Lübnan Merkez Bankası Başkanı servetiyle ilgili ifade vermeye çağırıldı

Lübnan Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame.
Lübnan Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame.
TT

Lübnan Merkez Bankası Başkanı servetiyle ilgili ifade vermeye çağırıldı

Lübnan Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame.
Lübnan Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame.

Lübnan Temyiz Başsavcılığı, yurt dışında olan Lübnan Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame’nin bir dizi dava kapsamında ifade vermesi yönünde karar aldı. Başsavcılık, Selame’nin konuya ilişkin bilgilendirilmesi ve önümüzdeki ağustos ayı başlarında sorgulanması için bir tarih belirlemesi amacıyla Cezai Soruşturma Merkez Dairesi'ni görevlendirdi.
Şarku’l Avsat’a bilgi veren Lübnanlı yargı kaynakları, söz konusu soruşturmanın Fransa, İsviçre ve İngiltere’de yürütülen soruşturmalarının devamı olduğunu belirttiği açıklamarında şunları aktardılar:
“Selame’nin elindeki servetin hacmine ve kaynağını öğrenmeye odaklanan Lübnan yargısı yedi ülkeye mektup yolladı. Selame’nin servetinin 500 milyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.”
Lübnan yargısı iki ay önce, İsviçre'de zimmete para geçirme davalarına karıştığı şüphesiyle, Selame’nin serveti ve kaynağı hakkında yerel düzeyde bir soruşturma başlatmıştı. Daha sonra Fransa’da da bir soruşturma başlatılmış ve İngiltere'de de şikayette bulunulmuştu.
AFP’nin haberine göre adli kaynaklar, Selame’nin kamu fonlarını zimmete geçirme, sahtecilik, yasa dışı zenginleşme, kara para aklama ve vergi kaçakçılığı suçlarından Temyiz Başsavcısı Jean Tannous tarafından soruşturulacağını bildirdi.
Yerel düzeydeki soruşturmanın üç Batı ülkesindekiyle kesiştiğini vurgulayan söz konusu kaynaklar, Selame’nin sorgu ve kovuşturma kararının dahili ve harici veri ve bilgiler doğrultusunda alındığını vurguladılar.
İsviçre yargısı, Lübnan Merkez Bankası Başkanı’nın kardeşi Reca ile iş birliği içinde yürüttüğünden şüphelenilen para hareketlerini Panama’dan Virjin Adaları’na ve Cenevre’ye kadar izliyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan yargı kaynakları Lübnan yargısının, Selame’nin servetinin bir kısmını Euro Bund senetleri hisselerinden elde edilen komisyonlar vasıtasıyla elde edildiğinden şüphelendiğini aktardı. Yasalar bu türden bir gelir elde edilmesine izin vermiyor. Selame’nin bunu kardeşinin şirketi üzerinden yürüttüğünden şüpheleniliyor. Araştırmaların bu yönde devam ettiği kaydediliyor.
İsviçre Federal Savcılığı’ndan geçtiğimiz ocak ayında hukuki yardım talep eden Lübnanlı makamlar, Selame ve kardeşinin ifadelerinin dinlenmesinin ardından şubat ayında bir ‘ön sonuç belgesi’ göndermişti.
Fransa Mali Başsavcılığı, temmuz ayı başlarında para aklama ve çete ile suç ortaklığı içinde olmak suçlamalarından Selame aleyhinde adli soruşturma başlatmıştı. Soruşturmada, Paris'teki Yolsuzlukla Mücadele Savcılığı’nda  uluslararası iş birliği alanında adımlar atılmış, şüphelilere ait mal varlıklara el konulmasına ilişkin  daha geniş yetkilere sahip soruşturma hakimleri görevlendirilmişti.
Şarku’l Avsat’a konuşan bankacılık kaynakları, celp haberinin yurt dışında bulunan Selame’ye resmi olarak iletilmeden önce sızdırıldığına dikkat çektiler. Akhbar el-Yom ajansının haberine göre siyasi kaynaklara göre celp kararı, Özgür Yurtsever Hareket Başkanı Cibran Basil ile Selame arasındaki birden fazla görüşmeden sonra ulaştı. Baabda şehrinde de bir araya gelen ikilinin son görüşmeleri ise Selame’nin Lübnan’dan ayrılmasının ardından gerçekleşti. Basil ortak bir arkadaş aracılığıyla Selame ile birden fazla kez görüşme talebinde bulunarak kendisine dönemin son gününe dek gerekli rezervden harcamayı sürdürmeye ikna etmeye çalışıyordu. Diğer yandan Selame ise üzerindeki baskının yoğunluğuna rağmen gerekli rezerve dokunmamakta kararlıydı.
En az yüzde 90 değer kaybeden ulusal para biriminin çöküşünden Selame’yi sorumlu tutan siyasi partiler, benimsediği borç biriktirme politikalarını da sert bir şekilde eleştiriyorlar. Selame ise devleti Merkez Bankası'nın finanse ettiğini, kendisinin para harcamadığını belirterek söz konusu iddialara karşı kendini defalarca savunmuştu. Tüm mal varlığının izin dahilinde ve yasal olduğunu vurgulayan Selame, servetini finans kariyeri boyunca biriktirdiklerinden elde ettiğini iddia ediyor.



Kültürel kentsel soykırım: Gazze Savaşı tarihi kararlılıkla tahrip ediyor

En dikkat çekici kayıplar arasında yıkılan Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi, El-Ehli Baptist Hastanesi ve Ömer Camii vardı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
En dikkat çekici kayıplar arasında yıkılan Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi, El-Ehli Baptist Hastanesi ve Ömer Camii vardı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
TT

Kültürel kentsel soykırım: Gazze Savaşı tarihi kararlılıkla tahrip ediyor

En dikkat çekici kayıplar arasında yıkılan Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi, El-Ehli Baptist Hastanesi ve Ömer Camii vardı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
En dikkat çekici kayıplar arasında yıkılan Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi, El-Ehli Baptist Hastanesi ve Ömer Camii vardı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

İzzeddin Ebu Ayşe

Gazze'nin Eski Şehir bölgesinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin kütüphane kalıntıları üzerinde Enes, bir kısmı yanmış yırtık bir romanın sayfalarını çeviriyor. “Bu, Gazze Şeridi’ndeki en büyük kütüphaneden geriye kalan tek şey. Kütüphanenin içerisinde binlerce kitap, belge, eser ve burada yaşamış kadim halkların medeniyetleri yer alıyordu” diyor.

Enes’in gözleri, molozların ve üst üste yığılmış taşların arasından, Gazze'nin en eski ve en büyük camisi üzerinde geziyor. Eski mimarisi, tarihi taşları ve yabancı ziyaretçilerin sık sık ilgisini çeken, sanatsal ve mimari anlamlarını anlamak için incelemeye geldikleri benzersiz süslemeleri için üzülüyor.

Kültürel kayıplar can kayıplarıyla paralellik gösteriyor

Enes, Filistin kültürünü ve mirasını seviyor ve Gazze'de yaşamış medeniyetlerin kadim tarihini takip etmeye meraklı. “Kültürel alanlar sadece tarihi alanlar değil, aynı zamanda antik ve eski dünyaya açılan bir pencereydi” diye ekliyor.

Enes, Gazze'nin en büyük kütüphanesinin yıkıntıları arasında bulduğu romanın yırtık sayfalarını katlıyor ve “Gazze'nin kültür penceresi bombardımanlar altında kapandı” diyor. Buradan ayrılıp Gazze'nin eski mimarinin hakim olduğu Eski Şehri’ndeki diğer tarihi alanlara doğru yola koyulup ayakta kalanları inceliyor.

Gazze savaşı sadece insanları öldürmedi, aynı zamanda bu yıkımın, kanın, patlamaların ortasında altta bir yerde, çok büyük kültürel ve sanatsal kayıplara da yol açtı. Kültür Bakanı Atıf Ebu Seyf, “İsrail'in Gazze'de gerçekleştirdiği soykırıma paralel olarak, trajik yönleri olan kültürel bir soykırım da yaşanıyor” dedi.

Gazze'nin özel konumu

Gazze, coğrafi konumu itibarıyla şanslı. Kendisi Afrika kıtasının Asya'ya açılan kapısı ve iklimi güzel, denize kıyısı var, arazisi engebesiz ve toprağı verimli. Bu nedenle Mısır, Yunan, Roma, Bizans, Kenan ve Fenike uygarlıklarına ev sahipliği yaptı. Aynı şekilde Memlük, Abbasi ve Osmanlı İslam devletlerinin de önemli merkezlerinden biri oldu.

u78ıkıo
Gazze Şeridi'ndeki kültürel kentsel soykırım (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

Topraklarında tarih boyunca birbirini izleyen medeniyetler, mimari ve tarihi eserler ile nadir eserlerden ve harikulade taşlardan oluşan bir arkeolojik miras bıraktılar. Bu da Gazze'ye kültürel ve tarihi bir değer kattı, onu kadimliği her geçen gün daha da derinleşen bir yapıya kavuşturdu. Ama kitap, mimari ve tarihi eserlerden oluşan tüm bu zengin kültür harabeye dönüştü.

En önemli kayıplar

7 Ekim 2023'te başlayan savaşın ilk gününden itibaren Filistin kültürü ve tarihi mirası, İsrail bombardımanlarından doğrudan etkileniyor. Gazze'nin Eski Şehir bölgesi, bu dönemde en çok tahrip edilen yerlerden biri olabilir.

UNESCO verilerine göre İsrail ordusu 146 tarihi eser, 114 tarihi cami ve kütüphanelerin aralarında bulunduğu 200 kültür alanını tahrip etti.

Savaşın en önemli sonuçlarından biri, MS 5. yüzyıldan kalma Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi'nin yıkılmasıydı. Gazze tarihinin en eski hastanesi olan el-Ehli Baptist Hastanesi’nin, Gazze Şeridi'ndeki en eski cami olup MS 7. yüzyılda inşa edilen Büyük Ömer Camii’nin hedef alınmasıydı. İçinde bir tarihi eser koleksiyonu olan Paşa Sarayı Müzesi'nin yanı sıra Kenan ve Yunan dönemlerine ait binlerce eserin yer aldığı “Mataf el-Funduk” adlı müze de bombalandı. Bölgenin en eski Hristiyan manastırlarından biri olan ve 2024 yılında Dünya Miras Listesi'ne alınan St. Hilarion Manastırı yıkıldı. Bir asırdan fazla bir geçmişe ait binlerce tarihi ve ulusal belgenin bulunduğu Gazze Belediyesi merkez arşiv binasının yanı sıra yüzlerce tarihi, arkeolojik ve kültürel miras tahrip edildi.

Kültürel soykırım

Araştırmacılar, kültürel bağları ortadan kaldırmak, toplumun hafızasını silmek ve kültürel yapının temellerini sarsmak amacıyla, Gazze kültürüne yönelik tahribatın boyutunun, sivil altyapının kasıtlı ve sistematik bir şekilde tahrip edilmesini ifade eden bir terim olan “kültürel kentsel soykırım” noktasına vardığını belirtiyor.

Güney Afrika'nın Uluslararası Adalet Divanı'nda İsrail'e karşı açtığı dava kapsamında, “kültürel soykırım" suçlamasında da bulunuldu. Mirasın tahribattan veya askeri kullanımlardan korunmasını sağlamayı amaçlayan “Silahlı Çatışma Durumunda Kültürel Mirasın Korunmasına Dair Lahey Sözleşmesi’ne atıf yapıldı.

“Soykırım” teriminin formüle edilmesine yardımcı olan Polonyalı avukat Raphael Lemkin'in tanımına göre, kültür tahribi soykırımın bir parçası olup savaş suçu teşkil etmektedir ve bu tür ihlaller cezalandırılmalıdır.

Filistin tarihinin sonu

Filistin tarihi ve mirası  profesörü İbrahim el-Mısri, “Kültürel ve tarihi yapıların tahribi, ulusal kimliğin doğrudan hedef alınması anlamına geliyor. Kültür, Filistin halkının kolektif ruhunu koruyan son duvardır. Bu duvar hedef alındığında toplum çöküşe daha fazla açık hale gelir” dedi.

“İsrail'in Gazze'de tarihi eserleri ve kültürel mirası hedef alması ve yıkması, belirli bir bölgede belirli bir insan grubunun varlığına dair tüm kanıtların silinmesini içermektedir. Bu kültürel soykırım anlamına gelmektedir ve kütüphanelerin, kültür merkezlerinin yıkılması Filistin kimliğini yok etme girişimidir” diye ekliyor.

5y6h
İsrail ordusu 146 tarihi eseri tahrip etti (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Kültür Bakanı Atıf Ebu Seyf, Filistin kültürel yaşamının ve kültürel miras kurumlarının yanı sıra kültür, bilim ve eğitim alanlarındaki varlıklarının hedef alınmasının ve kasıtlı olarak tahrip edilmesinin, İsrail stratejisinin bilinçli bir parçası olduğunu ifade ediyor.

Şunu da ekliyor “Sürekli devam eden bombardıman Gazze'deki sanat ve edebiyat camiasında yaralar bıraktı. Yaşanan şey, anıtların fiziksel olarak yok edilmesinin veya bireylerin öldürülmesinin çok ötesine geçen çok katmanlı bir eylem. Bu uygulamalar, yerel toplumun mirasını, kimliğini ve varlığını zayıflatan daha geniş kapsamlı yıkıcı süreçlerin çerçevesinde yer alıyor. Bunun Filistinliler üzerinde sembolik ve psikolojik yansımaları da bulunuyor.”

Şöyle devam ediyor: “Gazze'deki kültürel alanların fiziki olarak tahrip edilmesi, Filistin tarihi anlatıları araştırmaları açısından tehlikeli sonuçlara yol açıyor. Gazzeliler, Gazze'nin kültürel gelişimini ve tarihini anlamamıza yardımcı olan asırlık el yazmalarını ve değerli kaynakları kaybettiler.”

UNESCO, Gazze'deki arkeolojik, tarihi ve kültürel alanları korumaya çalıştı ancak savaş nedeniyle başarısız oldu. Kuruluşun medya sorumlusu Julian Mercouri, “Bazı kütüphanelerin yeniden inşası için acil yardım sağladık. Ancak ihtiyaç duyulan destek bizim sağlayabileceğimizden çok daha fazla ve Gazze'deki zor koşullar kültürel mirasın korunmasını engelliyor” dedi.

İsrail'e gelince Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, ordunun kasıtlı olarak Filistin kültürel mirasını hedef aldığı iddialarını yalanladı. “Bu bölgelere yakın yerlere saldırılar yapılmışsa, Hamas ve diğer örgütler bu yerleri kendi faaliyetleri için kullanmış oldukları için yapılmıştır. Biz asla Gazzeli sivillerle savaşmıyoruz” dedi.