İran, Barzani'nin karşılanması esnasında IKBY bayrağını kasti kullanmakla suçlanıyor

Geçtiğimiz perşembe günü Tahran Mehrabad Havaalanı’nda IKBY Başkanı Neçirvan Barzani’nin karşılanma merasimi sırasında kullanılan IKBY bayrağı (Rudaw Sitesi)
Geçtiğimiz perşembe günü Tahran Mehrabad Havaalanı’nda IKBY Başkanı Neçirvan Barzani’nin karşılanma merasimi sırasında kullanılan IKBY bayrağı (Rudaw Sitesi)
TT

İran, Barzani'nin karşılanması esnasında IKBY bayrağını kasti kullanmakla suçlanıyor

Geçtiğimiz perşembe günü Tahran Mehrabad Havaalanı’nda IKBY Başkanı Neçirvan Barzani’nin karşılanma merasimi sırasında kullanılan IKBY bayrağı (Rudaw Sitesi)
Geçtiğimiz perşembe günü Tahran Mehrabad Havaalanı’nda IKBY Başkanı Neçirvan Barzani’nin karşılanma merasimi sırasında kullanılan IKBY bayrağı (Rudaw Sitesi)

İbrahim Reisi'nin yemin törenine katılmak üzere İran’a gelen Neçirvan Barzani'nin karşılama töreninde Tahran “bilerek” Irak bayrağı yerine IKBY bayrağını kullanmakla suçlandı. Çok sayıda Iraklı aktivist, akademisyen ve blog yazarı, İran Cumhurbaşkanı seçilen İbrahim Reisi'nin yemin törenine katılmak üzere geçen perşembe günü Tahran Mehrabad Havaalanı’na gelen Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani'nin karşılanma merasimi esnasında Tahran’ı “bilerek” Irak bayrağı yerine IKBY bayrağını kullanmakla suçladı.
Olayın üstünden üç gün geçmesine ve Tahran’ın bu konuda açıklama yapmasına rağmen Irak’tan gelen yorumlar ve eleştiriler bitmedi. Pek çok kişi Iraklı yetkilileri, ülkenin itibarını korumak ve bazı ülkelerin egemen ülkeler arasında gözetilen siyasi ve diplomatik görgü kuralları ve davranış sınırlarına riayet etmelerini sağlamak için yeterince çaba göstermedikleri konusunda eleştirdiler.
Iraklılar şu ya da bu ülkenin Iraklı yetkililere karşı saygısız bir davranışı olarak gördükleri durumlar karşısında aşırı hassas davranıyorlar. Daha önce de İran’ı ve başka ülkeleri ziyaret eden Iraklı yetkililer, uygunsuz bir diplomatik “tavır ve karşılama” olarak nitelendirilen durumları kabul ettikleri için sert eleştirilere maruz kalmışlardı.
Ancak ironiye bakın ki “protokol hatası” İran'a yakınlığı ile bilinen müttefik bazı grupları, isimleri ve güçleri bile kızdırdı. Asaib Ehli Hak Hareketi’ne bağlı Sadıkun bloğundan milletvekili Naim el-Ubudi konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Tahran’dan olan biteni açıklaması ve “böyle bir şeyin bir daha tekrarlanmayacağı sözünü” vermesini istedi.
Arap asıllı Iraklıların çoğu, Irak Kürt Bölgesi’nin yaklaşık 30 yıldır federal devletten yarı bağımsız bir statüye sahip olduğunu bilse de Irak'a bağlı olduğu, parlamentoda ve federal hükümette temsilcileri ve bakanları bulunduğu ve mali payını Irak devlet bütçesinden aldığı müddetçe, ülke dışında Irak Kürt Bölgesi’ne bağımsız bir bölge ya da devlet olarak muamele edilmesine karşı çıkıyor.
Şarku'l Avsat'a konuşan Irak Dışişleri Bakanlığı'ndan bir kaynağa göre bakanlık, “katılan Irak heyetlerinin bakanlık düzeyinde değil de başkanlık düzeyinde olması” sebebiyle konu hakkında yorum yapmazken, İran Dışişleri Bakanlığı olayın sadece bir “protokol hatası” olduğunu belirtti. Bakanlık dün yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Tahran Mehrabad Havaalanı’nda Perşembe günü IKBY Başkanı Neçirvan Barzani’nin karşılanma töreni esnasında Irak Cumhuriyeti’nin bayrağı yerine IKBY’nin bayrağı kullanılarak bir protokol hatası yapılmıştır. Ancak en önemlisi şu ki, IKBY Başkanı ile İran cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’yi bir araya getiren resmi görüşmede sadece Irak bayrağı konuldu, ki doğru olan da budur. İran, Irak'ın toprak birliğini koruduğunu daima vurgulamıştır. Egemenliğine saygı duymuştur. Bu uğurda çok değerli canlar verilmiştir. Bu konuda hiç kimse İran'ın sadık komşusuna daha fazlasını teklif edemez. Yalancılar ve gürültücüler hayal kırıklığına uğradı.”
Siyasi Düşünce Merkezi Başkanı İhsan eş-Şemri konuyla ilgili Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada “Tahran, belli nedenlerden dolayı Irak bayrağı yerine bilerek IKBY’nin bayrağını koydu. İran'ın bir devleti ve kurumları var. Protokol hatası yapması pek mümkün değil. IKBY Başkanı'nın karşılanması sırasında Irak bayrağını koymayı umursamamasının kasıtlı olduğunu ve arkasında belirli amaçlar olduğunu düşünüyorum” dedi.
Şemri “İran, ABD ile iyi bir ilişkisi olan Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) yağ çekmek istedi. Aynı şekilde son zamanlarda Ahvaz bölgesindeki gibi protestoların patlak vermesinden korkarak İranlı Kürtlere yağ çekmek istedi. Bu yeni İran Cumhurbaşkanı’nın başlattığı yeni bir politika çerçevesinde geliyor olabilir. Kasıtlı olarak IKBY bayrağının konulması Bağdat'taki federal hükümet için büyük bir utanç. Bu, Irak'ın egemenliğini ihlal etmek ve saygı duymamaktır” değerlendirmesinde bulundu.
Es-Sabah gazetesinin Eski Genel Yayın Yönetmeni Felah el-Mişal Facebook’ta yaptığı paylaşımlar ile Irak devletine ve yetkililerine ağır eleştirilerde bulundu. İran'da yaşanan olaydan yetkilileri sorumlu tutan ve birçok kişinin yaptığı yorum ve eleştirilere yorum yazan Mişal, “Aklını çalıştır. Gerçekler ilişkilerin ayrıntısında gizli. İran, düşman olmasına rağmen başka bir ülkenin onuruna saygı duyuyor. Başka ülkeler kendisiyle uyum içindedir, kendi konumuna saygı duyarlar ve rollerini küçümsemezler. İran başka ülkelerin varoluş içeriklerine göre iç ritmini tutturur. Eğer zelil bir itaatkarsanız sadece saygınlığınızı kaybetmekle kalmaz ayaklar altında ezilirsiniz. İran’ın tutumuna ve Irak bayrağını görmezden gelmesine bozulan ve bunu eleştiren herkesin anlaması gereken gerçek şu ki, uluslararası ilişkiler, çıkarlar tarafından yönetilir. Burada sözde ilkelere yer yoktur” ifadelerini kullandı.



Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.