Çin’in nükleer genişlemesiyle birlikte silahlanma yarışı noktasında endişeler arttı

Çin’in çöl bölgesinde bir yeraltı füze silosu inşaatı. (New York Times)
Çin’in çöl bölgesinde bir yeraltı füze silosu inşaatı. (New York Times)
TT

Çin’in nükleer genişlemesiyle birlikte silahlanma yarışı noktasında endişeler arttı

Çin’in çöl bölgesinde bir yeraltı füze silosu inşaatı. (New York Times)
Çin’in çöl bölgesinde bir yeraltı füze silosu inşaatı. (New York Times)

Çin nükleer kapasitesini artıracak adımlar atmaya devam ediyor. Bazı analistler söz konusu adımların arkasındaki nedenlerin belirsizliğini koruduğunu belirterek, bu durumun bölgede bir silahlanma yarışına ilişkin korkuları desteklediğini söylüyor.
Geçtiğimiz Haziran ayında Gansu bölgesindeki Yumen şehri yakınlarında nükleer başlıklı balistik füzeleri fırlatma veya füze siloları depolama noktasında inşasına başlanan bir alanın bulunmasının ardından, Amerikan Bilim Adamları Federasyonu’ndan nükleer uzmanlar, uydu görüntülerini kullanarak Çin’in kuzeybatısındaki Sincan eyaleti yakınlarında ikinci bir alan daha keşfettiklerini bildirdi.
Uzmanlar dün (Salı) yayınlanan raporlarında, Yumen ve Hami’deki silo inşasının, Çin’in nükleer tersanesinin şuana kadar ki en büyük kapasitesini oluşturduğunu aktardı. DPA’ya göre Yumen’deki ilk sitenin 380 kilometre kuzeybatısında yer alan Hami’deki ikinci sitedeki çalışmaların geçtiğimiz Mayıs ayından bu yana devam ettiği ancak şu ana kadar bir ilerleme kaydedilmediği bildirildi.
Uzmanlar uydu görüntülerine göre, bölgenin çoğunun kubbe benzeri 14 çatı ile gizlendiğini söylüyor. Bilim insanları kompleksin hazırlık çalışmalarına dayanarak, 110 siloyu barındırabilecek bir nükleer ağ kurulabileceğini tahmin ediyor. İlk sitenin ise 120 silo barındırdığı tahmin ediliyor.
Siloların tamamının füzelerle dolu olup olmayacağı veya kaç silonun füze ile donatılacağının belli olmaması sebebiyle, silolardaki gerçek füze sayısının daha az olabileceği bildirildi.

Çin, şu anda yaklaşık 350 nükleer savaş başlığına sahip
Amerikan Bilim Adamları Federasyonu’nun tahminlerine göre Çin’in şu anda yaklaşık 350 nükleer savaş başlığına sahip olduğu belirtildi. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) 2020’de, Çin’in 200’den fazla nükleer savaş başlığına sahip olduğunu belirtmişti. ABD önümüzdeki 10 yıl içerisinde bu sayının ikiye katlanmasını bekliyor. Bu sayı her biri 4 bin nükleer savaş başlığına sahip ABD ve Rusya tersaneleri için oldukça az.
Bazı uzmanlar, füze silolarının kurulmasının arkasında ülke liderliği ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in çeşitli nedenleri olabileceğini söylüyor. Uzmanlar, bu durumun ABD, Rusya ve Hindistan’ın nükleer güçlerinin modernize edilmesine bir tepki olabileceğine işaret ediyor.
Bazı uzmanların, Çin’in mevcut silolarının Amerikan seyir füzelerinin menzili içerisinde olduğunu ve Yumen ve Hami mevzilerinin ise Çin’in daha iç bölgelerinde olduğunu söylemesi sebebiyle, Çin’in silolarının kolayca saldırıya uğrayabileceğinden endişe duyması da mümkün. Bu durumun silo sayısı artırılarak saldırılara yanıt verme yeteneğini de geliştireceği bildirildi. Ayrıca yeni füzelerde sıvı yakıttan katı yakıta geçiş yapılacağına dikkat çekildi. Böylece yakıt ikmali ihtiyacı ortadan kaldırılarak, tepki süresi kısaltılmış olacak.
Öte yandan Çin’in son yıllarda saldırı başlatma yeteneği ile nükleer caydırıcılık kapasitesini olumsuz etkileyen ABD füze savunma sistemleri konusunda da endişeli olduğu belirtildi.
Amerikan Bilim Adamlar Federasyonu Pekin’in nükleer tersanesini olduğundan daha büyük göstermek amacıyla boş siloları aldatmak için kullanabileceğine işaret etti.
Ayrıca Çin’in hiç bir zaman nükleer bir saldırı başlatmayacağını vurguladığı bildirildi.

 


Riyal'in değer kaybı Tahran çarşısında protestolara yol açtı

Tahran'da ekonomik koşulları protesto ederek sokaklara çıkan göstericileri dağıtmak için çevik kuvvet polisi göz yaşartıcı gaz kullandı (EPA)
Tahran'da ekonomik koşulları protesto ederek sokaklara çıkan göstericileri dağıtmak için çevik kuvvet polisi göz yaşartıcı gaz kullandı (EPA)
TT

Riyal'in değer kaybı Tahran çarşısında protestolara yol açtı

Tahran'da ekonomik koşulları protesto ederek sokaklara çıkan göstericileri dağıtmak için çevik kuvvet polisi göz yaşartıcı gaz kullandı (EPA)
Tahran'da ekonomik koşulları protesto ederek sokaklara çıkan göstericileri dağıtmak için çevik kuvvet polisi göz yaşartıcı gaz kullandı (EPA)

İran'ın başkenti Tahran'da, İran riyali'nin dolara karşı tarihi değer kaybını protesto eden tüccarlar ve dükkan sahipleri önderliğinde dün ikinci gün üst üste gösteriler düzenlendi.

Sosyal medyada dolaşan videolarda, Tahran çarşısının çeşitli yerlerinde toplanan kalabalıklar görülüyor. Polis, rejim karşıtı sloganlar atan protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı.

Protestolar, riyal'in serbest piyasada dolar karşısında yaklaşık 1,39 milyon riyal seviyesine gerilemesinin ardından geldi; riyal bir önceki gün yaklaşık 1,42 milyon riyal seviyesine düşmüş, ardından hafif bir toparlanma göstermişti.

Yargı başkanı Gulam Hüseyin Muhsini Ejei, "döviz piyasası tekelcilerini" uyararak, onlarla "kararlı ve yasal bir şekilde" mücadele edileceğini vurguladı.

Resmi raporlarda, Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Farzin'in istifa ettiği ve eski Ekonomi Bakanı Abdulnasır Hemmati'nin yeni Merkez Bankası Başkanı olarak atandığı belirtildi.


Trump: Batı Şeria konusunda Netanyahu ile tamamen aynı fikirde değilim

Trump'ın Florida'daki Mar-a-Lago tatil köyünde Netanyahu ile yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısından bir kare (AFP)
Trump'ın Florida'daki Mar-a-Lago tatil köyünde Netanyahu ile yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısından bir kare (AFP)
TT

Trump: Batı Şeria konusunda Netanyahu ile tamamen aynı fikirde değilim

Trump'ın Florida'daki Mar-a-Lago tatil köyünde Netanyahu ile yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısından bir kare (AFP)
Trump'ın Florida'daki Mar-a-Lago tatil köyünde Netanyahu ile yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısından bir kare (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump pazartesi günü yaptığı açıklamada, kendisi ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun İsrail’in işgali altındaki Batı Şeria konusunda tamamen aynı fikirde olmadıklarını söyledi, ancak anlaşmazlığın niteliği hakkında ayrıntılı bilgi vermedi.

Trump'ın Florida'daki Mar-a-Lago tatil köyünde Netanyahu ile yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında, ABD Başkanı’na Batı Şeria konusunda Netanyahu'ya bir mesajı olup olmadığı ve buradaki yerleşimciler tarafından gerçekleştirilen şiddet eylemlerinin barışı tehlikeye atabileceğinden endişe duyup duymadığı soruldu. Trump gazetecilere verdiği yanıtta “Batı Şeria konusunda uzun ve yoğun bir tartışma yaptık. Bu konuda yüzde 100 aynı fikirde olduğumuzu söyleyemem, ancak bir anlaşmaya varacağız” dedi.

Trump, Netanyahu ile olan anlaşmazlıklarının niteliği hakkındaki bir soruya ise “Bu konuya girmek istemiyorum. Uygun zamanda açıklanacak” yanıtı verdi. Trump, Netanyahu'nun ‘doğru olanı yapacağını’ da sözlerine ekledi.

ABD merkezli haber sitesi Axios, Trump ve üst düzey danışmanlarının, İsrail Başbakanı Netanyahu ile yaptıkları görüşmede, İsrail’in işgal altındaki Batı Şeria'da uyguladığı politikaları değiştirmesini istediklerini bildirdi. Reuters bu haberi henüz doğrulayamadı.

İsrail, uluslararası tarafların 2,7 milyon Filistinlinin yaşadığı ve gelecekte kurulması beklenen Filistin devleti planlarının önemli bir parçası olan Batı Şeria’da yerleşimcilerin Filistinlilere yönelik saldırılarını durdurması için artan baskısıyla karşı karşıya. Birleşmiş Milletler (BM), Filistinliler ve çoğu ülke, yerleşimlerin uluslararası hukuka göre yasadışı olduğunu düşünüyor. İsrail ise bu görüşe, bu topraklara olan İncil'deki bağları ve güvenlik endişelerini gerekçe göstererek itiraz ediyor. Batı Şeria'da yaklaşık yarım milyon İsrailli yerleşimci yaşıyor.

Geçen yıl, Birleşmiş Milletler'in en yüksek mahkemesi, İsrail'in Filistin topraklarını işgalinin ve bu topraklardaki yerleşimlerinin yasadışı olduğuna ve mümkün olan en kısa sürede sona erdirilmesi gerektiğine hükmetti. BM, Ekim 2023 ile Ekim 2025 tarihleri arasında Batı Şeria'da binden fazla Filistinlinin öldürüldüğünü, bunların çoğunun güvenlik güçleri tarafından yürütülen operasyonlarda, bazılarının ise yerleşimcilerin şiddet eylemleri sonucunda öldüğünü açıkladı. Aynı dönemde, Filistinlilerin saldırılarında 57 İsrailli öldürüldü.


Lavrov: Rusya-ABD ilişkileri Ukrayna meselesine indirgenmemeli

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov (DPA)
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov (DPA)
TT

Lavrov: Rusya-ABD ilişkileri Ukrayna meselesine indirgenmemeli

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov (DPA)
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov (DPA)

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov dün yaptığı açıklamada, Rusya-ABD ilişkilerinin Ukrayna meselesine indirgenmemesi gerektiğini söyledi. Lavrov, ilişkilerin normalleşmesi konusunda Washington ile şubat ayından bu yana temasların sürdüğünü belirtti.

Rusya merkezli haber sitesi Novosti'nin aktardığı açıklamalarda, Rusya ve ABD dışişleri bakanlıklarının müzakere ekiplerinin diplomatik misyonların çalışmalarını yeniden başlatmayı hedeflediğini belirten Lavrov, ABD ile diyaloğun hava trafiğinin yeniden başlatılması ve diplomatik mülklerin iadesi konularına kaydırılması gerektiğini vurguladı.

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Batı'nın Ukrayna'daki stratejik inisiyatifin tamamen Rusya ordusunun elinde olduğunu fark ettiğini ve ABD Başkanı Donald Trump'ın her gün Ukrayna'daki çatışmayı çözmeye ve Kiev ve Avrupa'nın baskısına direnmeye çalıştığını söyledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin görev süresinin sona ermesi nedeniyle Ukrayna'da seçimlerin yapılması gerektiğini vurgulayan Lavrov, Moskova'nın bu konuda Trump yönetiminin de aynı görüşte olduğunu düşündüğünü belirtti.

Ukrayna'daki savaşın temel nedenlerini ortadan kaldırmak için yasal olarak bağlayıcı garantiler oluşturulması gerektiğinin altını çizen Lavrov, “Ukrayna'daki seçimler, ateşkes ve Ukrayna ordusunun yeniden silahlandırılması için bir bahane olamaz. Ukrayna ve Batı, 2014 ve 2022'den sonra yeni bölgesel gerçekliği kabul etmeli.”

ABD ile ilişkiler konusunda, Rusya'nın stratejik istikrar alanında ABD'nin hamlelerini yakından izlediğini söyleyen Rus yetkili, Moskova'nın ABD'nin Başkan Vladimir Putin'in stratejik saldırı silahlarının sınırlandırılmasına ilişkin girişimini incelemesini tamamlamasını beklediğini kaydetti.

Lavrov, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Birçok ülke, Rusya'nın yeni START anlaşması önerisine ABD'nin net bir yanıt vermesini bekliyor.”

Avrupa Birliği (AB) ile ilişkiler hakkındaki bir soruya yanıt veren Lavrov, Moskova'nın Ruslara Schengen vizesi vermeyi yasaklayan AB kararına karşılık vermek için hazırlık yaptığını söyledi.