Baricitinib ilacının koronavirüs kaynaklı ölümleri yüzde 5 oranında azalttığı görüldü

Sırbistan’daki bir koronavirüs hastanesi (Reuters)
Sırbistan’daki bir koronavirüs hastanesi (Reuters)
TT

Baricitinib ilacının koronavirüs kaynaklı ölümleri yüzde 5 oranında azalttığı görüldü

Sırbistan’daki bir koronavirüs hastanesi (Reuters)
Sırbistan’daki bir koronavirüs hastanesi (Reuters)

Dünya çapında 225 milyondan kişinin hastalanmasına ve 4,6 milyondan fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden olan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına karşı rekor bir sürede aşı geliştirerek ulaşılan bilimsel başarıdan sonra ilaçla terapötik çözüme ulaşmak hala zor olarak görülüyor.
Bu nedenle, bu alandaki her gelişme, ne kadar mütevazı olursa olsun büyük ilgi görüyor ve koronavirüs tedavisinin geliştirilmesi yönündeki umutları artırıyor.
Bu gelişmelerin sonuncusu, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile koordineli olarak Avrupa Bulaşıcı Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) tarafından denetlenen, 12 ülkede bin 500 koronavirüs hastasının katıldığı bir çalışmanın sonuçları oldu.
Araştırmacıların bir yapay zeka programı kullandığı, salgının ikinci ve üçüncü dalgaları sırasında yapılan çalışmada, bu ilacın salgın kaynaklı ölümleri yüzde 5 oranında azalttığı görüldü.
ABD merkezli Eli Lilly ilaç şirketi tarafından finanse edilen bu çalışma, Olumiant markası altında satılan, romatoid artrit tedavisine yönelik Baricitinib ilacının, koronavirüse yakalananları ölümden kurtarmaya yardımcı olan çok az sayıdaki ilaçtan biri olduğunu gösterdi.
Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi’nden araştırmayı yöneten Dr. Wesley Ely, “Dünya verilerini keşfetmek için yapay zeka kullandık ve romatoid artrit için ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onaylı bu tek ilaç olan Baricitinib'in lider aday olacağını belirledik” dedi.
Bu çalışmayı aşı kampanyalarının başlangıcında, virüsten ölüm oranının şimdikinin kat kat fazla olduğu zamanlarda gerçekleştirdiklerini söyleyen Dr. Ely, “Bugün koronadan ölenlerin çoğu aşıyı reddedenler veya aşı olmasına rağmen bağışıklığı hala zayıf olan yaşlılar. Ancak durumdaki iyileşmeye rağmen, bazen yüksek oranlarda ölümler oluyor ve bu ilaç onları azaltmaya yardımcı olabilir” diye konuştu.
The Lancet tıp dergisinin son sayısında yayınlanan çalışma, Baricitinib aldıktan sonra Kovid-19 kaynaklı ölümlerdeki azalma oranının, kullanılan ilaçlar arasında şimdiye kadarki en yüksek oran olduğunu gösterdi.
Geçen yıl yapılan bir araştırma, deksametazonun ölümleri yüzde 3 oranında düşürdüğünü ve buna Tocilizumab eklenmesinin ölümleri yüzde 4 oranında azalttığını gösterdi.
Henüz remdesivirin ölümlerde azalmaya yol açtığına dair bir kanıt bulunmadı.
Çalışmayı yürüten araştırmacılar, solunum yolu enfeksiyonlarının orta evresindeki tüm hastalara, yani yoğun suni solunum ile tedavi edilmeden önce bu ilacın reçete edilmesini tavsiye ediyor.
Baricitinib ilacının, genellikle ölüme yol açan iltihaplanma yolunu bastırmaya yardımcı olduğunun altını çizen Dr. Ely, “Bu olumlu gelişmenin, en şiddetli vakalarda iltihabı ortadan kaldırmak için zorlu ve uzun bir yolculukta yalnızca bir adım olduğunun farkındayız. Ancak şu anda devam etmekte olan ve önümüzdeki aylarda iyi haberler getirebilecek klinik çalışmalar konusunda iyimseriz” dedi.



Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
TT

Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)

Bilim insanları bugüne kadar görülen en büyük kara delik jeti çiftini buldu.

İkili, evrende 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor. Bu da üst üste yığılmış yaklaşık 140 tane Samanyolu Galaksisi'nin uzunluğuna denk geliyor.

Bu tür jetler, süper kütleli kara deliklerden püsküren muazzam miktarda radyasyon ve parçacık patlamalarını ifade ediyor. Milyonlarca yıl sürebilen bu jetler, maddenin uzaydaki akışını değiştirirken kozmosu yeniden şekillendiriyor ve toplam çıktısı trilyonlarca Güneş'e eş değer patlamalar yaşıyor.

Samanyolu jetleri, evrende bir galaksi tarafından üretilen en büyük oluşumlardır. Ancak yeni bulunan ikili, daha önce gördüklerimizden bile daha büyük; önceki gözlemler sadece 16 milyon ışık yılı kadar bir boyuta ulaşabileceklerini gösteriyordu.

Önceki rekor sahibi Alcyoneus adlı bir jet sistemiydi. Aynı ekip tarafından 2022'de bulunmuştu fakat uzunluğu sadece 100 Samanyolu kadardı.

Gökbilimciler jetlere Yunan mitolojisindeki bir deve ithafen Porphyrion (Porfirion) adını verdi. Evrenin sadece 6,3 milyar yaşında, yani bugünkü yaşının yarısından daha genç olduğu bir mesafede tespit edildiler.

Aynı araştırma, bu türden keşfedilmeyi bekleyen daha birçok mega yapının olabileceğini de öne sürüyor. Bilim insanları halihazırda toplam 10 binden fazlasını buldu.

Yeni makalenin başyazarı Martijn Oei, "Dev jetleri ilk bulduğumuzda epey şaşırdık" diyor. 

Bu kadar çok oldukları hakkında hiçbir fikrimiz yoktu.

Ayrıca jet sistemleri, galaksilerin oluşumuna fark etmediğimiz şekillerde katkı sunuyor gibi görünüyor. Evrenin daha erken bir döneminde, galaksiler arasındaki bağlantıların bugünkünden daha yakın olduğu bir zamanda var olan Porphyrion, "kozmik ağın" daha da geniş bir alanına ulaşıyordu.

Caltech'te astronomi ve veri bilimi profesörü olan, çalışmanın ortak yazarı George Djorgovski, "Gökbilimciler, galaksilerle onların merkezindeki kara deliklerin birlikte evrimleştiğini düşünüyor ve bunun kilit önemdeki bir yönü, jetlerin yaydığı muazzam miktarda enerjinin, ev sahibi galaksilerin ve yakınlardaki diğer galaksilerin büyümesini etkileyebilmesi" ifadelerini kullanıyor.

Bu keşif, etkilerinin düşündüğümüzden çok daha öteye uzanabileceğini gösteriyor.

Bulgular, hakemli dergi Nature'da yayımlanan "Black hole jets on the scale of the cosmic web" (Kozmik ağ ölçeğinde kara delik jetleri) başlıklı yeni bir makalede aktarılıyor.

Independent Türkçe