalıntıları saptaması, bunların kök ve yumrular gibi yeraltı bitkilerini kazmak için kullanıldığına işaret ediyor.

Bilim insanları, "Ahşap aletler arasında kazma çubukları ve küçük, eksiksiz, elle tutulan sivri uçlu aletler var" diye yazıyor.

Bilim insanları bu bulgulara dayanarak insanların Doğu Asya'daki atalarının muhtemelen bitki temelli bir beslenme biçimi izlediğinden şüphelenirken, bölgede çam fıstığı, fındık, kivi meyvesi ve su yumrularına dair kanıtlar tespit edildi.

Buna karşılık Avrupa ve Afrika'da saptanan ahşap aletler av aletleri, mızraklar ve mızrak uçlarıydı.

Çalışmanın ortak yazarı arkeolog Bo Li şöyle diyor:

Bu keşif, erken insan adaptasyonuna ilişkin önceki varsayımlara meydan okuyor. Çağdaş Avrupa yerleşimleri (Almanya'daki Schöningen gibi) büyük memelileri avlamaya odaklanırken, Gantangqing subtropik bölgelerde bitki temelli, eşsiz bir hayatta kalma stratejisini ortaya koyuyor.

Dr. Li, "Ahşap aletlerin çeşitliliği ve karmaşıklığı da arkeolojik kayıtlardaki önemli bir boşluğu dolduruyor, çünkü 100 bin yıldan daha eski ahşap aletler Afrika ve Batı Avrasya dışında son derece nadir görülüyor" ifadelerini kullanıyor.

Keşif, ahşap aletleri kullanan erken insanların dünya genelinde çok daha geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.

Ayrıca farklı ortamlarda yaşayan tarih öncesi kültürlerin yerel olarak işlerine yarayacak aletler geliştirdiğine de işaret ediyor.


Independent Türkçe, independent.co.uk/news