İran Meclisi’nin ‘internete kısıtlama’ kararına kamuoyundan tepki

İran Meclisi dün gerçekleşen oturumda Parlamento Başkanı Yardımcısı Ali Nikzab ile görüşürken (ICANA)

İran Meclisi, özellikle ülkenin ikinci en büyük popüler iletişim ağı olan Instagram uygulaması dahil sosyal medya ağlarını ve yabancı mesajlaşma programlarını kısıtlamak için pilot bir projenin başlatılmasını onaylarken bu durum yeni hükümetin önümüzdeki hafta göreve başlamasından önce kamuoyunda büyük eleştirilere yol açtı.
İran medyasında yer alan haberlere göre, kapalı gerçekleştirilen oturumda planın121 milletvekili tarafından onaylandığını, 74 milletvekilinin karşı çıktığını ve dokuz milletvekilinin çekimser kaldığını kaydedildi.
Yasa, sosyal ağların kullanımını, mesajlaşmayı ve internet engellemesini atlamak için bazı programların kullanımını suç sayarak para ve hapis cezasına varan cezaların yolunu açıyor. Yasa, İletişim Bakanlığı'nın harici mesajlaşma ve iletişim ağlarının yarısını İran mesajlaşma ağlarına tahsis etmesini gerektiriyor ve yabancı ağların İran'daki faaliyetlerini kaydetmek için bir başvuru sunmasını mecbur kılıyor.
İran anayasasının 85. maddesine göre, deneme süresi sona erdikten sonra planın parlamentoda halk oylamasına ihtiyaç duyulmuyor.
ISNA haber ajansına göre, milletvekillerinden Moinuddin Saeedi açıklamasında, “İran halkı için özür dilerim. Parlamento için iyi bir gün olmadı. Belucistan, Gülistan ve Huzistan’daki su, koronavirüs aşısı gibi aşı sorunlar için gayri resmi oturum düzenleyen meclis, internet kullanıcıları yasasını görüşmek üzere resmi bir oturum düzenledi. Ne yazık ki bazıları bu durum 85. Maddeye bağladı” ifadelerini kullandı.
2009 yılında İran’da Facebook ve Twitter uygulamalarının engellenmesinin ardından 47 milyon İranlının İnstagram hesabı kullandığı tahmin ediliyor. 2019’daki Telegram yasağına rağmen 49 milyon İranlı bu uygulamayı kullanmaya devam ediyor. İran devlet kurumu tarafından yapılan ir kamuoyu yoklamasına göre, 18 yaş üstü İranlıların yüzde 53'ünün Instagram uygulamasını kullandığı ortaya çıktı.
Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Genel Sekreteri Muhsin Rızai Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “İran halkı, toplumun her türlü ekonomik sorun ve talihsizliklerle karşı karşıyayken, internet kullanıcılarının haklarını koruyan bir yasanın neden çıkarılması gerektiğini sorma hakkına sahiptir. Bu tür yasaların uzman incelemesine ihtiyacı var. Yasanın geçmesi yeni hükümet devralınmadan önce büyük bir zorluk olur” ifadelerini kullandı.
Milletvekili Ruhullah Hazretpur yasaya eleştiride bulunarak,  ülkede sayısız sorun olmasına rağmen meclisin böyle bir yasayı onaylamasının İletişim Bakanlığı’nın resmi olarak yasayı uygulayacak altyapısının olmadığını hatırlattı ve bu durumun milyonlarca online işletmenin krizine yol açacağını söyledi. Hazretpur, hiç kimsenin insanların iletişim faaliyetlerini kısıtlayamayacağını belirerek, İran halkını uluslararası arenadan soyutlayamayacağını ifade etti.
Eski Cumhurbaşkanı ve reformist lider Muhammed Hatemi’ye yakın isimlerden olan Muhammed Ali Abhati ise, internete kısıtlama getirilme planının başbakanın hükümeti oldu bittiye getirerek aceleci bir şekilde onayladığını ileri sürdü.
Resmi Tv sunucusu Mir Şerifi ise, İranlılara kararı geri almaya teşvik etmek amacıyla sosyal medyada çok fazla takipçi olmayan milletvekilleri takip etmelerini önerdi.
Reformist gazeteci Abbas Abdi, “Neden seçimlerden önce yasayı onaylamadılar? Neden reddedilmedi? Patronuma baskı yapmak mı istiyorlar” dedi.