عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Rusya’nın arabuluculuğunun Dera’da sonuç vermesi bekleniyor

Müzakerelerde cenazelerin takası, ateşkes ve mahkumların serbest bırakılması konuları ele alındı

Dera şehrine Temmuz 2018'de düzenlenen bombardımanın arşiv fotoğrafı (AFP)
Dera şehrine Temmuz 2018'de düzenlenen bombardımanın arşiv fotoğrafı (AFP)
TT
TT

Rusya’nın arabuluculuğunun Dera’da sonuç vermesi bekleniyor

Dera şehrine Temmuz 2018'de düzenlenen bombardımanın arşiv fotoğrafı (AFP)
Dera şehrine Temmuz 2018'de düzenlenen bombardımanın arşiv fotoğrafı (AFP)

Suriye’nin güneyinde yer alan Dera ilinde, Rusya’nın himayesinde, Suriye hükümeti temsilcileri ile muhalefet arasında savaşçıların ülkenin kuzeyine kaydırılmasını içerebilecek yeni bir anlaşmaya varılması için dün yapılan ‘zorlu müzakereler’ sırasında bir çocuğun öldürüldüğü ve on bin kişinin yerinden edildiği geçici ateşkese yönelik ihlaller kaydedildi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) dün, Dera’da hakim olan göreceli sakinliğin rejim güçleri ve 4. Zırhlı Tümeni güçleri tarafından Dera el-Beled’in orta menzilli makineli tüfeklerle hedef alınmasıyla bir kez daha ihlal edildiğini bildirdi. Dera’daki 130 kişinin Suriye'nin kuzeyine sürülmesinin yanı sıra henüz netlik kazanmayan başka maddeler de içeren bir anlaşmaya varıldığına ilişkin bilgiler gelirken, bölgede yeniden sükuneti sağlayacak nihai bir çözüme ulaşmak için müzakerelerin devam ettiğine işaret edildi. Bu arada yerel silahlı kişiler tarafından Dera'nın doğu kırsalında yakalanan rejim güçlerinden 52 esir Rusya destekli 5. Kolordu'nun 8. Tugayı’nın arabuluculuğuyla serbest bırakıldı. Kaynaklar, ‘Rus tarafının Dera'daki mevcut durumdan yerel savaşçıları sorumlu tuttuğunu’ belirttiler. SOHR, Cumartesi sabahı Dera’nın kuzeydoğu kırsalındaki Nemr-Hirbe el-Gazali yolu üzerinde Hırbet el-Gazali’deki fırına giden bir çocuğun Suriye Hava Kuvvetleri İstihbaratı’na ait bir kontrol noktasının üyeleri tarafından vurularak öldürüldüğünü ve bir adamın yaralandığını belgeledi.
Rusya’nın himayesinde bir anlaşmaya varılması beklentisi ve Pazartesi günü devam edecek olan ateşkes müzakerelerine ilişkin bilgiler gelirken Dera’da devam eden göreceli sakinlik çerçevesinde geçtiğimiz saatlerde, Dera’nın batı kırsalındaki Uzlaşı Merkezi (Deralı Merkez Komitesi) ile rejim güçlerinin temsilcileri arasında fikir alışverişi yapılan bir toplantı gerçekleşti. Toplantı sonucunda eski bir grup lideri de dahil olmak üzere dört yerel savaşçının cesetleri, çatışmalar sırasında ölen 4. Zırhlı Tümen subayının cesedi ile takas edildi.
SOHR, Dera el-Beled, es-Sed ve Dera kentindeki kamptan binlerce vatandaşın, daha güvenli yerler aramak ve rejim güçlerinin düzenlediği saldırılardan kaçtıklarını bildirdi. SOHR, yerlerinden edilenlerin çoğunun, bölgeler arasında hareket etmenin zorluğu ve rejim güçlerinin kasaba ve köyleri kuşatma altına alması nedeniyle Dera el-Mahatta’nın mahallelerine kaçtıklarını kaydetti.
SOHR, şehrin iki yakasını birbirine bağlayan Saraya Askeri Kontrol Noktası’ndan geçmeyi başaran yerinden edilmiş insan sayısının 10 bini aştığını tahmin ediyor.
Dera’da tam bir güvenlik gerilimi yaşanırken Rusya'nın himayesinde barışçıl bir çözüm formülüne ulaşılacağına ilişkin bilgiler arasında, Havran’da rejim güçleri ile Merkez Komitesi arasındaki müzakereler gerçekleşti. Müzakerelerle eş zamanlı olarak şehrinin kontrol noktalarına rejim güçleri tarafından askeri takviyeler yapıldı. Dera kırsalındaki eş-Şahm ve el-Cabiye kontrol noktalarına tanklar da dahil olmak üzere ağır silahlar getirildi.
Dera kırsalının Tel Mahs bölgesinde konuşlu rejim güçleri, Casim kentinde ağır makineli tüfeklerle sivillerin evlerini hedef aldılar. Aynı şekilde Dera'nın batısındaki Muzeyrib beldesinin doğusunda bulunan er-Rai Vakfı Kontrol Noktası ile beldeyi çevreleyen çiftlikler de ağır makineli tüfeklerle hedef alındı. SOHR’un aktardığı bilgilere göre Dera'nın batı kırsalındaki Tafas kentinin batısındaki Tel es-Saman yakınlarına bir top mermisi düştü. Eş-Şacara beldesinde ise Dera'daki muhalif grupların eski bir liderine bağlı silahlı bir grubun üyeleri tarafından sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
Dera’daki merkez komitelerinden bir kaynak, geçtiğimiz Cuma günü yaklaşık üç yıl önce yapılan anlaşmaya arabuluculuk eden Rusya'nın tutumunu eleştirerek, Dera el-Beled şehrinin sakinlerinin, yerlerinden edilmeyi reddettiklerini belirtti.
Kimliğinin gizli kalması şartıyla Alman Haber Ajansı’na (DPA) konuşan kaynak, “Yerinden edilme fikrini tamamen reddediyoruz. Hükümet güçlerinin birkaç gün önce 15 kişinin Suriye'nin kuzeyine göç etmesi talebini de reddettik. Suriye hükümet güçleri, Dera el-Beled’in mahallelerine askeri operasyon başlatmak veya Dera’nın batı ve doğu kırsalındaki tüm şehirleri ve beldeleri hedef alan ve derhal durdurulmasını talep ettiğimiz top ve füze atışlarıyla bölgeyi yok etmek için bir takım bahaneler üretiyor ve yerine getirmesi imkansız taleplerde bulunuyor.
2018 yılının ortalarında bazı bölgelerin muhalif grupların kontrolü altında kalması şartıyla bir anlaşma imzalanması çağrısında bulunan Rus güçlerinin şimdiki tutumunu eleştiren kaynak, “Rus güçlerinde zayıf olduğu açık. Ancak biz vatandaşlarımıza, özellikle de 8. Tugay güçlerine güveniyoruz” ifadelerini kullandı. Dera el-Beled’in önde gelen bir aşiret büyüğü, birkaç gün önce internette yayınlanan bir açıklamayla, Dera el-Beled’den 15 kişinin yerinden edilmesi çağrısında bulunan Suriye hükümetine ‘Dera el-Beled sakinlerini Suriye’nın kuzeyine sürülürken binecekleri otobüslerin güvenliğini sağlama’ çağrısında bulundu.
Askeri operasyonların Perşembe akşamı durdurulduğu Dera ve Dera el-Beled’deki merkez komitelerinin ve önde gelenlerinin, Suriye hükümet güçlerinin taleplerine Cumartesi gününe kadar yanıt vermesi bekleniyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.

ARAP DÜNYASI

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir

ARAP DÜNYASI

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.