NASA: Perseverance Mars’tan ikinci bir kaya örneği toplamayı başardı

NASA, Jezero kraterinin dibinden önümüzdeki birkaç ay içinde 43 kadar mineral örneği toplamayı planlıyor (AFP)
NASA, Jezero kraterinin dibinden önümüzdeki birkaç ay içinde 43 kadar mineral örneği toplamayı planlıyor (AFP)
TT

NASA: Perseverance Mars’tan ikinci bir kaya örneği toplamayı başardı

NASA, Jezero kraterinin dibinden önümüzdeki birkaç ay içinde 43 kadar mineral örneği toplamayı planlıyor (AFP)
NASA, Jezero kraterinin dibinden önümüzdeki birkaç ay içinde 43 kadar mineral örneği toplamayı planlıyor (AFP)

ABD Uzay Ajansı NASA dün (Cuma) yaptığı açıklamada, Mars'taki keşif aracı Perseverance'ın Mars’tan ikinci bir kaya örneği toplamayı başardığını ve bu örneğin bir ön analizini yaptığını söyledi.
DPA’nın aktardığına göre NASA, iki örneğin volkanik olabileceğini ve eski su kabarcıkları taşıyabilecek tuz belirtilerine sahip olduğunu açıkladı.
Proje bilimcisi Ken Farley, örneklerin sürdürülebilir, yaşanabilir bir çevre potansiyelini ortaya çıkardığını söyledi.
Farley yaptığı açıklamada, "Suyun bu kadar uzun süredir orada olması son derece önemli" dedi.
Reuters'a göre, bu hafta Perseverance uzay aracı, yönetimin Kızıl Gezegenin yüzeyinden Dünya'da analiz için çıkarmayı umduğu birkaç mineral örneğinden ilkini topladı.
Geziciye monte edilen ve NASA'nın Los Angeles yakınlarındaki Jet Propulsion Laboratuvarı'ndan görev uzmanları tarafından kontrol edilen aletler, Mars'taki eski bir gölün dibinden bir kalemden biraz daha kalın bir numune çıkardı ve bunu Perseverance içindeki bir titanyum numune tüpüne yerleştirdi ve sıkıca kapattı.
NASA yöneticisi ve eski astronot Bill Nelson, konuyu "tarihi bir başarı" olarak nitelendirdi.
NASA, bilim adamlarının suyun aktığına ve mikropların milyarlarca yıl önce orada yaşamış olabileceğine inandığı geniş bir havza olan Jezero kraterinin dibinden önümüzdeki birkaç ay içinde 43 kadar mineral örneği toplamayı planlıyor.



"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
TT

"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)

Rachel Clun 

Bilim insanları 116 milyon yıllık bir tsunaminin kanıtını bir kehribar içinde bulduklarını ve bunun muhtemelen bu doğa olayına dair en eski kayıt olduğunu düşünüyor.

Japonya'nın kuzeyindeki Hokkaido Adası'nda derin deniz tortularını inceleyen araştırmacılar Aya Kubota, Yusuke Takeda, Keewook Yi, Shin-ichi Sano ve Yasuhiro Iba, erken Kretase dönemine ait tortularda 114 ila 116 milyon yıl öncesine tarihlenen "olağanüstü zengin kehribar konsantrasyonları" keşfetti.

Nature'ın Scientific Reports'unda yayımlanan bulgulara ilişkin raporda araştırmacılar, kehribarın bir veya daha fazla tsunami tarafından okyanusa sürüklenerek havayla çok az temas etmiş olabileceğini öne sürüyor.

Fosilleşmiş ağaç reçinesi olan kehribar, nispeten hızlı kuruyan bir madde. Araştırmacılar, kehribarın havaya maruz kaldığında genellikle bir hafta gibi kısa bir sürede katılaştığını söylüyor.

Ancak araştırmacıların incelediği tortularda, "belirgin şekilde deforme olmuş" kehribar birikintileri bulundu. Bazıları reçinenin akan su tarafından değiştirildiğini gösteren, alev yapıları denen bir şekilde deforme olmuşken, diğerleri yumuşak reçinenin "akarak deniz tabanına kıvamlı bir şekilde yayıldığına" işaret eden düz kehribar şeritlere sahipti.
 

Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)

Araştırmacılar, "Bu esrarengiz kehribarın derin deniz ortamında bulunmasının en muhtemel nedeni, büyük çaplı tsunamiler" diyor.

Bu reçine deformasyonlarının su altında meydana gelmesi, ormandan pelajik deniz tabanına doğrudan taşındıklarını ima ediyor. Karadan okyanusa bu kadar hızlı ve doğrudan bir taşıma, bir tsunamiyle tetiklenmiş olabilir.

Araştırmacılar, antik tortulardaki diğer kanıtların da bu teoriyi desteklediğini belirtiyor. Bunlar arasında, karadan gelen büyük miktarda bitki kalıntıları ve büyük dalgaların sürüklediği odun parçaları da vardı ve bunların çok az çürüme izi taşıması, açık okyanusa "hızla taşındıklarına" işaret ediyor.

Makalede, "Kiltaşındaki kütüklerin varlığı, çok sayıda odunun bulanık akıntılarla taşınmak yerine kopup sürüklenerek pelajik deniz tabanına battığını gösteriyor" ifadeleri kullanılıyor.

Bilim insanları açık okyanuslardaki diğer tortuların, büyük ölçekli eski tsunamiler veya benzer olaylar hakkında daha fazla kanıt sağlayabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar, Holosen döneminden, yani yaklaşık 4 bin 200 yıl öncesinden daha eski bir tarihten kalma tsunami tortularının normalde tespit edilmediğini ve bunun da kısmen, yol açtıkları geniş çaplı yıkımdan geriye net belirtilerin kalmamasından kaynaklandığını söylüyor.

Independent Türkçe,independent.co.uk/news