30 Ağustos Zafer Bayramı kutlanıyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

30 Ağustos Zafer Bayramı kutlanıyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

İstanbul'da, 30 Ağustos Zafer Bayramı'nın 99. yıl dönümü kutlamaları kapsamında, Taksim Meydanı'ndaki Cumhuriyet Anıtı önünde tören düzenlendi.
Cumhuriyet Anıtı'na sırasıyla İstanbul Valiliği, 1. Ordu Komutanlığı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesinin çelenkleri bırakıldı.
İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, 1. Ordu Komutanı Orgeneral Kemal Yeni, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, İstanbul Emniyet Müdürü Zafer Aktaş, Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız, milletvekilleri ve siyasi partilerin temsilcileri ile diğer ilgililerin katıldığı törende daha sonra, saygı duruşunda bulunuldu ve İstiklal Marşı okundu.
İstanbul Valiliğince 30 Ağustos Zafer Bayramı'nın 99. yıl dönümü dolayısıyla Vatan Caddesi'nde resmi geçit töreni düzenlendi.
Tören, İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, 1. Ordu ve Garnizon Komutanı Orgeneral Kemal Yeni, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun tören aracının üzerinden tören birliklerinin ve halkın bayramını kutlamasıyla başladı.
Saygı duruşunun ardından İstiklal Marşı eşliğinde Türk bayrağı göndere çekildi.
Törende daha sonra Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 30 Ağustos Zafer Bayramı kutlama mesajı okundu.
Çapa Fen Lisesi öğrencisi Sude Yurdum ile Hakkı Demir Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencisi Abdülmecit Şahin "30 Ağustos" şiirlerini okudu. İstanbul Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Halk Oyunları Ekibi'nin gösteri sunduğu törende daha sonra Deniz Harp Okulu 3. sınıf öğrencisi Oğuz Aydın "Bu Vatan Kimin?" şiirini okudu.
Resmi geçit töreni, 1. Ordu Komutanlığı, Kuzey Deniz Saha Komutanlığı ve Hava Harp Okulu Komutanlığı'ndan oluşan karma bando eşliğinde, yaya ve motorize birlik ve ekiplerin geçişiyle yapıldı.
Bu arada, 30 Ağustos Zafer Bayramı dolayısıyla tören alanının çevresindeki binalara dev Türk bayrakları asıldı. Vatandaşlar da geçit törenini, ellerinde Türk bayrakları ile coşkuyla izledi.

İzmir
İzmir Cumhuriyet Meydanı'ndaki törende, saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasının ardından Vali Yavuz Selim Köşger, Ege Ordusu ve Garnizon Komutanı Orgeneral Ali Sivri ile Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer tarafından Atatürk Anıtı'na çelenk sunuldu.
Meydandaki törenin ardından Köşger, Sivri ve Soyer, İzmir Valiliğinde tebrikleri kabul etti.

Köşger, Sivri ve Soyer, Cumhuriyet Meydanı'nda devam eden etkinliklerde tören aracına binerek vatandaşların bayramını kutladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın mesajının okunmasının ardından Hava Savunma Yüzbaşı Orçun Oral, günün anlam ve önemini belirten bir konuşma yaptı.
Konuşmanın ardından bando eşliğinde tören geçişi gerçekleştirildi. Askerlerin geçişi sırasında ellerindeki Türk bayraklarıyla törene katılan halk sevgi gösterisinde bulundu.

Manisa
Manisa Cumhuriyet Meydanı'nda Atatürk Anıtı'na çelenklerin sunulmasıyla başlayan törende saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 30 Ağustos Zafer Bayramı mesajının okunmasıyla devam eden tören, halk oyunları ve mehter takımı gösterisi ile son buldu.
Protokol üyeleri, törenin ardından Fatih Sergi Salonunda yer alan Atatürk Fotoğraf Sergisi'ni gezdi.
Vali Yaşar Karadeniz ve Büyükşehir Belediye Başkanı Cengiz Ergün, valilik önünde tebrikleri kabul etti.

Aydın
Aydın Valiliği önünde düzenlenen törende, Vali Hüseyin Aksoy, Garnizon Komutanı Albay Hakkı Haktan Armağan ve Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu tarafından Atatürk Anıtı'na çelenk bırakıldı.
Saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nın okunmasının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kutlama mesajı okundu.
Jandarma Yüzbaşı Ömer Kahraman tarafından günün önemine ilişkin yapılan konuşmanın ardından Vali Aksoy, valilik binasında tebrikleri kabul etti.

Uşak
Uşak 15 Temmuz Şehitleri Meydanı'nda düzenlenen törende, Atatürk Anıtı'na Uşak Valisi Funda Kocabıyık ve Belediye Başkanı Mehmet Çakın tarafından çelenk sunulmasının ardından saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.

Çelenk sunma programının sona ermesiyle Vali Funda Kocabıyık, Uşak Valiliğinde tebrikleri kabul etti.
15 Temmuz Şehitleri Meydanı'nda devam eden törende, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın mesajının ardından öğrenciler tarafından günün anlamına ilişkin şiirler okundu.

Denizli
Denizli Valiliği önündeki törende Vali Ali Fuat Atik, 11. Komando Tugay ve Garnizon Komutan Vekili Piyade Albay Cengiz Güven ve Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Zolan, Atatürk Anıtı'na çelenk bıraktı.
Valilik makamında askeri erkan, daire müdürleri, kuruluş temsilcileri, siyasi parti ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile sivil vatandaşların katılımıyla tebrikat gerçekleştirildi.
Valilik önünde devam eden törende Vali Atik, Garnizon Komutanı Güven ve Büyükşehir Belediye Başkanı Zolan, araç üzerinde Gazi Mustafa Kemal Bulvarı'nda vatandaşların bayramını kutladı.
Törende saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nın okunmasının ardından günün anlamına ilişkin konuşmalar yapıldı, şiirler okundu.
Halk oyunları gösterisinin sunulduğu programda tören geçişi gerçekleştirildi.

Konya
Konya Anıt Meydanı'nda düzenlenen törende Atatürk Anıtı'na çelenk sunuldu, saygı duruşunda bulunuldu ve İstiklal Marşı okundu.
Konya Askeri Şehitliği'ni ziyaret ile devam eden törende, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 30 Ağustos Zafer Bayramı'na ilişkin mesajı okundu.
Hava Pilot Yüzbaşı Ender Kendirli de törende yaptığı konuşmada, Büyük Taarruz'la elde edilen zaferle vatan topraklarının işgalden kurtarılmasının yanında Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün liderliğinde Türkiye Cumhuriyeti'nin sağlam temellerinin kuruluş sürecinin de başladığını söyledi.

Törende Kıbrıs Meram Anadolu Lisesi öğrencileri Sedanur Yıldız ve Ali Akkaya şiir okudu.
30 Ağustos Zafer Bayramı etkinlikleri kapsamında Şehitlik'te, Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü'nce organize edilen badminton, bilardo, jimnastik, satranç ve tekvando müsabakalarında dereceye giren sporcular adına temsili madalya takdimi yapıldı.

Aksaray
Aksaray'da 15 Temmuz Milli İrade Meydanı'nda gerçekleştirilen törende, Atatürk Anıtı'na Valilik ve Belediye Başkanlığı çelenkleri sunuldu.
Törende konuşan Aksaray Valisi Hamza Aydoğdu, Türk Milleti'nin binlerce yıllık şanlı tarihinde birbirinden kıymetli sayısız zaferler olduğunu hatırlattı.
Tören, halk oyunları gösterilerinin ardından geçit töreniyle sona erdi.

Karaman
Karaman'da 15 Temmuz Cumhuriyet Parkında gerçekleştirilen törende, Atatürk Anıtı'na Valilik ve Belediye Başkanlığı çelenkleri sunuldu.
Törende, saygı duruşunun ardından İstiklal Marşı okundu.
İsmet Paşa Caddesi'nde devam eden kutlamalarda Vali Mehmet Alpaslan Işık ve Belediye Başkanı Savaş Kalaycı öğrencilerin ve vatandaşların bayramını kutladı. Günün anlam ve önemini anlatan konuşmalardan sonra öğrenciler şiir okudu.
Kutlamalara Vali Işık ve Başkan Kalaycı'nın yanı sıra CHP Karaman Milletvekili İsmail Atakan Ünver ile mülki ve askeri erkan ile vatandaşlar katıldı.

Afyonkarahisar
Afyonkarahisar'daki tören, Kocatepe Parkı'ndaki Atatürk Anıtı'na çelenk sunulması, saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başladı.
Saygı atışının yapıldığı törende Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kutlama mesajının okundu.

Van
Van Valiliği önünde Atatürk Anıtı'na çelenklerin sunulmasıyla başlayan törende, saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.
Vali ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez ile Jandarma Asayiş Kolordu Komutanı Tümgeneral Hüseyin Kurtoğlu, tören aracından protokolü ve vatandaşları selamladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kutlama mesajının okunduğu törende, günün anlam ve önemini belirten konuşma yapıldı.
Etkinlikte, bando takımı ve halk oyunları gösterileri ile şiirler okundu.

Hakkari
Valilik önünde Atatürk Anıtına çelenklerin sunulmasıyla başlayan törende saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın mesajının okunduğu, günün anlam ve öneminin belirtildiği konuşmanın yapıldığı tören, Vali ve Belediye Başkan Vekili İdris Akbıyık'ın tebrikleri kabul etmesiyle son buldu.

Bitlis
Bitlis'te de Cumhuriyet Meydanı'nda düzenlenen törende, Atatürk Anıtı'na, Vali Oktay Çağatay ile Belediye Başkan Vekili Necmi Menteş çelenk sundu, saygı duruşunda bulunularak, İstiklal Marşı okundu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın mesajının okunduğu törende, Bitlis Anadolu Lisesi öğretmenlerinden Hüsamettin Boynukara, günün anlam ve öneminin belirten konuşmayı yaptı.

Muş
Hükümet Konağı önünde düzenlenen törende, Atatürk Anıtına çelenklerin sunulmasının ardından saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.
Günün anlam ve öneminin belirtildiği konuşmanın yapıldığı tören, Vali İlker Gündüzöz'ün tebrikleri kabul etmesiyle son buldu.
Törenin ardından Garnizon Şehitliği ziyaret edildi, şehitlerin kabirlerine karanfil bırakıldı.

Diyarbakır
Diyarbakır merkez Yenişehir ilçesindeki Anıt Park'ta düzenlenen ilk törende saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu, ve Atatürk Anıtı'na çelenk sunuldu.
Valilik önünde devam eden törende de Vali Münir Karaloğlu ve 7. Kolordu Komutanı Tümgeneral Yılmaz Yıldırım araçla halkı selamladı. 
Törende, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kutlama mesajı okundu.
Günün anlam ve önemine ilişkin konuşmanın ve şiirlerin okunmasıyla devam eden törende, halk oyunları ekibi tarafından gösteri yapıldı, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi bando ekibi tarafından müzik dinletisi gerçekleştirildi.
Tören, birliklerin geçişi ile sona erdi.

Siirt
Siirt'te de 30 Ağustos Zafer Bayramı'nın 99. yıl dönümü törenle kutlandı.
Siirt'te kutlamalar kapsamında Vali ve Belediye Başkan Vekili Osman Hacıbektaşoğlu, Cumhuriyet Meydanı'ndaki Atatürk Anıtı'na çelenk sundu.
Saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nın okunmasının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kutlama mesajı okundu.
Daha sonra Garnizon Komutanlığındaki şehitlik ziyaret edildi. 

Burada Kur'an-ı Kerim tilavetinin ardından İl Müftüsü Vehap Kapıcıoğlu tarafından şehitler için dua edildi ve mezarlarına karanfil bırakıldı.

Batman
Batman'da da 30 Ağustos Zafer Bayramı törenle kutlandı.
Valilik bahçesinde düzenlenen törende, Atatürk Anıtı'na çelenk sunuldu, saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.
Daha sonra Vali Hulusi Şahin Valilik makamında tebrikleri kabul etti.
Tören, Turgut Özal Bulvarı'nda, Vali Şahin ve Garnizon Komutanı Albay İhsan Kaplan'ın halkı selamlaması ile devam etti.
Hava Üsteğmen İlhan Daşdemir'in, günün anlam ve önemini belirten konuşmasının ardından öğrenciler tarafından şiirler okundu, asker geçit töreni gerçekleştirildi. 

Edirne
Edirne'de Atatürk Anıtı'nda düzenlenen tören, Vali Ekrem Canalp, Belediye Başkanı Recep Gürkan ve Garnizon Komutanı Tuğgeneral Mehmet Cihanoğlu'nun anıta çelenk sunumuyla başladı.
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın ardından Valilikte devam eden törende Vali Canalp tebrikleri kabul etti.
Ardından Talatpaşa Caddesi'nde devam eden törende Vali Canalp, Belediye Başkanı Gürkan ve Tuğgeneral Cihanoğlu vatandaşların bayramını kutladı.
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla devam eden törende konuşan Binbaşı Caner Aktay, Zafer Bayramı'nı kutlamanın gurur ve heyecanının yaşandığını söyledi.
Tören, askeri birlikler ve araçların geçişiyle sona erdi. 

Kırklareli
Kırklareli'nde Özgürlük ve Demokrasi Meydanı'nda düzenlenen törende, Vali Osman Bilgin, 55. Mekanize Piyade Tugay Komutanı Piyade Albay Tahir Savran ve Belediye Başkanı Mehmet Siyam Kesimoğlu, Atatürk Anıtı'na çelenk sundu.
Saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı okunmasının ardından tören Kırklareli Valiliğinde devam etti.
Kutlamalar kapsamında Vali Bilgin, 55. Mekanize Piyade Tugay Komutanı Savran, AK Parti Kırklareli Milletvekili Selahattin Minsolmaz ile Belediye Başkanı Kesimoğlu tebrikleri kabul etti.
Ardından Özgürlük ve Demokrasi Meydanı'nda devam eden törende Bilgin, Savran ile Kesimoğlu, askeri araç ile vatandaşların bayramını kutladı.
Yüzbaşı Turgut Avcı, günün anlam ve önemini belirten konuşmasında, 30 Ağustos Zafer Bayramı'nı kutlamanın gurur ve mutluluğunun yaşandığını söyledi.
Konuşmaların ardından halk oyunları gösterisi sunuldu, öğrenciler tarafından şiirler okundu.
Tören askeri birlikler ve araçların, askeri bando eşliğinde tören geçişiyle sona erdi. 

Tekirdağ
Valilik önünde Atatürk Anıtı'na çelenk sunulmasının ardından saygı duruşunda bulunuldu ve İstiklal Marşı okundu.
Kutlamalar kapsamında Tekirdağ Valisi Aziz Yıldırım ve protokol üyeleri valilik makamında tebrikleri kabul etti.
Vali Yıldırım, Garnizon Komutanı Yenilmez ve Büyükşehir Belediye Başkanı Albayrak askeri araç ile vatandaşların bayramını kutladı.
Topçu Üsteğmen Serkan Ünal, günün anlam ve önemini belirten konuşmasında, 30 Ağustos'un, Türk milletinin kurtuluş mücadelesi olduğunu söyledi.
Tekirdağ Yelken ve İhtisas Kulübü sporcuları da denizde gösteri sundu.
Süleymanpaşa Su Ürünleri Kooperatifi üyesi balıkçılar da bayraklarla süsledikleri tekneleri ile denizde tur attı.
Tören, askeri birlikler ve araçların geçişiyle sona erdi.

Antalya
Antalya'da Cumhuriyet Meydanı'nda gerçekleştirilen kutlamada, Atatürk Anıtı'na çelenk sunuldu, saygı duruşunda bulunulup İstiklal Marşı okundu ve resmi geçit töreni düzenlendi.
Vali Ersin Yazıcı'nın törene katılanları selamlamasının ardından halk oyunları gösterisi sunuldu ve şiirler okundu.
Piyade Binbaşı Ufuk Arabacı, yaptığı konuşmada, 30 Ağustos'un eşine tarihte az rastlanır bir zafer olduğunu belirtti.
Antalya'da 30 Ağustos Zafer Bayramı'nın yıl dönümü kutlamaları kapsamında sahil güvenlik, deniz polisi, turistik yatlar ve yelken sporcularının da katılımıyla denizde tekne korteji düzenlendi.
Kaleiçi Yat Limanı'ndan başlayan ve Konyaaltı Varyantı bölgesinden dönülerek sona eren kortej, vatandaşlardan ve turistlerden ilgi gördü.
Kaş ilçesinde de Türk bayraklarıyla donatılan yatların ve paraşütlerin gösterileri ilgiyle izlendi.

Muğla
Muğla'da Menteşe Cumhuriyet Meydanı'nda düzenlenen törende, Vali Orhan Tavlı ve Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Gürün, Atatürk Anıtı'na çelenk bıraktı.
Çelenklerin sunulması, saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nın okunmasının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın mesajı okundu.
Jandarma Binbaşı Burak Demirtaş, törende yaptığı konuşmada, Türk milletinin, kahraman Türk ordusuyla, varlığına ve vatanına kastedenlere karşı 99 yıl önce kahramanlık ve şeref dolu tarihinden aldığı kudretiyle yeniden dirilerek topyekun bir var oluş mücadelesi sonucunda eşine az rastlanır bir zafer kazandığını kaydetti.
Öğrencilerin şiir okuyup halk oyunları gösterisi sunduğu program, tören geçişiyle sona erdi.
Törene AK Parti Muğla Milletvekili Yelda Erol Gökcan, CHP Muğla Milletvekilleri Mürsel Alban, Süleyman Girgin, İl Jandarma Komutanı Tuğgeneral Yusuf Kenan Topçu, İl Emniyet Müdürü Süleyman Suvat Dilberoğlu ile kurum müdürleri, siyasi partilerin temsilcilerİ ve şehit yakınların da katıldı.
Meydandaki törenin ardından Muğla'daki şehitliklere karanfil bırakılıp dua edildi.

Isparta
Isparta'da 15 Temmuz Cumhuriyet ve Demokrasi Meydanı'nda düzenlenen törende saygı duruşumda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu.
Vali Ömer Seymenooğlu, İl Garnizon Komutanı Piyade Albay Mustafa Kahraman ve Isparta Belediye Başkan Vekili Hakkı Kaya, Atatürk Anıtı'na çelenk sundu.
Seymenoğlu, törende, Sütçüler ilçesi Çandır köyünde çıkan orman yangını söndürme çalışmalarına destek veren Davraz Offroad Kulübü'ne teşekkür belgesi verdi.
Halk oyunlarının sergilendiği ve şiirlerin okunduğu kutlama, tören geçişinin ardından sona erdi.

Burdur
Burdur'daki tören, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi'ndeki Atatürk Anıtı'na çelenklerin sunulması, saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başladı.
Vali Ali Arslantaş'ın Valilikte bayram tebriklerini kabul etmesinin ardından Gazi Atatürk Stadyumu'nda devam eden törende bayrama katılan askerlerin, öğrenci ve halkın bayramı kutlandı.
Burdur Osmanlı Mehter Takımı'nın gösteri sunduğu program askerlerin, öğrencilerin ve zırhlı askeri birliklerin geçit töreniyle tamamlandı.

Bursa
Bursa'da, Heykel semtindeki Atatürk Anıtı önünde gerçekleştirilen törende, anıta çelenklerin bırakılmasının ardından saygı duruşunda bulunuldu ve İstiklal Marşı okundu.
Vali Yakup Canbolat ve Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, Bursalıların 30 Ağustos Zafer Bayramı'nı kutladı.
Bazı milletvekilleri, askeri ve mülki erkan ile vatandaşların katıldığı tören, şiirlerin okunması, mehteran ve kılıç kalkan ekiplerinin gösterileriyle sona erdi.

Eskişehir
Vilayet Meydanı'ndaki törende Vali Erol Ayyıldız, Garnizon Komutanı Hava Orgeneral Atilla Gülan ve Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen, Atatürk Anıtı'na çelenk bıraktı.
Törende, saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nın ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Zafer Bayramı mesajı okundu.
Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) adına Hava Pilot Binbaşı Ekrem Kabay'ın konuşmasıyla program tamamlandı.

Balıkesir
Balıkesir'de, Atatürk Anıtı önünde yapılan törende Valilik, Garnizon Komutanlığı ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı çelenkleri bırakıldı, saygı duruşunda bulunuldu ve İstiklal Marşı okundu.
Kuvayi Milliye Meydanı'nda düzenlenen etkinlikte ise Vali Şıldak, Büyükşehir Belediye Başkanı Yücel Yılmaz ve Albay Dr. Tayfun Türkoğlu, askeri araçtan vatandaşları selamladı.
Saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nın ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın günün anlam ve önemine ilişkin mesajı okundu.
Öğretmen Yüzbaşı Muhammed Mızrakçı'nın konuşması, öğrencilerin şiirler okuması ve askeri geçitle tören sona erdi.

Kütahya
Zafer Meydanı'ndaki törende, Kütahya Valisi Ali Çelik, Garnizon ve Kütahya Hava Er Eğitim Tugayı Komutanı Tuğgeneral Necati Gündüz, Belediye Başkanı Alim Işık, Atatürk Anıtı'na çelenk bıraktı.
Törene, AK Parti Kütahya Milletvekili Ceyda Çetin Erenler, CHP Kütahya Milletvekili Ali Fazıl Kasap, MHP Kütahya Milletvekili Ahmet Erbaş ve diğer ilgililer katıldı.

Çanakkale
Çanakkale'deki tören, Cumhuriyet Meydanı'nda gerçekleştirildi.
Vali İlhami Aktaş, Boğaz ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Mustafa Turhan Ecevit ile Belediye Başkan Vekili Süleyman Canpolat, Atatürk Anıtı'na çelenk bıraktı.
Saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nı müteakip Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Zafer Bayramı mesajı okundu.
TSK adına Deniz Binbaşı Alpaslan Yavaş'ın konuşmasının ardından tören tamamlandı.

Bilecik
Bilecik Cumhuriyet Meydanı'ndaki tören, Vali Vekili Yunus Fatih Kadiroğlu ve Belediye Başkanı Semih Şahin tarafından Atatürk Anıtı'na çelenk bırakılması, saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başladı.
Jandarma Personel Teğmen Yusuf Yetişir'in konuşmasının ardından öğrenciler tarafından günün anlam ve önemini belirten şiirler seslendirildi.
Tören, Valilikte tebriklerin kabulünün ardından şehitlikte devam etti. Protokol üyeleri tarafından şehit mezarına çiçek bırakıldı, Kur'an-ı Kerim tilavetine yer verildi. Saygı atışıyla süren programda Vali Vekili Kadiroğlu, şehitlik defterini imzaladı.

Yalova
Yalova'da, 15 Temmuz Demokrasi ve Cumhuriyet Meydanı'ndaki programda Valilik, Garnizon Komutanlığı ve Belediye başkanlığı çelenkleri bırakıldı, saygı duruşunda bulunuldu ve İstiklal Marşı okundu.
Vali Muammer Erol, Garnizon Komutanı Tuğamiral Neslim Eski ve Belediye Başkan Vekili Mustafa Tutuk, halkın ve törene katılanların bayramını kutladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın mesajının okunduğu programda, günün anlam ve önemine ilişkin konuşma yapılarak, öğrenciler tarafından şiirler seslendirildi.
Halk oyunları gösterisi ve resmigeçit töreninin ardından kutlamalar, Vali Erol'un makamında tebriklerin kabulü ile son buldu.



Yükselen bölgesel güçler Kremlin'in nüfuzuna meydan okumaya mı başlıyor?

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 8 Kasım 2023'te Dağlık Karabağ'da silahlı kuvvetlere hitap ederken (Reuters)
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 8 Kasım 2023'te Dağlık Karabağ'da silahlı kuvvetlere hitap ederken (Reuters)
TT

Yükselen bölgesel güçler Kremlin'in nüfuzuna meydan okumaya mı başlıyor?

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 8 Kasım 2023'te Dağlık Karabağ'da silahlı kuvvetlere hitap ederken (Reuters)
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 8 Kasım 2023'te Dağlık Karabağ'da silahlı kuvvetlere hitap ederken (Reuters)

Rusya ve Azerbaycan arasında son günlerde artan gerilim, Rusya'nın üç yıldan uzun süredir devam eden Ukrayna savaşına tam anlamıyla müdahil olmasının en önemli yansımalarından birine dikkat çekti. İlişkilerdeki mevcut bozulma türünün ilk örneği değil; zira öncesinde iki ülke arasında bir tür yabancılaşmaya zemin hazırlayan sarsıntılar yaşanmış, bu da son gelişmeye tırmanma eğilimi kazandırmış ve kötümser beklentilere yol açmıştı. Askeri bir çatışma senaryosu pek olası görünmese de, bazı uzmanların bunu olası senaryolar arasına koyması bile iki ülke ilişkilerindeki mevcut sarsıntının geçici olmadığını, aksine eski Sovyet coğrafyasındaki denge hesaplarında önemli bir gelişmeyi yansıttığını gösteriyor. Bu da Kremlin'e doğrudan meydan okuma mesajları gönderebilecek bölgesel güçlerin ortaya çıktığına işaret ediyor.

Mevcut durumun nedenleri

Moskova ve Bakü arasındaki ilişkiler, Rusya'da Azerbaycan vatandaşlarına yönelik toplu gözaltı operasyonunun ardından ciddi şekilde gerildi. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı 28 Haziran'da, Yekaterinburg'da 50 Azerbaycan vatandaşının gözaltına alınmasıyla ilgili olarak Rusya'nın Bakü Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Pyotr Volkovich'i çağırdı. Azerbaycan medyası, gözaltına alınanların kötü muamele ve aşağılanmaya maruz kaldığı sert gözaltı operasyonlarına ilişkin haberler yayınladı.

fgru76
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i Ağustos 2024'te Bakü'de karşılarken (EPA)

Rus anlatısı, cinayetler de dahil olmak üzere ciddi suçlara karışanların kovuşturulmasıyla sınırlıydı. Uygulamada, Sverdlovsk bölgesi Merkezi Soruşturma Servisi Soruşturma Departmanı'nın ‘bir dizi cinayet işlediğinden ve cinayete teşebbüs ettiğinden şüphelenilen etnik bir suç grubunun’ ortaya çıkarıldığını belirten verilerine göre, Azerbaycan asıllı Rus vatandaşı tüccar ve iş adamlarını hedef alan bir faaliyet yürüten organize suç şebekelerinden bahsediliyordu.

u78ı
Kazakistan'ın Aktau şehri yakınlarında düşen Azerbaycan Havayolları'na ait Embraer yolcu uçağının kurbanlarından birinin naaşının bulunduğu tabutu taşıyan görevliler (Reuters)

Ancak bu gerekçeler, Azerbaycan vatandaşlarının yargılandığı suçların bir kısmının neredeyse çeyrek asır öncesine dayandığını savunan Azerbaycan tarafını ikna etmedi. Bu durum, bu dosyanın şu anda açılmasının ardındaki gerçek nedenlere ilişkin şüpheleri arttırdı.

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, kolluk kuvvetlerinin baskınları sırasında ‘iki Azerbaycanlının vahşice öldürüldüğünü’ kaydederek, Rusya'ya ‘güçlü tepkisini’ ifade etti.

Bakanlık yaptığı ayrı bir açıklamada, Moskova'yı ‘acil bir soruşturma’ yürütmeye ve ‘bu kabul edilemez şiddetin sorumlularını derhal adalete teslim etmeye’ çağırdı.

Buna karşılık Rusya Dışişleri Bakanlığı, Rusya'nın Bakü Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Pyotr Volkovich'in ‘Azerbaycan tarafına gerekli açıklamaları yaptığını ve durumun kolluk kuvvetlerinin kontrolü altında olduğunu yinelediğini’ bildirdi.

Bakü bu açıklamadan ikna olmadı ve hemen ertesi gün, 29 Haziran'da, Azerbaycan Parlamentosu, İkili Parlamenter İşbirliği Komisyonu toplantısı için Moskova'ya yapılması planlanan ziyareti iptal etme kararı aldı.

fgthy
Kazakistan'ın Aktau şehri yakınlarında düşen Azerbaycan Havayolları'na ait Embraer yolcu uçağı kazasında hayatını kaybeden genç bir adamın 28 Aralık'ta Bakü'de düzenlenen cenaze töreninden (Reuters)

Parlamenterler buna gerekçe olarak ‘etnik temelde Azerbaycanlılara yönelik kasıtlı, hedefli ve yargısız infazlar ve şiddet’ ile ‘bu tür vakaların son zamanlarda tekrarlanmasını’ gösterdiler. Aynı gün Azerbaycan Kültür Bakanlığı ülkedeki tüm Rus kültürel etkinliklerinin (konserler, festivaller, performanslar, sergiler, vs.) iptal edildiğini duyururken, Trend Haber Ajansı da Rusya Federasyonu Başbakan Yardımcısı Aleksey Overçuk'un Bakü ziyaretinin iptal edildiğini açıkladı.

Hızla gelişen kriz

Azerbaycan güvenlik güçlerinin Sputnik Azerbaycan'ın ofislerine baskın düzenlemesi ve iki Rus gazeteciyi tutuklaması Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın sert tepkisine yol açtı.

Bu gelişmelerde dikkat çekici olan ‘Ukrayna etkisinin’ hızla ortaya çıkmasıdır. Moskova, Ukrayna'nın ‘Rusya-Azerbaycan ilişkilerini germeye çalıştığı’ ve bir çatışmanın fitilini ateşlediği uyarısında bulunurken, Rus gazeteleri ve önde gelen yazarlar Bakü'yü ‘bağları koparmaya, ilişkilerin ortak temellerini zayıflatmaya ve iki ülkeyi askeri çatışma yoluna sokmaya’ dayalı ‘Ukrayna senaryosunu takip ettiği’ konusunda uyardı.

Eski bir kriz için yeni nedenler

Bu, Rusya-Azerbaycan ilişkilerinin son aylarda ilk kez kötüleşmesi değil. Geçen yılın aralık ayı sonunda Bakü'den Grozni'ye gitmekte olan Azerbaycan Havayolları’na ait bir yolcu uçağı Kazakistan'ın Aktau şehri yakınlarında düşmüştü. Uçakta 67 kişi vardı ve ikisi mürettebat üyesi olmak üzere 38 kişi hayatını kaybetti. Ölenler arasında 25 Azerbaycan vatandaşı, 7 Rus ve 6 Kazak bulunuyordu. Kremlin, uçağın Grozni Havaalanı’na inmeye çalıştığı sırada bölgenin Ukrayna insansız hava araçları (İHA) tarafından saldırıya uğradığını belirtti.

sdfgt
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Zafer Günü dolayısıyla 9 Mayıs'ta Moskova'da düzenlenen askerî geçit törenine katıldı. (EPA)

Şarku’l Avsat’ın Kremlin’in internet sitesinden aktardığına göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 28 Aralık günü Azeri mevkidaşı İlham Aliyev'i arayarak, ‘Rus hava sahasında meydana gelen trajik olayda hayatını kaybedenlerin ailelerine derin ve içten taziyelerini sundu ve yaralılara acil şifalar diledi.’ Ertesi gün Aliyev, Azerbaycan Havayolları uçağının ‘dıştan hasar gördüğünü’ belirterek şunları söyledi: “İlk olarak Rus tarafı Azerbaycan'dan özür dilemelidir. İkinci olarak, suçunu kabul etmelidir. Üçüncü olarak da sorumluları cezalandırmalı, cezai olarak sorumlu tutmalı ve Azerbaycan'a ve yaralanan yolcu ve mürettebata tazminat ödemelidir.”

Bakü ilk kez Kremlin'e doğrudan bir meydan okuma gösterdi ve bu kadar güçlü bir tonda konuştu.

Şubat ayı başında Bakü, Moskova'yı ülkedeki Rusya Yurtdışında Yaşayan Vatandaşlar ve Uluslararası İşbirliği Ajansı’nın (Rossotrudniçestvo) faaliyetlerinin askıya alındığı konusunda bilgilendirmiş ve Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı'ndan 1997'den beri hükümetler arası bir anlaşma temelinde faaliyet gösteren Rus Evi'ni kapatmasını talep etmişti. Aynı zamanda Azerbaycan, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın (USAID) çalışmalarını da askıya aldı.

cdfgthy
Dönemin Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Brüksel'de, 14 Mayıs 2023 (AFP)

O dönemde Azerbaycan makamları, Rus medya kuruluşlarının çalışmalarını kısıtlamaya başlamış ve bu tutumlarını ‘yurtdışındaki Azerbaycan devlet yayınları ile ülkedeki yabancı gazetecilerin çalışma koşullarında dengenin yeniden sağlanmasını’ düzenleyen yeni bir yasa ile gerekçelendirmişlerdi. Bakü'ye göre bu denge, ülkedeki Sputnik muhabirlerinin sayısının, devlet tarafından işletilen AZERTAC ajansının Moskova'daki muhabirlerinin sayısına eşit olması gerektiği anlamına geliyordu.

Takip eden aylarda Bakü, Moskova'yı bir dizi Azeri medya kuruluşuna siber saldırı düzenlemekle suçladı. Ulusal parlamentonun bir üyesi olan Ramid Namazov, Moskova tarafından kontrol edildiğine inanılan hacker grubu Cozy Bear'ı bu saldırılara karışmakla suçladı ve bunları Rus parlamentosundan gelen bir direktifle ilişkilendirdi. Rusya suçlamalar hakkında yorum yapmadı.

Durum nasıl gelişebilir?

Kremlin etkinliklerin iptal edilmesini ve Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamalarını üzüntüyle karşıladı ve kolluk kuvvetlerinin eylemlerinin diplomatik ilişkilerin bozulması için bir gerekçe olamayacağını vurguladı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Belki de Azerbaycan tarafının görüşüne göre bu tür gelişmelere neden olan olayların nedenlerini ve doğasını açıklamak için çalışmaya devam etmek önemlidir” dedi. Peskov'a göre devlet başkanları Vladimir Putin ve İlham Aliyev arasında bir görüşme şu anda planlanmıyor, ancak ihtiyaç duyulması halinde bu görüşme mümkün olan en kısa sürede gerçekleşecek.

Azerbaycanlı siyaset uzmanı ve Güney Kafkasya Araştırma Merkezi Başkanı Ferhad Memmedov, Rusya ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin iki lider arasındaki kişisel temasla bağlantılı olduğunu söyledi. “Uçak kazası olayından bu yana devlet başkanları arasında sadece bir temas kaydettik ve bu da bölge ülkelerinin bazı liderlerinin video konferans görüşmesinin bir parçasıydı” diyen Memmedov, Bakü'nün Moskova'nın uçak kazasına verdiği tepkiden memnun olmadığına ve bunun da Aliyev'in Moskova'daki Zafer Günü geçit törenine katılımını son anda iptal etmesine yol açtığına dikkat çekti. İki devlet başkanı arasında doğrudan iletişimin yokluğunda olumsuz olaylar arttı ve dışişleri bakanları düzeyinde çözülemeyen yollar geliştirdi. Memmedov, “Bu çatışma sarmalının giderek daha da kötüleştiğini görüyoruz” ifadesini kullandı.

gthy
Ukrayna-Rusya savaşındaki gelişmeleri ele almak üzere 14 Mayıs'ta Moskova'da düzenlenen üst düzey bir toplantıdan (Sputnik-Reuters)

Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri uzmanı Arkady Dubnov, “Hataları kabul etmek ve özür dilemek Rus yönetimi için bir norm değil” dedi. Bugün Azerbaycan'ın Rusya için, Rusya'nın Azerbaycan için olduğundan çok daha önemli olduğunu ifade eden Dubnov sözlerini şöyle sürdürdü: “Azerbaycan etkili bir bölgesel güç. Gücünü Türkiye'nin desteğinden aldığını düşünmek yanlış olur. Tam tersine, bugün Ankara'nın Bakü'yü kendi desteği olarak gördüğünü görüyoruz.”

Her iki taraf için de kazançlar ve kayıplar

Resmi olarak Bakü ekonomik açıdan Moskova'ya Moskova'nın Bakü'ye olduğundan daha bağımlı. Ancak savaş ve yaptırım koşulları altında, Kremlin için küçük ortakların önemi keskin bir şekilde artıyor.

Azerbaycan Devlet Gümrük Komitesi'nin verilerine göre Rusya ve Azerbaycan arasındaki ticaret 2024 yılında 4,8 milyar dolara ulaştı. Rusya, Ukrayna ile savaşın başlamasından bu yana detaylı gümrük istatistiklerini yayınlamayı durdurdu. Azerbaycan'ın Rusya'ya ürün ihracatı yüzde 1,5 azalarak 1,2 milyar dolara düşerken, Rus mallarının ithalatı yüzde 14,5 artarak 3,6 milyar dolara yükseldi.

Rusya'nın Azerbaycan'a ihracatının büyük bir kısmını petrol, doğalgaz, petrol ürünleri, değerli metaller ve metal ürünleri oluşturuyor. Azerbaycan Rusya'ya ağırlıklı olarak meyve ve sebze (toplam ihracatın yaklaşık yarısı) ve plastik tedarik ediyor.

Bakü ile iyi ilişkiler, özellikle uluslararası yaptırımlardan zarar gördüğü alanlarda Moskova için önemli. Örneğin Azerbaycan, Rusya'nın askeri-endüstriyel kompleksi için gerekli olan çift kullanımlı malları elde edebileceği ülkelerden biri.

Savaşın patlak vermesinden sonra Türkiye, kendi istatistiklerine göre, Batı'dan çift kullanımlı mal alımlarını bir buçuk kattan fazla artırdı ve bunları Azerbaycan da dahil olmak üzere Rusya'nın bir dizi komşusuna tedarik etti.

dfrgty
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 8 Kasım 2023'te Dağlık Karabağ'da silahlı kuvvetlere hitap ederken (Reuters)

Bakü'nün İkinci Kafkasya Savaşı'nda kazandığı zafer ve Dağlık Karabağ Bölgesi'ni yeniden ele geçirmesi, bölgesel güç dengesinde büyük bir değişikliğe yol açtı. Bakü ve Ankara'nın etkisi önemli ölçüde artarken, İran'ın ve Rusya'nın Güney Kafkasya bölgesindeki etkisi önemli ölçüde azaldı.

Savaş senaryosu pek olası değil ama...

İlginçtir ki bazı uzmanlar, Rusya ile Azerbaycan arasında bir savaş çıkabileceğine dair olası senaryolar öngörüyor. Bir Rus siyasi yorumcu, “Bakü, Rusya Federasyonu ile ikili ilişkilerini hızla tasfiye ediyor. Bu, savaşla sonuçlanan Ukrayna'nın yoludur” diye yazdı.

Bazı uzmanlara göre Ankara-Bakü ikilisi Moskova'nın Suriye ve Dağlık Karabağ'daki pozisyonlarının sarsılmasından yararlandı. Bazıları, nükleer endüstriden sorumlu Rosatom şirketinin aniden Türkiye'deki Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi’nin yüzde 49 hissesini satma niyetini açıklaması ve Türkiye'nin Tayfun balistik füzesini üç kez test etmesi gibi gözle görülür gerginlik belirtilerine işaret etti.

Aynı bağlamda Azerbaycanlı askeri uzman Agil Rüstemzade Polonya Radyosu'na verdiği demeçte, Azerbaycan ordusunun Rusya ile askeri çatışma senaryolarını çoktan çalıştığını söyledi. Rüstemzade’ye göre Rusya, dağlık arazi nedeniyle ülkesinin topraklarına büyük kuvvetler konuşlandıramayacak, ancak petrol sahalarına füze atabilecek. Ancak, ‘Ukrayna cephesinde Ruslar için kitle imha silahları kesinlikle gerekli’ olduğundan, askeri tırmanış riskini görmüyor.

Buna karşılık emekli Albay Anatoly Matviychuk askeri bir çatışmayı ihtimal dışı bıraktı. Matviychuk, “Türkler, Aliyev'in Rusya ile doğrudan bir çatışmaya girmesine izin vermeyecektir, çünkü bu hemen Karadeniz bölgesine ve Türkiye yönüne uzanacaktır” dedi.

Uzmanların çoğu daha büyük bir kötüleşme potansiyelini hafife alıyor. Ancak uzmanlara göre buradaki en önemli şey, mevcut gerilimin bölgedeki yeni güç dengesinin bir göstergesi olması.

Washington'daki Kennan Enstitüsü'nde uzman olan Maxim Trudolyubov, “Bakü'nün Moskova'ya meydan okumaya istekli olması, Azerbaycan'ın kendisini daha bağımsız bir oyuncu olarak konumlandırmasıyla birlikte bölgesel güç dengesinde bir değişime işaret ediyor. Bakü artık uysal bir küçük ortak rolünü oynamaya istekli değil. Bu, dış politika yapıcılar için Moskova'nın kırılganlıklarını vurgulayan ve bölgesel güçlerin onun etkisine nasıl meydan okumaya başladığını gösteren çok önemli bir hikâye” değerlendirmesinde bulundu.