عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Angelina Jolie: İşe veya okula gidip gidemeyeceklerini bilmeyen Afgan kadınları düşünüyorum

Hollywood yıldızı Angelina Jolie 2011’de Kabil’de bir kız okulunu ziyaret ederken (AFP)
Hollywood yıldızı Angelina Jolie 2011’de Kabil’de bir kız okulunu ziyaret ederken (AFP)
    Berlin/Şarku’l Avsat
TT
TT

Angelina Jolie: İşe veya okula gidip gidemeyeceklerini bilmeyen Afgan kadınları düşünüyorum

Hollywood yıldızı Angelina Jolie 2011’de Kabil’de bir kız okulunu ziyaret ederken (AFP)
Hollywood yıldızı Angelina Jolie 2011’de Kabil’de bir kız okulunu ziyaret ederken (AFP)

Hollywood yıldızı ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) Özel Temsilcisi Angelina Jolie, Afganistan’daki gelişmeleri sistematik bir siyasi başarısızlık örneği olarak gördüğünü belirtti.
Jolie, Almanya merkezli Welt am Sonntag gazetesine verdiği demeçte, “Afganistan’daki durum münferit bir vaka değil. Onlarca yıldır insan haklarının ihmal edilmesi, iyi düşünülmüş insan hakları temelli müdahalelerin olmaması ve uluslararası sistemin çöküşü anlamına geliyor” dedi.
Tüm dünyanın 20 yıl öncesinden daha kötü bir durumla karşı karşıya olduğuna vurgu yapan ünlü oyuncu, “Daha fazla çözülmemiş çatışmamız ve milyonlarca mültecimiz daha var” diye konuştu.
Jolie, “İşe veya okula gidip gidemeyeceklerini bilmeyen tüm kadın ve kızları düşünüyorum. Özgürlüklerini kaybedeceklerinden endişe eden genç Afganları düşünüyorum” diye ekledi.
Ünlü oyuncu, daha önce ABD eski Başkan Donald Trump döneminde Katar’ın başkenti Doha’da Taliban ile yürütülen, Şubat 2020’de uluslararası güçlerin Afganistan’dan çekilmesine ilişkin bir anlaşmayla sonuçlanan müzakereleri eleştirdi.
Jolie, “ABD, Afgan sivil toplumu ve Afgan kadınlarının neredeyse tamamen dışlandığı müzakerelere asla dahil olmamalıydı. Bunu hiç yapmamalıydık” ifadelerini kullandı.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
TT
TT

Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)

Bilim insanları karanlık maddenin diğer maddelerden sonra, "Karanlık Büyük Patlama" denen bir olayla ortaya çıktığını öne sürdü. 

Standart kozmolojik modele göre 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama'yla evren bir saniyeden kısa sürede muazzam bir hızla genişledi.

Bu dönemde sıcak plazmayla dolu evrende, karanlık madde de dahil her şeyin, bu plazmanın soğumaya başlamasıyla meydana geldiği düşünülüyor.

Evrenin yüzde 27'sini oluşturduğu öne sürülen karanlık madde, ışıkla etkileşime girmediği için gözlemlenemiyor. 

Var olduğu düşüncesiyse, yarattığı kütleçekim etkisinin normal veya gözlemlenebilen madde üzerindeki etkisine dayanıyor.

Bilim insanları yaklaşık 100 yıldır bu maddenin varlığını doğrulayacak kanıtlar ararken, bazıları da gerçek olmadığını savunuyor. 

Physical Review D adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir makalenin yazarları, bu gizemli maddenin kökenini sorgulamaya açıyor.

Geçen yıl yine aynı bilimsel dergide çıkan bir makalede, karanlık maddenin Büyük Patlama'dan birkaç ay sonra gerçekleşen başka bir patlamayla ortaya çıkmış olabileceği iddia edilmişti. 

Austin Teksas Üniversitesi'nden Katherine Freese ve Martin Winkler, Karanlık Büyük Patlama adını verdikleri bu olayla sıcak ve karanlık plazma patlaması yaşandığını savunuyor. Tıpkı Büyük Patlama'nın normal maddeyi ortaya çıkarması gibi, bu olayın da karanlık maddeyi yarattığı düşünülüyor.

ABD'deki Colgate Üniversitesi'nden Cosmin Ilie ve Richard Casey'nin yeni çalışmasıysa, bu teoriyi destekleyerek karanlık maddeyi saptamaya yönelik yöntemler öneriyor.

Araştırmacılar, mevcut deneysel verilere dayanarak Karanlık Büyük Patlama modelinin geçerli olabileceği senaryoları inceledi. 

Karanlık maddenin kökenine dair yeni ihtimalleri ele alan ekip, bırakmış olabileceği kütleçekimsel dalgaların izini sürerek Karanlık Büyük Patlama teorisinin test edilebileceğini söylüyor. 

Ilie, "Karanlık Büyük Patlama tarafından üretilen kütleçekim dalgalarını tespit etmek, bu yeni karanlık madde teorisine çok önemli kanıtlar sağlayabilir" diyor: 

Uluslararası Pulsar Zamanlama Dizisi (IPTA) ve Kilometre Karelik Dizi (SKA) gibi deneyler ufukta belirmişken, yakında bu modeli daha önce görülmemiş şekillerde test edecek araçlara sahip olabiliriz.

Geçen yıl IPTA bünyesindeki bir araştırma ekibi, Büyük Patlama'dan kısa süre sonra meydana gelmeye başlayan kütleçekimsel dalgalarının sönük yankısı olan kütleçekimsel dalga arka planını ilk kez saptanmıştı.

Bu ve benzeri keşifler, karanlık madde teorilerini test etmenin yanı sıra evrenin ilk dönemindeki gelişiminin daha iyi anlaşılmasına da katkı sunma potansiyeli taşıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Popular Mechanics, Physical Review D