Birleşmiş Milletler (BM) Viyana Ofisi’nde 5 gün sürecek Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) 65. Genel Kurul Toplantısı, üye ülkelerin üst düzey temsilcilerinin katılımıyla başladı.
UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, açılış konuşmasında, Genel Kurul Toplantılarının iki yıldır yeni tip koranavirüs (Kovid-19) gölgesinde gerçekleştiğini belirterek, dünya genelinde etkili olan salgına karşı Ajansın yaptığı çalışmalara değindi.
Grossi, bu yılki toplantı kapsamında düzenlenecek bilimsel forumda zoonotik hastalıklarla mücadelede nükleer bilimin rolünün ele alınacağını aktardı.
İran'ın nükleer faaliyetleri
Ajansın üye ülkelerin nükleer faaliyetlerine yönelik sürdürdüğü temel görevlerinden nükleer programların güvenlik denetimi, doğrulama ve izleme çalışmalarına da değinen Grossi, özellikle İran’la yaşanan sorunları dile getirdi.
Grossi, Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan İran nükleer anlaşması kapsamında bu ülkenin şubattan itibaren taahhütlerini yerine getirmeyi durdurmasıyla Ajansın doğrulama ve gözlem faaliyetlerinde ciddi aksamalar yaşadığını hatırlattı.
Bu doğrultuda 11 Ağustos'ta İran'a yaptığı ziyarete değinen Grossi, İranlı yetkililerle kurumun bu ülkenin nükleer faaliyetlerini doğrulama ve gözlem çalışmalarını sağlayan kamera ve benzeri teknik ekipmanların bakımı, hafıza kartlarının değiştirilmesi gibi hususlarda anlaştıklarını kaydetti.
Grossi, İran'la çözüme kavuşturulması gereken çeşitli konular olduğunu, bunun içine Genel Kurul Toplantısına katılmak üzere Viyana'ya gelen İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami ile görüşeceğini, yakın bir tarihte ise Tahran’a bir ziyaret gerçekleştireceğini yineledi.
İran'dan ABD'ye yanlış politikaları düzeltme çağrısı
İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami de toplantıda, ABD'nin KOEP'ten tek taraflı çekilmesi sonucunda yaşanan sürece değinerek, bu ülkenin İran'a yönelik uyguladığı yaptırımların yalnız ülkesini değil üçüncü ülkeleri de olumsuz etkilediğini anlattı.
İslami, ABD'nin İran'a yönelik baskı politikalarının iflas ettiğini, bu ülkenin yaptırımları kaldırması ve uluslararası hukuka riayet etmesi gerektiğini belirterek, "Şimdi yanlış politikaları düzeltmenin ve öncelikli olarak tüm yaptırımları pratik, etkili ve doğrulanabilir bir şekilde kaldırmanın zamanı geldi." diye konuştu.
Ülkesinin Ajansla her zaman iş birliği içinde olduğunu belirten İslami, bununla beraber Ajansın çalışmalarında tarafsız, siyasallaşmaktan uzak ve profesyonelliğini muhafaza etmesi gerektiğini savundu.
İslami, nükleer güvenliğin korunması ve nükleer silahların oluşturduğu tehdide dikkati çekerek, bu hususta ayrım yapılmaksızın bütün ülkelerin Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşmasına (NPT) uyması gerektiğini ifade etti.
Orta Doğu'nun nükleer silahlardan arınmış bir bölge olması yönünde ülkesinin inisiyatif aldığını belirten İslami, İsrail’in gizli askeri nükleer faaliyetlerinden duyduğu endişeyi dile getirdi.
"İran nükleer anlaşmasının uygulanması için çabalar sürüyor"
ABD Enerji Bakanı Jennifer M. Granholm da nükleer güvenliğin sağlanması, iklim değişikliği ve karbon emisyonun azaltılması doğrultusunda ülkesinin yaptığı çalışmalara değindi.
Granholm, ABD Başkanı Joe Biden’ın Genel Kurula hitaben kaleme aldığı mesajını okudu.
Başkan Biden mesajında, "Tüm ülkeleri, (NPT’nin) Ek Protokolü evrensel bir nükleer silahsızlanma standardı olarak benimsemeye çağırıyorum. Bu bağlamda ABD olarak İran nükleer anlaşmasının karşılıklı olarak uygulanmasına dönüşün sağlanması ve Kore Yarımadasının nükleer silahlardan arındırılması için çabalarımızı sürdürüyoruz." ifadelerini kullandı.
