Mars’a ait dünyadaki en büyük göktaşı ABD’de sergileniyor

Marslı göktaşı 002 (Maine Müzesi, ABD)
Marslı göktaşı 002 (Maine Müzesi, ABD)
TT

Mars’a ait dünyadaki en büyük göktaşı ABD’de sergileniyor

Marslı göktaşı 002 (Maine Müzesi, ABD)
Marslı göktaşı 002 (Maine Müzesi, ABD)

ABD’nin Minnesota eyaletindeki Bethel'deki Maine Mineraller ve Değerli Taşlar Müzesi, 14,5 kilogram ağırlığında ve iki noktası arasındaki en geniş uzunluğu 25 santimetre olan dünyanın en büyük Mars’a ait göktaşını sergiliyor.
Müze, güneş sisteminde volkanik nedenlerle oluşan en büyük ay kayası ve en eski magmatik kaya parçası da dahil olmak üzere yaklaşık 6 bin dünya dışı kayaya ev sahipliği yapıyor. Mars göktaşı, müzenin sahip olduğu en son parça.
Göktaşı, Mars’a çarpan büyük bir kuyruklu yıldız veya asteroidin onu gezegen yüzeyinden koparması sonrası diğer meteorlarla birlikte Dünya’ya düştü. New Mexico Üniversitesi Meteoritik Enstitüsü Müdürü Carl Agee, Live Science’ye verdiği demeçte göktaşları için "Büyük enerjik çarpma olayları tarafından Mars'tan atılıyorlar" dedi.
Taoudenni 002 adlı Marslı kayanın, dünyadaki açık ara en büyük kesilmemiş Mars göktaşı olduğunu söyleyen Agee, kayanın gerçekten de Kızıl Gezegen’den geldiğini doğrulamak için çalışıyor.
Agee, Dünya'da yaklaşık 300 parça Mars kayası olduğunu ve bunların toplamda yaklaşık 227 kg olduğunu söylüyor. Bununla birlikte, koleksiyoncular genellikle kayaları ayrı ayrı satmak için parçalara ayırdıkları için, dünyadaki bilinen Mars meteorlarının gerçek sayısının 100 ile 150 arasında olduğunu ekliyor. Agee “Güçlü çarpışmalar kayaları Mars'tan kopardıktan sonra, uzayda sürüklenirler ve sonunda Güneş'in etrafında Dünya'yı geçen bir yörüngeye ulaşırlar” dedi.
Taoudenni 002 dünyanın önde gelen göktaşı satıcısı Daryl Pitt tarafından satın alınmadan önce Mali'deki bir tuz madeninin yakınında yerel bir göktaşı toplayıcısı tarafından keşfedilmiş, kökenini doğrulamak için Agee'ye küçük bir örnek gönderdikten sonra geçtiğimiz Nisan ayında Maine Mineraller ve Değerli Taşlar Müzesi'ne satılmıştı.
Agee, Mars meteoritlerinin belirli kimyasal özelliklere sahip olduğunu ve Taoudenni 002'deki mineraller ve elementlerin bilinen Mars mineralleriyle mükemmel bir şekilde eşleştiğini söyledi. Ayrıca göktaşının, Mars göktaşının ana türü olan Cergotite tipinde olduğunu ve çarpmalara neden olan süreçlerin etkisinden oluşan olivin, piroksen ve feldispat minerallerini içerdiğini söyledi.
Agee göktaşı için “Büyük olasılıkla 100 milyon yıldan daha uzun bir süre önce Mars'taki volkanik bir olayda oluşmuştu” diyor ve iyi korunmuş durumundan dolayı belki de son yüz yılda dünyaya düştüğünü ekliyor.



İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
TT

İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Çin'in güneybatısında keşfedilen 300 bin yıllık nadir ahşap aletler, bölgedeki ilk insanların büyük ölçüde kök ve yumrular gibi yeraltı bitkileriyle beslendiğini gösteriyor.

Hakemli dergi Science'da perşembe günü yayımlanan bulgular, Doğu Asya'daki erken insan atalarının gelişmiş bilişsel becerilerine, yaşantılarına, beslenme biçimlerine ve çevrelerine ışık tutuyor.

Yunnan eyaletinin Jiangchuan bölgesinde yer alan göl kıyısındaki Gantangqing arkeolojik kazı alanında, oksijenden yoksun kil tortularda ahşap aletlerin korunması sayesinde bu nadir buluntu elde edildi.

Araştırmacılar tortularda yaklaşık bin organik kalıntı da buldu.

Ortaya çıkarılan kalıntıları gelişmiş teknikler kullanarak tarihlendiren bilim insanları, aletlerin 250 bin ila 350 bin yıllık olduğunu tespit etti.

Bilim insanları, çeşitli biçim ve işlevlere sahip "son derece nadir" ahşap aletlerin yaklaşık 300 bin yıllık katmanlardan çıkarıldığını söylüyor.

Bugüne kadar bu döneme ait, biri Avrupa'da diğeri Afrika'da olmak üzere ahşap alet içeren sadece iki keşif yapılmıştı.
 

Görsel kaldırıldı.

Gantangqing'deki ahşap aletler (Liu ve ekip arkadaşları/Science)


Yeni keşfedilen çubuklardan ikisi, İtalya'nın Poggetti Vecchi bölgesinde bulunan 171 bin yıllık aletlere benzerlik gösteriyor.

Kanca biçimli benzersiz 4 aletin daha ortaya çıkarıldığını belirten bilim insanları, bunların muhtemelen kökleri kesmek için kullanıldığını söylüyor.

Ayrıca araştırmacıların ahşap aletlerin üzerinde kasıtlı cilalama ve kazıma izleri, kenarlarındaysa toprak kalıntıları saptaması, bunların kök ve yumrular gibi yeraltı bitkilerini kazmak için kullanıldığına işaret ediyor.

Bilim insanları, "Ahşap aletler arasında kazma çubukları ve küçük, eksiksiz, elle tutulan sivri uçlu aletler var" diye yazıyor.

Bilim insanları bu bulgulara dayanarak insanların Doğu Asya'daki atalarının muhtemelen bitki temelli bir beslenme biçimi izlediğinden şüphelenirken, bölgede çam fıstığı, fındık, kivi meyvesi ve su yumrularına dair kanıtlar tespit edildi.

Buna karşılık Avrupa ve Afrika'da saptanan ahşap aletler av aletleri, mızraklar ve mızrak uçlarıydı.

Çalışmanın ortak yazarı arkeolog Bo Li şöyle diyor:

Bu keşif, erken insan adaptasyonuna ilişkin önceki varsayımlara meydan okuyor. Çağdaş Avrupa yerleşimleri (Almanya'daki Schöningen gibi) büyük memelileri avlamaya odaklanırken, Gantangqing subtropik bölgelerde bitki temelli, eşsiz bir hayatta kalma stratejisini ortaya koyuyor.

Dr. Li, "Ahşap aletlerin çeşitliliği ve karmaşıklığı da arkeolojik kayıtlardaki önemli bir boşluğu dolduruyor, çünkü 100 bin yıldan daha eski ahşap aletler Afrika ve Batı Avrasya dışında son derece nadir görülüyor" ifadelerini kullanıyor.

Keşif, ahşap aletleri kullanan erken insanların dünya genelinde çok daha geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.

Ayrıca farklı ortamlarda yaşayan tarih öncesi kültürlerin yerel olarak işlerine yarayacak aletler geliştirdiğine de işaret ediyor.


Independent Türkçe, independent.co.uk/news