Mısır, Bennett'in olası Kahire ziyaretinin ardından İsrail-Filistin “barışının” canlanmasını bekliyor

Mısır, önümüzdeki dönemde İsrail Başbakanı Naftali Bennett'in olası Kahire ziyareti sırasında Filistinliler ve İsrailliler arasındaki barış sürecini canlandırma çabalarında bir atılım bekliyor.
İsrail Başbakanı'nın medya danışmanı tarafından yapılan açıklamaya göre, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, İsrail Başbakanı'nı yakında "Mısır'a resmi bir ziyarette bulunmaya" çağırdı. Mısır Cumhurbaşkanı’nın daveti, İsrail Başbakanı ile Mısır istihbarat Servisi Başkanı Abbas Kamil arasında Çarşamba günü Batı Kudüs’te gerçekleşen görüşmede geldi.
Mısır Dışişleri Konseyi üyesi ve eski Dışişleri Bakanı Yardımcısı Büyükelçi Raha Ahmed Hasan’a göre, Mısır ve İsrail arasındaki görüşmelerin seviyesi tırmanıyor. Özellikle güvenlik cephesinde son dönemde ardı arkası kesilmeyen bu görüşmeler, "zirve" noktasına ulaştı. Bu, başta iki devletli çözüm yolunda barış görüşmelerinin yeniden başlaması olmak üzere birçok konuda gerçek ve somut anlaşmalara varma olasılığını artırıyor.
Mısır'ın olağanüstü sorunlara çeşitli düzeylerde çözüm bulma çabalarında büyük adımlar attığını söyleyen Raha, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Mısır, direniş hareketleri ile İsrail arasında ateşkesin kurulması, Gazze'nin yeniden inşası, tutsakların durumu ve mal taşımacılığı sorunu, trafik ve diğer günlük meselelerle ilgili sorunlara çözüm bulma çabalarında önemli adımlar attı. Mısır ayrıca iki devletli çözüm için belirli bir gündem ve net bir zaman çerçevesi doğrultusunda ciddi bir barış müzakereleri sürecini başlatmak için adımlar atıyor.”
Bennett'in olası ziyareti, 2010 yılından bu yana bir İsrailli yetkilinin Mısır'a yaptığı ilk ziyaret olacak. Taraflar arasında Mısır’daki son görüşme 2010 yılında Eski Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek ile mevkidaşı Şimon Peres arasında gerçekleşmişti. Bennett, İsrail-Mısır ilişkilerinin diplomatik, güvenlik ve ekonomik yönleri ve Gazze Şeridi'ndeki güvenlik durumunda Mısır arabuluculuğu konularını daha önce Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile görüştü. Kamil'in Tel Aviv ve Ramallah ziyareti, Mısır'ın İsrail ile Gazze Şeridi'ndeki Filistin direniş grupları arasında uzun vadeli bir ateşkes sağlama çabaları çerçevesinde gerçekleşti.
İsrail ile gerçek bir anlaşmaya varmanın ve barış müzakerelerini başlatmanın, İsrail'in gerçek bir barış iradesine ve ABD’nin bu adımı açık bir şekilde arzu etmesine bağlı olduğunu söyleyen Raha, yeni ABD yönetiminin Cumhuriyetçilerle olan çatışmanın ışığında, Başkan Joe Biden'in ilk döneminde kapsamlı bir çözüm için baskı yapabileceğini dile getirdi.
İsrailli bir güvenlik yetkilisi, İsrail resmi yayın kuruluşu KAN'a, Gazze Şeridi ile gerilimi azaltmak amacıyla Katar'ın para transfer mekanizmasının önümüzdeki günlerde tamamlanacağını söyledi.
Gelişmeler, Mısır İstihbarat Teşkilatı Başkanı Abbas Kamil'in İsrail'e yaptığı ziyaret ve bu ziyarette Başbakan Naftali Bennett ve Savunma Bakanı Benny Gantz ile görüşmesinin ardından geldi. KAN, İsrail ile Gazze arasında çeşitli konularda temaslar çerçevesinde İsrail ordusundan kıdemli bir subayın da yer aldığı bir güvenlik misyonunun, Şarm eş-Şeyh'e gitmek üzere İsrail’den ayrıldığını bildirdi. Bu gelişme, İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi'nin Sina sahillerine seyahat için uyarı seviyesini 1'den 3'e düşüreceğini açıklamasıyla aynı zamana denk geldi. Böylece Seyahat için uyarı seviyesi 20 yıl sonra ilk kez düşürülmüş oldu. Ancak Kuzey Sina'ya yönelik seyahat için uyarı seviyesi aynı kaldı.
İsrail medyası, Kamil'in ziyaretinin ve bir İsrail heyetinin Şarm eş-Şeyh ziyaretinin ateşkes çabalarını ilerleteceğini ve Filistinli grupların kararlaştırdığı bir tırmanışı önleyeceğini tahmin ediyor. Zaten bu da Kamil'in ziyaretinin hedeflerinden biri.
İsrail, Filistinlilerin cenazelerini geri almak, daha az sayıda mahkumu teslim almak, Gazze Şeridi’nin yeniden inşası karşılığında Hamas’ın elinde tutsak bulunan askerlerini Gazze'den geri almak istiyor, ancak Hamas bu teklifi kesin olarak reddetti.
Hamas hareketi, sükunetin sağlanması ve tutsak değişimi konularında iki paralel çizgide yürümeye hazır olduğunu, ancak bu iki konu arasında bağlantı kurulmaması gerektiğini ifade etti. Hareket İsrail'i manevra yapmakla suçladı. Hamas siyasi büro üyesi Mahmud ez-Zehar dün yaptığı açıklamada, "Arabuluculardan istenen, işgalcilere Filistin direnişinin taleplerini uygulamama yönündeki manevraları karşısında baskı yapmaktır. İnsani meselelerin tamamlanmasını talep ediyoruz. İşgalciler evleri yıktı. Arabuluculara söylenenle sahada uygulanan arasında fark var."
Hamas yetkilisi, mahkum takas anlaşmasıyla ilgili olarak şunları söyledi: "Mahkum takas anlaşması, mahkumlar karşılığında mahkumlar şeklinde olmalıdır. Bu dosyayı başka herhangi bir meseleye bağlamayacağız."

İki hafta süren zorlu müzakerelerin ardından dünya ülkeleri, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de düzenlenen BM İklim Değişikliği Konferansı (COP29) zirvesinde varılan zorlu anlaşmaya göre, en yoksul ülkelerin iklim değişikliğinin etkileriyle başa çıkmalarına yardımcı olmak için yıllık 300 milyar dolarlık bir finansman hedefi üzerinde uzlaştı.

Yeni hedefin, gelişmiş ülkelerin 2020 yılına kadar yoksul ülkelere yılda 100 milyar dolar iklim finansmanı sağlama yönündeki önceki taahhütlerinin yerini alması amaçlanıyor. Hedefe 2022 yılında, planlanandan iki yıl sonra ulaşıldı ve süresi 2025 yılında sona erecek.

Ülkeler ayrıca, küresel ısınmayla mücadeleyi desteklemek üzere yeni projelere milyarlarca dolar yatırım yapılmasını sağlayacağını söyledikleri karbon kredilerinin alınıp satılacağı küresel bir pazarın kuralları üzerinde de anlaşmaya vardılar.

Zirve, cuma günü sona erecekti ancak yaklaşık 200 ülkeden müzakerecilerin önümüzdeki on yıl için küresel bir iklim finansmanı planı üzerinde anlaşmaya varmaya çalışması nedeniyle süre uzatıldı.

Gelişmekte olan ülkeler cuma günü, konferansa ev sahipliği yapan Azerbaycan'ın 250 milyar dolarlık bir anlaşma önerisini reddetti ve bunu aşağılayıcı derecede düşük olarak nitelendirdi. Gelişmekte olan ülkeler iklim değişikliğinin yol açtığı fırtınalar, seller ve kuraklıklar nedeniyle büyük maddi kayıplar yaşamakta.

COP29, katı iç bütçelerle kısıtlanan zengin hükümetlerle gelişmekte olan ülkeler arasındaki bölünmeleri ortaya çıkardı ve iklim finansmanı taahhütlerinin yerine getirilmesinde geçmişte yaşanan başarısızlıklar, gelişmekte olan ülkelerin yeni vaatlere şüpheyle yaklaşmasına neden oldu.

Anlaşmanın açıklanmasının ardından Avrupa Komisyonu Üyesi Wopke Hoekstra iklim finansmanı için “yeni bir dönemin başlangıcını” selamladı. İklim müzakerelerinden sorumlu komisyon üyesi “Masada daha fazla para olmasını sağlamak için hepinizle birlikte çok çalıştık” dedi. “100 milyar dolarlık hedefi üç katına çıkarıyoruz ve bunun iddialı olduğuna inanıyoruz. Bu gerekli, gerçekçi ve ulaşılabilir bir hedeftir.”

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres anlaşmayla ilgili karışık duygular taşıdığını ifade ederek, ülkeleri anlaşmayı üzerine inşa edilecek bir “temel” olarak görmeye çağırdı.

Guterres yaptığı açıklamada, "Karşılaştığımız büyük zorlukla yüzleşmek için daha iddialı bir sonuca ulaşmayı umuyordum" dedi ve "hükümetlere bu anlaşmayı, üzerine inşa etmeye devam etmek için bir temel olarak değerlendirmeleri" çağrısında bulundu.

Mısır, Bennett'in olası Kahire ziyaretinin ardından İsrail-Filistin “barışının” canlanmasını bekliyor