ABD ve Batılı ülkelerin suçladığı Çin, Microsoft’a siber saldırı iddiasını reddetti

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

ABD ve Batılı ülkelerin suçladığı Çin, Microsoft’a siber saldırı iddiasını reddetti

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcülerinden Cao Licien, ABD ve Batılı bazı kurumların, Microsoft Exchange sunucusunun ele geçirilmesinin sorumluluğunu Çin'e atfeden açıklamalarına tepki gösterdi.
Cao, ABD'nin, bilgisayar korsanlığı girişiminin içinde yer almakla ve ilgili kurumlardan ticari sırları ve bilgileri çalmakla suçlayarak gözaltına aldığı Çin vatandaşı 4 kişi hakkındaki suçlamaların düşürülmesini talep etti.
ABD'nin müttefikleriyle, Çin'in siber güvenliğine karşı mesnetsiz suçlamalarda bulunmak için birlik olduğunu kaydeden Cao, bunun delile dayanmayan bir suçlama ve siyasi sebepli baskı olduğunu söyledi.
AA'nın aktardığına göre Cao, Çin'in bu suçlamaları asla kabul etmeyeceğini vurguladı.
Çin'in siber güvenlik saldırılarının her türlüsüne kesinlikle karşı çıktığının ve bunlarla mücadele ettiğinin altını çizen Cao, ülkesinin hiçbir siber saldırıyı desteklemeyeceğini ve göz yummayacağını belirtti.

"CIA en az 11 yıldır Çin'e siber saldırı düzenliyor"
Cao, Çinli kuruluşların ABD'nin zararlı siber saldırılarının kurbanı olduğunu dile getirdi.
Amerikan Merkezi İstihbarat Kurumu’nun (CIA) 11 yıldan uzun bir süredir Çin'in uzay araştırma tesislerine, yağ endüstrisine, internet şirketlerine ve devlet kurumlarına siber saldırı düzenlediğini kaydeden Cao, bu saldırıların ulusal ve ekonomik güvenliği ciddi bir şekilde tehlikeye attığını söyledi.
Cao, ABD ve müttefiklerinin Çin'e karşı yaptıkları siber hırsızlık ile saldırılara son vermesini istedi.
ABD ve müttefiklerinden, siber güvenlikle ilgili konularda Çin'e çamur atmayı bırakmalarını talep eden Cao, Pekin yönetiminin Çin'in siber güvenliğini ve çıkarlarını korumak için gerekli önlemleri alacağını ifade etti.

AB ve NATO kınamıştı
Avrupa Birliği pazartesi günü yaptığı açıklamada, Çin'i topraklarından girişilen art niyetli siber faaliyetlere karşı harekete geçmeye davet etmiş, söz konusu aktiviteleri kuvvetle kınamıştı.
NATO'dan yapılan yazılı açıklamada da Çin'den kaynaklanan ve Avrupa-Atlantik güvenliğine zarar vermeyi amaçlayan siber aktiviteler kınanmıştı.
Beyaz Saray'dan ise, Çin, bilgisayar korsanlarıyla çalışmak, başta Microsoft e-mail sistemi olmak üzere dünyadaki resmi ve özel kuruluşlara siber saldırılar düzenlemekle suçlanmıştı.
ABD Adalet Bakanlığı tarafından yapılan duyuruda da Çin Devlet Güvenlik Bakanlığı ile çalıştığı belirtilen Çin vatandaşı 4 kişinin gözaltına alındığı bildirilmişti.
Söz konusu 4 sanığın, şirketler, üniversiteler ve devlet kurumları da dahil olmak üzere düzinelerce bilgisayar sistemini hedef alan bir bilgisayar korsanlığı girişiminin içinde yer aldığı, ilgili kurumlardan ticari sırları ve bilgileri çalmakla suçlandığı kaydedilmişti.
Sanıkların, şirketler, üniversiteler ve devlet kurumları da dahil olmak üzere düzinelerce bilgisayar sistemini hedef alan bir bilgisayar korsanlığı girişiminin içinde yer aldığı, ilgili kurumlardan ticari sırları ve bilgileri çalmakla suçlandığı bildirilmişti.
Independent Türkçe



Kolombiya Devlet Başkanı, Washington'ın Venezuela'da bir "kokain fabrikasını" bombaladığını doğruladı

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
TT

Kolombiya Devlet Başkanı, Washington'ın Venezuela'da bir "kokain fabrikasını" bombaladığını doğruladı

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, ABD'nin Venezuela'nın batısındaki Maracaibo liman kentinde bir kokain fabrikasını bombaladığını iddia etti.

Başkan Donald Trump'ın Venezuela kıyılarına ilk kara saldırısını duyurmasının ardından X platformunda şunları yazdı (yerini belirtmeden): "Trump'ın Maracaibo'da bir fabrikayı bombaladığını biliyoruz ve orada kokain yapmak için koka macunu karıştırıldığından korkuyoruz."


Ukrayna: Rusya'nın Odessa'ya düzenlediği İHA saldırısında çocuklar ve siviller yaralandı

Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
TT

Ukrayna: Rusya'nın Odessa'ya düzenlediği İHA saldırısında çocuklar ve siviller yaralandı

Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)

Ukrayna yetkilileri bu sabah erken saatlerde, Rusya'nın Odessa liman kentine gece saatlerinde düzenlediği insansız hava aracı (İHA) saldırısında çocukların yaralandığını bildirdi.

Askeri idare başkanı Serhiy Lysak, büyük ölçekli İHA saldırısının çok katlı iki konut binasını vurduğunu söyledi.

Lysak, saldırıda en az dört kişinin yaralandığını, bunların arasında yedi ay ile sekiz yaşları arasında üç çocuğun da bulunduğunu belirtti.

Lysak, saldırının ardından Telegram'da "Bu, Rusya'nın sivilleri hedef aldığının bir başka kanıtıdır" diye yazdı.

Ukrayna Hava Kuvvetleri, şehir yakınlarında İHA’ların yaklaştığı konusunda uyarıda bulundu ve tehdit nedeniyle hava saldırısı uyarıları yayınlandı.

Vali Oleh Kiper, Telegram üzerinden yaptığı bir paylaşımda, halka sakin kalmaları çağrısında bulundu. Ayrıca, bir lojistik şirketinin deposunda yangın çıktığını ve düşen molozların şehirdeki araçları tutuşturduğunu belirtti.


Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
TT

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal haklar tanındı. Peru'da yaşayan bir arı grubunu kapsayan gelişme, koruma çalışmalarında önemli bir adıma işaret ediyor.

Amazon Ormanları'nda yaşayan Meliponini arı sınıfı, bal arısı (Apis mellifera) kuzenlerinden farklı olarak iğne taşımaz. 

Peru'nun yerli halkları tarafından Kolomb öncesi dönemden beri yetiştirilen bu arılar, yağmur ormanlarında polen taşıyıcı rolü üstlenerek biyoçeşitliliği ve ekosistemi korumada kilit rol oynuyor. 

Grubun bilinen 500 türünün yaklaşık yarısı Amazon'da yaşıyor ve kakao, kahve ve avokado gibi bitkileri de içeren floranın yüzde 80'inden fazlasının tozlaşmasında rol oynuyor.

Ancak Meliponini arıları iklim krizi, ormansızlaşma, pestisit kullanımı ve  diğer arı türleriyle rekabet yüzünden ciddi bir yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

Peru'nun iki belediyesinde kabul edilen yasalar artık bu böceklerin sağlıklı ekosistemlerde yaşama, üreme ve gelişme haklarını garanti altına alıyor.

Bu iğnesiz arıların yasal haklar elde etmesi, kimyasal biyolog Rosa Vásquez Espinoza'nın yerli halklarla birlikte yıllar süren çalışmaları sayesinde mümkün oldu.

Kovid-19 pandemisinde yerli halklar ilaç bulamadıklarında bu arıların balını kullanıyordu. Bir meslektaşının ricası üzerine 2020'de balı inceleyen Espinoza çarpıcı sonuçlarla karşılaştı.

Guardian'a konuşan bilim insanı "Yüzlerce tıbbi molekül gördüm, tedavi potansiyeli taşıdığı bilinen moleküller" diyerek ekliyor: 

 Üstelik çeşitlilik de gerçekten çok fazlaydı. Bu moleküllerin antiinflamatuvar, antiviral, antibakteriyel, antioksidan, hatta kanser önleyici etkileri olduğu biliniyor.

Bu nedenle saha çalışmalarını genişleten araştırmacı, yerli halktan uzmanlarla birlikte ormanın derinlerine keşif gezileri düzenledi. Nesillerdir devam eden geleneksel arıcılık yöntemlerini kaydettiler.

Ancak kısa süre sonra ciddi bir sorun olduğu fark edildi: Arıcılar, eskiden arı kolonilerini yarım saatte bulurken, artık saatler sürüyordu.

Espinoza, "Farklı topluluk üyeleriyle konuşuyorduk ve ilk söyledikleri 'Artık arılarımı göremiyorum' oldu" diye anlatıyor.

Biyoloğun yaptığı çalışmada, endüstriyel çiftliklerden uzak bölgelerdeki arıların bile balında pestisit izlerine rastlandı.

Meliponini arılarının korumaya ihtiyaç duyduğuna karar veren Espinoza ve meslektaşları, ilk olarak bu hayvanların tanınması için çaba gösterdi.

Araştırmaları sayesinde 2024'te, Meliponini arılarını Peru'ya özgü yerli türler olarak resmen tanıyan bir yasa kabul edildi. Peru yasaları yerli türlerin korunmasını gerektirdiği için bu kritik bir adımdı.

Daha sonra bu yıl ekimde Satipo, 22 Aralık Pazartesi de Nauta belediyeleri dünyada bir ilke imza atarak bu böcekleri yasal hak sahibi olarak tanımladı. 

Earth Law Center'ın Latin Amerika direktörü ve kampanyanın parçası olan Constanza Prieto gelişmeyi şöyle değerlendiriyor: 

Bu yönetmelik, doğayla ilişkimizde bir dönüm noktası: Meliponini arılarını görünür kılıyor, onları hak sahibi özneler olarak tanıyor ve ekosistemlerin korunmasında temel rol oynadıklarını onaylıyor.

Hukuk uzmanları yeni yasaların habitat restorasyonunu, daha sıkı pestisit kontrollerini ve genişletilmiş araştırmaları zorunlu kılabileceğini söylüyor.

Düzenlemeyi Peru genelinde uygulamaya koymak için bir imza kampanyası düzenlenirken, Bolivya, Hollanda ve ABD gibi ülkelerdeki koruma grupları da kendi bölgelerindeki arılar için benzer yasal yaklaşımları inceliyor.

Independent Türkçe, Guardian, Interesting Engineering