Sosyal medya Z kuşağında tik salgınına neden oldu

Uzmanlara göre pandeminin neden olduğu, kültür değişimine bağlı stres de tiklerin kötüleşmesine neden olabilir (Unsplash)
Uzmanlara göre pandeminin neden olduğu, kültür değişimine bağlı stres de tiklerin kötüleşmesine neden olabilir (Unsplash)
TT

Sosyal medya Z kuşağında tik salgınına neden oldu

Uzmanlara göre pandeminin neden olduğu, kültür değişimine bağlı stres de tiklerin kötüleşmesine neden olabilir (Unsplash)
Uzmanlara göre pandeminin neden olduğu, kültür değişimine bağlı stres de tiklerin kötüleşmesine neden olabilir (Unsplash)

Kanada ve Almanya’da yapılan iki farklı araştırmada psikiyatristler, başta gençler olmak üzere bazı sosyal medya kullanıcılarında pandemi sırasında tiklerin ortaya çıktığını tespit etti.
Kanada’daki Calgary Üniversitesi’nden bilim insanlarının yaptığı ilk araştırmada doktorlar, Z kuşağı diye anılan genç kullanıcılara odaklandı.
Tourette Sendromu’na benzer tiklerin ortaya çıktığı 12 ila 25 yaşındaki bu gençlerin büyük çoğunluğu kadınlardan ve kız çocuklarından oluşuyordu. Bu kişilerin önemli bir kısmının da özellikle TikTok ve Snapchat gibi görsel platformları kullandığı ifade edildi.
İstem dışı gerçekleşen, devamlı tekrarlanan ani hareketler veya seslerden meydana gelen tiklerin görüldüğü nörolojik hastalığa Tourette Sendromu adı veriliyor.
Söz konusu araştırma, Kanada’da birçok gencin bu tiklerden şikayet etmesi ve psikiyatristlerine başvurması üzerine yapıldı. O gençlerden biri olan, üniversite öğrencisi Alex Turnquist, Snapchat'te kaydettiği videoları izlerken, göz kapağının seğirdiğini fark etmişti. Kısa bir süre sonra da başı istemsizce sallanmaya başlamıştı.
Araştırmacılara göre, incelenen vakaların hepsi, tiklerden veya Tourette Sendromu’ndan mustarip olan, çok takipçili kişilerin videolarına maruz kaldıklarını söylüyordu.
Araştırmada konuyla ilgili şu ifadelere yer verildi:
"Tiklere veya tik benzeri davranışlara maruz kalma, en azından bazı vakalarda gözlemlenen davranışlar için makul bir tetikleyicidir."

"Sosyal medya aracılığıyla yayılıyor"
Bu sırada aynı konu üzerinde çalışan bir grup Alman psikiyatrist, tiklerden mustarip hastaların sayısındaki artışın, kullanıcıların tiklerinin görüldüğü sosyal medya paylaşımlarındaki artışla ilişkili olduğunu ortaya koydu.
Hanover Tıp Okulu'ndaki uzmanların yürüttüğü araştırmada Tourette sendromundan mustarip olduğu düşünülen kişilerin TikTok, Instagram ve YouTube'daki videolarındaki artışla bu tikler nedeniyle hastaneye başvuranların sayısındaki artışın uyumlu olduğu ifade edildi.
Araştırmacılar, 2,23 milyon aboneli YouTube kanalının sahibi Jan Zimmermann'e odaklandı. Tikler nedeniyle hastaneye başvuran kişilerin, bunları sosyal medyadan edindiğine dair ipucu, tiklerinin Zimmermann'inkiyle aynı olmasıydı.
Oxford University Press’in yayımladığı araştırmanın yazarları, "Jan Zimmermann'ın videolarında görülenlere çok benzeyen semptomlar nedeniyle özel Tourette polikliniğimize çok sayıda genç hasta sevk edildi" ifadelerini kullandı.
Uzmanlar, bireylerin tikleri taklit etmeye meyilli olduğunu ve bu davranışların bir kişiden diğerine "geçebileceğini" belirtiyor. Bu nedenle sosyal medyanın bir tik salgını yaratmasından korkuluyor.
Psikiyatristler, tiklerini kontrol edemeyen bireylerin tıbbi desteğe başvurması gerektiğini vurguluyor.
Uzmanlar ayrıca, Kovid-19 nedeniyle okullarını terk edip evlerine dönen gençlerde bu tiklerin "kültür değişimine bağlı stres" nedeniyle daha da kötüleşebileceğine dair uyarıyor.
Independent Türkçe, VICE, Yahoo News



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT