عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Lübnan’da elektrik krizi sürüyor

Beyrut Limanı’ndaki patlamanın ardından Lübnan Elektrik Kurumu’nun önündeki molozları kaldıran gönüllüler. (Reuters)
Beyrut Limanı’ndaki patlamanın ardından Lübnan Elektrik Kurumu’nun önündeki molozları kaldıran gönüllüler. (Reuters)
    Beyrut/Şarku’l Avsat
TT
TT

Lübnan’da elektrik krizi sürüyor

Beyrut Limanı’ndaki patlamanın ardından Lübnan Elektrik Kurumu’nun önündeki molozları kaldıran gönüllüler. (Reuters)
Beyrut Limanı’ndaki patlamanın ardından Lübnan Elektrik Kurumu’nun önündeki molozları kaldıran gönüllüler. (Reuters)

Beyrut Limanı’nda geçtiğimiz yıl 4 Ağustos’ta meydana gelen liman patlamasından en çok etkilenen yapılardan biri, limanın hemen yanındaki Lübnan Elektrik Kurumu’nun (EDL) binasıydı. Yapı ağır hasar gördü, cephesi yıkıldı, çalışanlar yaşamını yitirdi. Binlerce evrak, belge ve fatura yollara saçıldı. Vatandaşlardan birinin aktardığına göre yaşanan acıda 200'den fazla kişi ölürken yüzlercesi de yaralandı. Birçok bina da hasar gördü. Manzara, Lübnanlının kalbini burktu. Patlama, çökmüş ve arızalı bir sektörün işlediği Lübnan Elektrik Kurumu’nun binasını da paramparça etti ve ülkeyi karanlığa boğdu.
Lübnan'daki elektrik sektörü, 2019 yazından bu yana ülkeyi vuran mali krizdenen çok etkilenen alanların başında geliyor. Aynı zamanda Lübnan kamu borcunun da başlıca sorumlusu kabul ediliyor. Düşük üretim kapasitelerine rağmen hali hazırda ülkenin sabit fon rezervlerini de tüketiyor.
Lübnan'daki elektrik krizi son aylarda daha da kötüleşti. Bazı bölgelerde saatlerce süren kesinti çeşitli üretim sektörünün yanı sıra hastane ve su tedarik şebekelerini etkiliyor.
Lübnan, hükümet ve Merkez Bankası ile ABD doları cinsinden likidite eksikliğinin bir sonucu olarak üretim istasyonlarına yakıt tedarik edilememesi nedeniyle elektrik krizi hızlanarak devam ediyor.
Hükümet tarafından elektrik üretmek için kiralanan yüzer istasyonlar halinde çalışan Türk gemilerinin 2013 yılında sözleşme imzalarken komisyon ödemek durumunda kalması ve yolsuzlukla ilgili bir mahkeme anlaşmazlığı nedeniyle üretim geçtiğimiz mayıs ayında durdu. Bu durum krizi daha da kötüleştirdi.
Elektrik Kurumu durumun devam etmesi halinde ‘kapsamlı bir karanlık’ ile karşı karşıya kalınacağı uyarısında bulunarak bu durumun geçtiğimiz ay şirketin yakıt eksikliği nedeniyle üretim tesislerini yaklaşık iki günlüğüne kapattığı dönemde meydana geldiğini duyurdu.
Yaklaşık 400 megavat enerji sağlayan gemileri işleten şirket,nakit olarak dolar olarak ödenmesi öngörülen 150 milyon dolarlık tutarı Lübnanlı yetkililerden alamaması nedeniyle bölgeden çekildi.
Lübnan'ın 3 bin megavatlık elektriğe ihtiyacı var. Bunun yarısı Elektrik Kurumu tarafından (enerji üretmek için yüzen gemilerin üretimine ek olarak santraller yaklaşık bin 200 megavat), diğer yarısı da özel jeneratör sahiplerince sağlanıyor. Bununla birlikte Elektrik Kurumu şebekede üretilen toplam enerjiyi kademeli olarak yarıdan daha azına indirmek için bir süre çalışmalar yürüttü. Bu da başkent dahil ülkenin birçok yerinde günde 20 saatten fazla elektrik kesintisi yaşanmasına sebep oldu.
Lübnan'ın Kuveyt ve Cezayirli şirket Sonatrach ile olan sözleşmelerinin bu yılın başında sona ermesinden sonra petrol piyasasında Spot Kargo olarak bilinen, yani petrol piyasasında anında yakıt alımı yapan şirketlerle uzun vadeli sözleşmeler yaptı. Ancak bu süreç Lübnan Merkez Bankası’nın rezerv azlığı sebebiyle tehdit altında.
Lübnan, geçtiğimiz haftalarda Enerji ve Su Bakanı Raymond Gacar’ın Irak ile mal ve hizmet karşılığında bir milyon ton yakıt ithal etmek için imzaladığı anlaşmaya güveniyor.
Anlaşma ile (Lübnan’ın ana elektrik üreticisi) Lübnan Elektrik Kurumu için bir milyon ton yakıt ithal edilmesi hedefleniyor. Yapılan açıklamalar anlaşmanın Lübnan’ın elektrik ihtiyacını 4 ay boyunca karşılayabileceği yönünde.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

İbrahim Hamidi

ABD Başkanı Donald Trump'ın Türkiye Büyükelçisi ve Suriye- Lübnan Özel Temsilcisi Tom Barrack, her açıklaması veya tweeti ile tartışma yaratıyor. Sözleri, Ortadoğu'ya yabancı bir Amerikan sözlüğünden geliyor. Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Sykes-Picot Anlaşması ile çizilen sınırları ve Batı'nın “(Ortadoğu'da) haritalar dayatmasını ve sınırları kurşun kalemle çizmesini” sert bir şekilde eleştirdi.

Tom Barrack, “Batı’nın müdahale dönemi sonsuza dek sona erdi. Gelecek, bölgenin kendi üreteceği çözümlerindir” dedi. Ayrıca, “giriştiğimiz beş savaşın” başarısızlıklarının ardından gelen “rejim değişikliği” ve “ulus inşası” politikalarını da tenkit etti.

Barrack, Suriye Emeviliğine ve Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'ya olan hayranlığını dile getirerek, onu bağımsızlık için 12 yıl mücadele eden ABD'nin kurucu başkanı George Washington'a benzetti. Ayrıca, ABD'nin terörle mücadeledeki müttefiki olan Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) hedef aldı. Lübnanlıları, hemen harekete geçmezlerse “varoluşsal bir tehdit” ile karşı karşıya kalacakları, Bilad-ı Şam haritasına geri dönme kaderini yaşayacakları konusunda uyardı. Ayrıca, Lübnan’ın “Büyük Suriye” haritasına dahil olduğuna dolaylı olarak işaret etti.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Barrack, her açıklamanın ardından ilk açıklamasını düzelten bir açıklama yayınlıyor. Ancak, Trump'ın Temsilcisi’nin Ortadoğu'daki kilit ülkeler hakkındaki bu açıklamalarının önemini küçümsemek hata olur. Bunu vurgulamak için de açıklamalarına eşlik eden gelişmelere ve açıklamalara dikkat çekmek gerekiyor.

Öncelikle, Başkan Trump, 13 Mayıs'ta Riyad'da yaptığı “Başkan Trump'ın Ortadoğu'da Müreffeh Bir Gelecek Vizyonu” başlıklı açılış konuşmasında Ortadoğu vizyonunu bizzat ortaya koydu. “Devlet inşacıları diye adlandırılanlar, inşa ettiklerinden çok daha fazla devleti yok ettiler” dedi. Ardından “Amerikalılar Irak ve Afganistan'da trilyonlarca dolar harcadılar, ancak hiçbir işe yaramadı. ABD, bu iki ülkeden geri çekildi ve başarısız oldu çünkü Amerikalı ‘müdahaleciler’ anlamadıkları toplumlara müdahale ettiler ve nasıl yaşanacağına dair dersler verdiler” diye ekledi.

Öte yandan, bölgenin ve liderlerinin ürettiği çözümleri övdü ve “modern Ortadoğu'nun doğuşunun bölge halklarının kendi elleriyle gerçekleştiğini” ve bunun “büyük bir dönüşüme” yol açtığını söyledi. Trump, “geçmişi” olan Suriye Cumhurbaşkanı Şara'ya da övgüler yağdırdı ve ardından “Suriye'ye bir şans” vermek için ona ve Heyet Tahrir eş-Şam'a yönelik yaptırımları kaldırdı.

Trump'ın Türkiye Büyükelçisi Barrack'ı Suriye ve Lübnan Özel Temsilcisi olarak ataması, Ankara'nın bir zamanlar Amerika'nın "Arabistanlı Lawrence'ı" olarak adlandırdığı Brett McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe

İkincisi, Trump'ın İran, Gazze ve Ukrayna Özel Temsilcisi Steve Witkoff gibi Barrack da Dışişleri Bakanlığı bürokrasisinden ve Amerikan kurumlarından çok uzak ve Başkan Trump ile doğrudan dostluğu olan bir iş adamı. Ortadoğu'daki önemli meselelerdeki rolü artarken, Dışişleri Bakanlığı'nda müzakere ve diplomasi deneyimine sahip üst düzey yetkililerin atamaları ya ertelendi (örneğin, Dışişleri Bakan Yardımcısının yardımcısı olarak göreve başlaması planlanan Joel Rayburn) ya da Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından uygulanan “kapsamlı reform planı” kapsamında Dışişleri Bakanlığı'ndan uzaklaştırıldılar.

Üçüncüsü, Barrack'ın nerede ikamet ettiğinin büyük bir önemi var, çünkü kendisi Trump'ın Türkiye Büyükelçisi. Ankara, eski Beyaz Saray Ortadoğu yetkilisi Brett McGurk ile ciddi bir sorun yaşıyordu. McGurk'ü Amerika’nın “Arabistanlı Lawrence’ı” olarak adlandırıyordu. Bununla, McGurk'ün, geçen yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arap isyanını destekleyen İngiliz Arabistanlı Lawrence’a benzer şekilde, Doğu Suriye'de kendisine karşı bir Kürt oluşumu kurarak Ortadoğu haritasını yeniden çizmek istediğini kastediyordu.

Dolayısıyla, Trump'ın Türkiye'ye elçi olarak Barrack'ı ataması, McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe anlamına geliyor. Barrack'ın Suriye, Kürtler, Lübnan, haritalar ve Sykes-Picot Anlaşması hakkındaki açıklamalarında da bu açıkça görülüyor. Barrack'ın sözlerinin önemini pekiştiren, Trump'ın bizzat kendisinin Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın “dostu” olduğunu defalarca açıkça söylemiş olması. Hatta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu, Erdoğan ile askeri çatışma yerine Suriye konusunda bir anlaşmaya varmaya da teşvik etmişti.

Dördüncüsü, ABD'nin son on yıllarda Ortadoğu'daki politikaları, işlevsel olarak muhatap olduğu her rejimin hassasiyetlerini ve değerlendirmelerini dikkate alan birçok örtük, dile getirilmemiş mutabakat içeriyordu. Örneğin, Suriye güçlerinin 1976'da Amerikan onayıyla Lübnan'a girdiği tartışmasızdır. Hafız Esed, Çöl Fırtınası Harekâtı'na katılımı ve İsrail ile müzakereler karşılığında ABD’den yeşil ışık aldıktan sonra, 1990'da Mişel Avn isyanını bastırdı. Aynı durum, Filistin Kurtuluş Örgütü ve lideri Yaser Arafat'ın 1982'de Lübnan'dan sınır dışı edilmesi için de geçerliydi.

Bu mutabakatların sırları çekmecelerde ve söylemsel değerlendirmelerde saklı kaldı. Daha sonra al-Majalla’da, Suriye'nin 2005'te ordusunun çekilmesiyle vesayet döneminin sona ermesinden önce Lübnan'daki birçok eyleminin Amerikan onayıyla desteklendiğine dair bir dizi gizli Suriye belgesi yayınlayacağız.

Barrack'ın sözleri, Lübnan, Suriye ve Sykes-Picot Anlaşması doğmadan önce Osmanlı, Bilad-ı Şam ve Büyük Suriye’nin eyaletlerinden biri olan Zahle’den göç etmeden önce atalarının anlattığı hikâyelere duyulan bir özlem değil. Trump'ın ikinci döneminde söylenmiş olmaları, onlara daha fazla ağırlık kazandırıyor. Bunlar en azından boş veya tesadüfü sözler değil, aksine Beyaz Saray koridorlarındaki ciddi düşünceleri yansıtıyor. Çoğu, üst düzey liderler arasında kapalı kapılar ardında da söylenmiş olabilir. Ancak, gerçekleşmesi dengelere bağlı ve başarılı olması başka bir konu, çünkü birçok Amerikan macerası amaçlanandan farklı bir şekilde sona erdi. Trump yönetiminin hızlı sonuç almak istemesi ve görüşlerini desteklemek için uzun süreli bir askeri müdahaleye yanaşmaması, Barrack'ın tweetlerini tehlikeli ve rahatsız edici kılıyor ve etkileri sosyal medya platformlarının ötesine uzanıyor.