Avustralya'da, ejderha tasvirlerine çok benzeyen uçan sürüngen keşfedildi

Thapunngaka shawi'nin kafatasının boyutunun 1 metreye ulaştığı düşünülüyor (Queensland Üniversitesi)
Thapunngaka shawi'nin kafatasının boyutunun 1 metreye ulaştığı düşünülüyor (Queensland Üniversitesi)
TT

Avustralya'da, ejderha tasvirlerine çok benzeyen uçan sürüngen keşfedildi

Thapunngaka shawi'nin kafatasının boyutunun 1 metreye ulaştığı düşünülüyor (Queensland Üniversitesi)
Thapunngaka shawi'nin kafatasının boyutunun 1 metreye ulaştığı düşünülüyor (Queensland Üniversitesi)

Yaklaşık 10 yıl önce keşfedilmiş fosili analiz eden bilim insanları, yeni teruzor (dinozorlar çağında yaşamış kanatlı sürüngenler) türü keşfetti.
Avustralya semalarında 105 milyon yıl önce korku saçan yaratığın, Ortaçağ'daki ejderha tasvirlerine en çok benzeyen canlı olabileceği kaydedildi.
Kalıntı ilk kez Haziran 2011'de Queensland eyaletinin kuzeybatısındaki bir taş ocağında Len Shaw tarafından keşfedilmişti.
Journal of Vertebrate Paleontology adlı bilimsel dergide 9 Ağustos'ta yayımlanan araştırmadaysa hayvanın alt çene kemiğine ait fosil tekrar gözden geçirildi.
Araştırmayı Queensland Üniversitesi'nde akademisyen olan Tim Richards yönetti. Richards yeni türü, çene kemiğini diğer teruzor fosilleriyle karşılaştırarak tespit ettiklerini söyledi.
Tarihöncesi yaratığın 7 metre kanat açıklığına ve 40 dişe sahip olduğu düşünülüyor.
Teruzorun, genç dinozorları atıştırmalık yapan "korkunç bir canavar" olduğunu ifade eden Richards, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Fosil, gerçek hayatta var olabilecek bir ejderhaya en yakın şey. Bu canlının epey vahşi olduğunu düşünüyorum."
Uzmanlar, hayvanın çene yapısının mızrağa benzediğini ve bu sayede denizlerden balık toplayabildiğini düşünüyor.

Tim Richards ve araştırma ekibi, Thapunngaka shawi'nin çene kemiğinin bir modelini hazırladı (Queensland Üniversitesi)​
Anhanguerian adlı teruzor grubunun bir üyesi olduğu açıklanan yeni türe Thapunngaka shawi (T. shawi) adı verildi.
Araştırma ekibinden Steve Salisbury, adın hikayesini şöyle anlattı:
"Thapunngaka, Wanamara (fosilin bulunduğu bölgede yaşayan yerli halk) dilinde mızrak anlamındaki thapun ve ağız anlamınandaki ngaka'dan geliyor. Shawi ise, fosili keşfeden Len Shaw'dan türetildi. Yani isim, Shaw'un mızrak ağzı demek."
Richards, teruzor fosillerinin nadir bulunduğunu, çünkü bu hayvanların kemiklerinin çok ince, içi boş ve son derece kırılgan olduğunu söyledi. Öte yandan bu durum, teruzorların uçmaya çok iyi adapte olduğunu gösteriyor.
Araştırmaya dahil olmayan paleontolog Kailah Thorn, T. shawi'nin 2007'den beri kayıtlara geçen üçüncü teruzor türü olduğunu söyledi. "Avustralya'da yeni teruzor materyali bulmak her zaman heyecanlandırıcı" diyen Thorn, şöyle bir ek yaptı:
"Araştırmacıların tüm çalışması hayvana ait çenenin bir kısmı olmasına rağmen bulgular, hayvanı diğer Avustralya teruzorlarından ayırt etmek için yeterli."
 
Independent Türkçe, Guardian, CNN International

 


"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
TT

"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)

Son derece nadir rastlanan "Asya tek boynuzlu atı" saolanın ilk defa genom haritası çıkarıldı. Yeni çalışma nesli kritik tehlike altındaki türün yaşamasını sağlayabilir. 

İlk kez 1992'de tanımlanan saola (Pseudoryx nghetinhensis), en yakın zamanda keşfedilen büyük memeli türü. Vietnam ve Laos'un dağlık ormanlarında yaşayan bu sığır türü, boynuzlarının yanı sıra çok nadir görülmesi nedeniyle "Asya tek boynuzlu atı" diye biliniyor.

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'ne (IUCN) göre nesli kritik tehlike altındaki bu türün 100'den daha az üyesi kaldığı tahmin ediliyor. Üstelik en son 2013'te görülmesi, soyunun çoktan tükenmiş olabileceği ihtimalini de gündeme getiriyor. 

Uluslararası bir araştırma ekibi, avcıların evlerinden toplanan saola kalıntılarından alınan parçaları analiz ederek 26 saolanın tam genomunu çıkardı. Türünün ilk örneği olan bu çalışma, saolanın geçmişini anlama ve geleceğini güvence altına alma yolunda kritik bilgiler sundu. 

Bulguları hakemli dergi Cell'de 5 Mayıs Pazartesi günü yayımlanan çalışmaya göre saolalar 5 bin ila 20 bin yıl önce iki ayrı popülasyona ayrılmış. 

Makalenin başyazarı Genís Garcia Erill "Saolanın önemli genetik farklılıklara sahip iki popülasyona ayrıldığını görmek bizi epey şaşırttı" diyerek ekliyor: 

Bu daha önce hiç bilinmiyordu ve genetik veriler olmadan bilmemizin yolu yoktu. Bu önemli bir sonuç çünkü türün genetik varyasyonunun nasıl dağıldığını etkiliyor.

Bilim insanları ayrıca iki popülasyonun da Son Buzul Çağı'ndan itibaren azaldığını saptadı. Ekip, toplam saola nüfusunun 10 bin yıldır hiçbir zaman 5 binin üstüne çıkmadığını tahmin ediyor.

Bu durum, iki grubun da genetik çeşitliliğini kaybettiği anlamına geliyor. Ancak her biri genetik kodlarının farklı kısımlarını kaybetmiş. Araştırmacılara göre bu, nesillerinin tükenmesini önlemede kritik bir rol oynayabilir. 

Garcia Erill "Bir popülasyonda kaybolan genetik varyasyon diğerini tamamlıyor. Yani eğer bunları karıştırırsak, diğerindeki eksiklik giderilebilir" diye açıklıyor.

Bilim insanları saolaların hayatta kalması için esaret altında çiftleşmelerini sağlayacak bir program geliştirmeye çalışıyor. Yeni çalışmayı yürüten ekibin hesaplamalarına göre böyle bir program, tükenme riski karşısında en etkili çözümü sunuyor. 

Çalışmanın bir diğer yazarı Rasmus Heller şöyle diyor:

Gelecekteki bir popülasyonun temelini oluşturmak için en az bir düzine saolayı (ideal olarak her iki popülasyonun karışımı) bir araya getirebilirsek, modellerimiz türlerin uzun vadede hayatta kalma şansının yüksek olacağını gösteriyor.

En son 2013'te görülen bir türün 12 üyesini bulmak zorlu bir iş. Ancak araştırmacılar, yeni çalışmanın bu sorunu çözebileceğine inanıyor. Saolanın genetik haritasının çıkarılması, daha kapsamlı arama çalışmalarının önünü açabilir. 

Makalenin yazarlarından Minh Duc Le, "Birçok araştırmacı, suda ve hatta aynı habitatta yaşayan kan emiciler olan sülüklerde, saola DNA'sının izlerini bulmayı deneyip başaramadı" diyerek ekliyor:

Bu tekniklerin hepsi küçük DNA parçalarını tespit etmeye dayanıyor ama artık saola genomunun tamamını bildiğimize göre, bu parçaları bulmak için çok daha geniş bir el kitabımız var.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Cell