Ali Rıza Zakani, Tahran’ın yeni belediye başkanı olduhttps://turkish.aawsat.com/home/article/3123201/ali-r%C4%B1za-zakani-tahran%E2%80%99%C4%B1n-yeni-belediye-ba%C5%9Fkan%C4%B1-oldu
Ali Rıza Zakani, Tahran’ın yeni belediye başkanı oldu
Ali Rıza Zakani, 8 Haziran'da cumhurbaşkanlığı adaylarının yer aldığı televizyon programına katılmıştı. (AFP)
Tahran Belediye Meclisi’nden dün yapılan açıklamada, yeni belediye başkanının kim olacağına dair belirsizliğe son verdi. Belediye Meclisi, Ali Rıza Zakani'nin belediye başkanlığına seçildiğini duyurdu. İran Devrim Muhafızları’na bağlı Fars haber ajansı geçtiğimiz perşembe günü, Besic'in eski komutanının Tahran Belediyesi’nin başına geçirileceğini iddia etmişti.
Zakani, cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmak için Muhafızlar Konseyi'nin onayını alan yedi adaydan biriydi. 13’üncü cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olan Zakani, seçime iki gün kala İbrahim Reisi lehine adaylıktan çekildi. Zakani’nin 2013 ve 2017 yıllarındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerine adaylık başvurusu kabul edilmemişti.
Tahran Belediye Meclisi’nden yapılan açıklamada, Zakani'nin il meclisi toplantısında 21 oyun 18'ini alarak Tahran'ın yeni Belediye Başkanı olduğu bildirildi.
İran Devrim Muhafızları'na bağlı Fars haber ajansı ilk kez çarşamba akşamı Zakani'nin rakibinin 9 oyuna karşılık 12 oyla seçildiğini ileri sürmüş, Tahran Belediye Meclisi Başkanı Mehdi Çamran ise bu iddiayı yalanlamıştı.
Zakani, Kasım 2018'den bu yana Tahran Belediye Başkanlığı görevini yürüten reformist Belediye Başkanı Piroz Hanachi'nin yerine göreve geldi. Hanachi'nin geçtiğimiz çarşamba günü Belediye Meclisi’ne istifasını sunduğu bildirildi. Ancak bu resmi olarak açıklanmadı.
Zakani seçimden sonraki ilk açıklamasında her biri kendi belediyesine sahip 22 ilçeye bölünmüş Tahran'da "adil" ve "dengeli" bir yönetim vaadinde bulundu.
Başkent Tahran’ın merkezinde nüfus 8,6 milyon iken şehrin genelinde ise 13,5 milyon.
Zakani gazetecilere verdiği demeçte, İran Parlamentosu’ndaki tüm görevlerinden istifa ettiğini söyledi.
Nükleer tıp alanında doktorası olan Tahran’ın çiçeği burnunda Belediye Başkanı, Kum şehrinden milletvekili olmasının yanı sıra Besic’in de eski liderlerinden. Geçen yılki yasama seçimlerinde Kum'dan milletvekili seçilen Zakani, daha önce de dört dönem Tahran milletvekili olarak görev yaptı. Nükleer anlaşmayı değerlendirecek özel komitenin başkanlığı görevini yürüten Zakani, nükleer anlaşmayı en sert biçimde eleştirenler arasındaydı. İran'ın Suriye ve Irak'taki bölgesel rolüne tam destek veriyordu.
Tahran Belediye Meclisi Başkanı Mehdi Çamran ile İranlı General Kasım Süleymani'nin kızı Narges Süleymani arasında perşembe gün düzenlenen toplantının oturum aralarında bir ses kaydı sızdırıldı. Ses kaydı, Zakani'ye oy vermeleri için meclis üyelerine baskı yapıldığını ortaya koydu.
Ses kaydının nasıl sızdırıldığı veya medyaya kimin servis ettiği belli değil. Ancak bu sızıntı, Mehdi Çamran'ın koltuğundaki açık olan mikrofonun bir şekilde dinlenmesi sonucu gerçekleşti.
Çamran ses kaydında, meclis üyelerinin tehdit edilmeleri ve Zakani'ye oy vermeleri için baskı yapılması karşısında şaşkınlığını dile getiriyor. Nergis Süleymani de konuşmasında "Keşke oyumuz şeffaf ve açık olsaydı. Bunlar yaşanmasaydı daha iyi olurdu" ifadelerini kullanıyor.
Nergis Süleymani ses kaydındaki konuşmasında ayrıca şunları söylüyor:
"Bazı arkadaşların oyları başlangıçta böyle değildi. Oyları yanlış yöne gitti. Oylarını korumaları gerekiyor. Şeffaflık konusunda harekete geçmek iyi olur. Oyların açıktan verilmesinde ne gibi bir sorun var?”
Çamran ise Süleymani’nin kızına şu yanıtı veriyor:
"Yasa, oy kullanmanın gizliliğini gerekçelerle sağlıyor. Bazıları korkuyor, tehditler alıyor. Bana da bir süre önce tehditler geldi. Tehdit edenleri bu eylemleri yapmamaları konusunda uyardım."
Ses kaydının sızdırılmasının ardından konuşan Nergis Süleymani, oyunu Zakani'ye verdiğini ve Tahran Belediye Başkanı’nı seçme konusunda herhangi bir baskının olmadığını söyledi.
Oylama, 18 Haziran'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından geldi. Tıpkı cumhurbaşkanlığı seçimlerinde olduğu gibi reformistlerin adaylıkları kabul edilmedi ve muhafazakarlar sandalyelerin çoğunluğunu elde ettiler.
Hareketi eleştirenler, İran Devrim Muhafızları ve güvenlik servislerinin başkentteki şirketler adına yatırım ihaleleri kazanmak için Tahran belediyesindeki konumlarını yeniden kazanmaya çalıştıklarını söylüyorlar.
Zakani'nin seçilmesi Devrim Muhafızları şirketlerine olumlu yansıyacak ve Tahran Belediyesi’yle daha önceki anlaşmazlıkları çözmelerine yardımcı olacak.
İran merkezli haber sitesi Ruida 24’ün aktardığına göre muhafazakar siyasi aktivist Muhammed Muhaciri, konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Tahran Belediye Meclisi Başkanı’nın skandal bir şekilde sızdırılan ses kaydında yer alan tehditler ve baskılar Zakani üzerinde baskı kurulmak istendiğini ortaya koyuyor” dedi.
Muhafazakarların hükümet, parlamento ve Tahran Belediye Meclisi üzerindeki üstünlüğüne işaret eden Muhaciri "Güç birleştiğinde, biz muhafazakarlar kurtlar gibi kaynaşıyoruz" ifadesini kullandı.
Microsoft’un raporunda İran'ın siber saldırılarına dikkat çekildi
Microsoft yayınladığı raporda İran’ın siber saldırılarına yer verdi.
Microsoft'a göre İran, Gazze Şeridi'nde savaşın başladığı 7 Ekim 2023'ten bu yana İsrail'e yönelik siber operasyonlarına ve propaganda kampanyalarına hız verdi.
ABD merkezli Microsoft, Hamas Hareketi’nin 7 Ekim 2023'te gerçekleştirdiği saldırıların öncesi ve sonrasında İran'ın siber faaliyetlerine ilişkin ayrıntılı bir rapor yayınladı.
Raporda, İran hükümetiyle ittifak halinde olan bazı tarafların çok sayıda elektronik ve siber saldırı başlattığı belirtildi. Hamas'a yardım etmeyi ve İsrail'i, onun siyasi müttefiklerini ve ticari ortaklarını zayıflatmayı amaçlayan yapay zekâ tekniklerini ve nüfuz operasyonlarını kullandı.
Microsoft’un raporuna göre İran, Hamas'ı desteklemek amacıyla siber operasyonlarını ve çevrimiçi etki operasyonlarına hız verdi ve faaliyetlerinin yaklaşık yüzde 43'ünü İsrail'e karşı yürüttü.
Ancak rapora göre İran'ın 7 Ekim'den sonra gerçekleştirdiği operasyonların çoğu aceleci ve kaotikti; bu da İran ile Hamas arasında bir koordinasyon olmadığını gösteriyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre raporda ayrıca İran'ın Lübnan'daki Hizbullah grubuyla iş birliğine de dikkat çekildi. İsrail ile Hamas arasındaki çatışmanın devam etmesi ve ABD başkanlık seçimlerinin yaklaşmasıyla birlikte İran'ın nüfuz operasyonlarının ve elektronik saldırıların önümüzdeki dönemde daha hedefe yönelik ve yıkıcı olacağı öngörülüyor.
Microsoft'un raporuna göre 2024 yılında İran'ın ABD'yi başkanlık seçimleri döneminde daha fazla hedef alması bekleniyor. İran'ın, İsrail hastanesine ve Pensilvanya'daki Amerikan su sistemine karşı yaptığı gibi hayati altyapıyı hedef almak gibi ‘ABD’nin kırmızı çizgilerini test edeceği’ vurgulanıyor.
Rapor, 2020 seçimlerinde olduğu gibi, ABD'li aşırılık yanlılarının kimlik hırsızlığı yaparak ve ABD hükümet yetkililerine karşı şiddeti teşvik ederek gerçekleştirdikleri olaylara dayanarak 2024'te ABD'deki başkanlık seçimleri sırasında yoğunlaşan daha büyük tehditler konusunda uyarıda bulunuldu.
Saldırıların üç aşaması
Raporda üç aşamada gerçekleştirilen operasyonlara ilişkin açıklamalara yer verildi:
İlk aşama etkileşimli olarak başlıyor ve İran Devrim Muhafızları'na bağlı ‘Tesnim’ ajansı gibi devlet medyası aracılığıyla yanıltıcı bilgilerin yayılmasını içeriyor. Örneğin, İsrail elektrik şirketinin arızalanmasıyla ilgili haberlerin yayınlandığı haberlerle ilişkilendirilmiş olan İran Devrim Muhafızları tarafından yönetilen bir grup (muhtemelen) siber saldırılar hakkında bilgiler içeren raporlara dayanır. Bu raporlar, İsrail'deki elektrik kesintilerine ilişkin eski raporlara ve İsrail şirketinin web sitesinde yer alan tarihsiz bir arıza ekran görüntüsüne dayanıyordu.
İkinci aşama, İran hükümetine bağlı çeşitli grupların ve kuruluşların İsrail'e karşı yanıltıcı bilgilerin yayılmasında iş birliği yapmasıyla karakterize edildi. Tahran'ın belirlediği koordinasyon ve hedeflere göre, bu, büyük bir iş birliğine ve dolayısıyla bu saldırıların uzmanlaşmasına ve büyük etkinliğine olanak sağladı.
Raporda, birden fazla İranlı grubun birden fazla koordineli siber faaliyet yoluyla aynı örgütü veya İsrail askeri üssünü hedef aldığı belirtildi. İran'ın kullanmayı tercih ettiği bir yöntem olan İsrail'e yönelik çevrimiçi nüfuz operasyonları hız kazandı ve bu operasyonlar arttı ve Ekim ayında on operasyon kaydedildi. Bu, 2022 yılının kasım ayında bir ayda gerçekleştirilen altı operasyon rekorunun neredeyse iki katına işaret ediyor.
Raporda, İran Devrim Muhafızları'na bağlı ‘Şehit Kaave’ grubunun 18 Ekim'de, İsrail içindeki güvenlik kameralarına karşı elektronik saldırılar düzenlemek için özel olarak tasarlanmış fidye yazılımlarını kullandığı belirtildi. ‘Cund Süleyman’ isimli bir siber karakter, İsrail'in Nevatim Hava Üssü'ndeki güvenlik kameralarını ve verilerini ele geçirdiklerini iddia etti. Ancak ‘Cund Süleyman’ tarafından sızdırılan güvenlik görüntülerinin, Tel Aviv'in kuzeyindeki Nevatim Caddesi'nde bulunan bir kasabada çekildiği ve aynı ismi taşıyan İsrail Hava Üssü'yle ilgisi olmadığı belirtildi.
Üçüncü aşama, geçtiğimiz kasım ayının sonlarında başladı ve İran'ın İsrail'e destek verdiğini düşündüğü ülkeleri hedef alarak coğrafi kapsamı genişletti. Bu aşama, İran destekli Husilerin uluslararası nakliyatı hedef alan saldırılarına başladığı döneme denk geldi. Bu saldırılar özellikle Bahreyn, Arnavutluk ve ABD'yi hedef aldı.
İran'ın başlattığı nüfuz operasyonlar arasında rehinelerle ilgili olarak İsrail kamuoyunu etkilemek ve İsrail Başbakanı'na karşı öfkeyi artırmak var. (Microsoft raporu)
20 Kasım'da, ‘kukla’ hesaplarından Arnavutluk'a karşı yakın zamanda gerçekleşecek olan elektronik saldırılara dair uyarılar yapıldı. Daha sonra bu hesaplar, çeşitli Arnavut kuruluşları ve kurumlarına saldırılardan sorumlu olduklarını duyurdu.
21 Kasım'da ‘Tufan’ adı verilen bir siber kukla, İsrail ile ilişkilerini normalleştirmeye devam etmelerini engellemek için denizcilik hükümetini ve finans kurumlarını hedef aldı.
22 Kasım'da, İran Devrim Muhafızları'na bağlı bu gruplar, İsrail'in programlama kontrol ünitelerini hedef almaya başladılar (bu, üretim hatları ve robot cihazları gibi üretim kontrol işlemlerini gerçekleştirmek için geliştirilen endüstriyel bilgisayar cihazlarıdır) ve 25 Kasım'da Pensilvanya eyaletindeki su otoritesinin iletişimini kestiler.
Yanlış bilgi
Raporda hükümet medyasının Hamas saldırılarıyla ilgili yanıltıcı ayrıntılar yayınlamasına da değinildi. İran da İsrail'e yönelik siber saldırı operasyonlarını ve çabalarını artırdı. Saldırılar, savaşın ilk günlerinde bir tepki olarak başladı, ancak ekim ayının sonlarına doğru İran siber güvenlik güçlerinin İsrail'e yönelik saldırılarına odaklandığı belirtildi.
Microsoft’un raporunda, o dönemdeki siber saldırıların giderek daha yıkıcı hale geldiğini ve yanıltıcı bilgilerin yayılması kampanyalarının daha karmaşık hale geldiği belirtildi. Sosyal medya platformlarında sahte ve gerçek olmayan hesapların kullanıldığı ifade edildi.
Sayısal olarak bakıldığında, Microsoft'un gözlemlediği İran hükümet grupları, savaşın ilk haftasında dokuz saldırıdan bir sonraki haftada sadece bir hafta içinde on dört saldırıya çıkarak arttı.
2021'deki bir olaydan iki ayda bir düzenlenen etki operasyonları, sadece 2023 yılının Ekim ayında 11'e yükseldi. Ayrıca, Tahran'ın çevrimiçi eylemlerinde yüzde 42'lik bir artışın olduğu ve bir ay sonra yüzde 28'lik bir artışın daha kaydedildiği bildirildi.
İsrail’in ana hedef olmasına rağmen, Batı ve Arap ülkeleri de saldırılara maruz kaldı. Bunlar arasında, bir İran grubunun Bahreyn hükümetini ve finansal kurumları hedef alması da yer aldı. Son olarak, İran Devrim Muhafızları'na bağlı bir grup, Pensilvanya'daki ABD su yönetim merkezine siber saldırılar düzenledi.
İran'ın hedefleri
Raporda, İran'ın ana hedefinin, siber operasyonlarını kullanarak İsrail ve dünya genelinde kamuoyunu etkilemek olduğu belirtiliyor. Bu, ‘siyasi ve sosyal anlaşmazlıkları’ hedefleyerek manipülasyon veya korku yoluyla gerçekleştiriliyor.
Raporda, etki operasyonlarının sık sık çabalarını, Hamas'ın liderlik ettiği saldırı sırasında kaçırılan 240 rehineye veya İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun görevden alınmasına yönlendirdiği kaydedildi. Bu, kafa karışıklığı ve güven kaybı yaratmak için yapılan bir girişimdi.
Microsoft’un raporu, ana hedeflerine de değinildi: Birincisi, iç siyasi ve sosyal farklılıkları daha da kötüleştiren kutuplaşma yoluyla istikrarsızlaştırma. Bu nedenle, 240 rehine kriziyle başa çıkma konusunda İsrail hükümetinin benimsediği yaklaşıma odaklanıldı. Kendilerini barış isteyen aktivist gruplar olarak tanıttılar, İsrail hükümetini ve İsrail Başbakanı'nı eleştirdiler ve onun görevden alınması çağrısında bulundular.
Microsoft raporuna göre ikinci hedef intikamdı. İran'ın saldırıları, İsrail'in ‘göze göz dişe diş’ prensibinden hareketle Gazze'deki elektrik, su ve yakıtı keseceği yönündeki tehditlerine yanıt olarak İsrail'in elektrik, su ve yakıt altyapısını hedef aldı.
Üçüncü hedef, İsrail vatandaşlarını korkutarak ve İsrail askerlerinin ailelerini tehdit ederek korku yaratmaktı. Bu amaçla, İsrail ordusunun askerlerini koruma yetkisinin olmadığını belirten ve İsrail Savunma Kuvvetleri'nin askerlerini teslim olmaya ikna etmeyi amaçlayan mesajlar gibi, X platformu üzerinden hesaplar aracılığıyla mesajlar yayınladılar.
Dördüncü hedef ise İsrail'i destekleyen tarafları hedef alarak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yarattığı hasarı öne çıkararak İsrail'e verilen uluslararası desteği baltalamaktı.
Yapay zekâ saldırıları
Rapora göre İran'ın en büyük saldırısı, 2023 yılının Aralık ayı başlarında televizyon yayın hizmetlerini keserek, yerine İngiltere, Kanada ve BAE'deki İran nüfuz kampanyası kapsamında (yapay zeka tarafından üretilen bir haber spikeri) kullanılan bir video klip kullanılmasıydı. Microsoft, bu olaya özel bir vurgu yaparak, Tahran'daki hükümet grupları tarafından benzer bir şekilde yapılan ilk saldırı olduğunu ve operasyonlarında büyük ölçüde yapay zekâ teknolojilerine güvendiklerini belirtti.
Microsoft şirketinin yapay zeka izleme bölümü, İran'ın propaganda göstergelerini takip etti.
Microsoft raporu, İran devletine bağlı medyanın, ABD ile yakın müttefik olan İngiltere, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda gibi İngilizce konuşulan ülkelerde büyük başarı elde ettiğini gözler önüne serdi. İran haber kaynaklarına olan ilgi ve trafiğin, genel internet trafiğiyle karşılaştırıldığında önemli ölçüde arttığını ifade etti. İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırısı sırasında, ABD, İngiltere, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda'dan İran kaynaklı internet sitelerine olan ziyaretlerin yüzde 42 arttığı kaydedildi. Bu durum, İran'ın Ortadoğu'daki çatışma hakkındaki raporlarıyla Batı halkına ulaşma yeteneğine işaret etti. Rapor, bu başarının özellikle savaşın ilk günlerinde daha güçlü olduğunu ve savaşın bir ayı aşkın bir süre geçtikten sonra bile, İran kaynaklarına erişimin savaş öncesi seviyelerinin yüzde 28 üzerinde kaldığını belirtti.
İran sızma operasyonları
Rapor, İranlı kurumların sadece düşmanlarını değil, aynı zamanda dostlarını da taklit ettiğini belirtiyor. İran'ın son operasyonları, İsrail ordusunu tehdit eden sahte mesajlar yayınlamak için Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayı'nın adını ve logosunu kullandı. Ancak, İran'ın bunun için Hamas'tan onay alıp almadığı bilinmiyor.
İran, İsraillileri faaliyetlerine katılmaya çekmeyi başardı. ‘Savaşın Gözyaşları’ adlı son bir operasyonda, İranlı ajanlar İsraillileri, İsrail basınında yer alan haberlere dayanarak İsrail mahallelerinde yapay zeka ürünü görseller kullandı. ‘Savaşın Gözyaşları’ sloganlı pankartlar asmaya ve Binyamin Netanyahu'nun görevden alınmasını teşvik etmeye ikna etti.
E-posta kampanyaları
İran'ın, psikolojik etkileri artırmak için kitle mesajlaşma ve e-posta kampanyalarını artan bir şekilde kullandığı belirlendi. İnsanların telefonlarına veya gelen kutularına gelen mesajların, sosyal medyadaki sahte hesaplardan daha büyük bir etkiye sahip olduğu ortaya çıktı. Rapora göre İran, İran Devrim Muhafızları'na bağlı hem açık hem de gizli medya organlarını, siber operasyonların etkilerini büyütmek için kullanıyor. Eylül ayında, İranlı bir hacker grubu, İsrail demiryolu sistemine karşı elektronik saldırılar düzenlediğini iddia etti. İran Devrim Muhafızları'nın medyası da söz konusu iddiaları köpürterek yayılmasını sağladı.
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة
