Suudi Arabistan ve Mozambik stratejik iş birliği için görüşmelere başladı

Fakir’den Şarku’l Avsat’a: Yeşil ekonomi, çevre, korumalı bölgeler ve balıkçılık alanlarında Suudi Krallığı ile işbirliğinde bulunmayı dört gözle bekliyoruz

Mozambik, Suudi Arabistan ile stratejik bir ilişki kurmayı dört gözle bekliyor. Fotoğraftaki kişi ise Riyad Büyükelçisi Faysal Fakir (Şarku’l Avsat)
Mozambik, Suudi Arabistan ile stratejik bir ilişki kurmayı dört gözle bekliyor. Fotoğraftaki kişi ise Riyad Büyükelçisi Faysal Fakir (Şarku’l Avsat)
TT

Suudi Arabistan ve Mozambik stratejik iş birliği için görüşmelere başladı

Mozambik, Suudi Arabistan ile stratejik bir ilişki kurmayı dört gözle bekliyor. Fotoğraftaki kişi ise Riyad Büyükelçisi Faysal Fakir (Şarku’l Avsat)
Mozambik, Suudi Arabistan ile stratejik bir ilişki kurmayı dört gözle bekliyor. Fotoğraftaki kişi ise Riyad Büyükelçisi Faysal Fakir (Şarku’l Avsat)

Mozambik ve Suudi Arabistan insan kaynaklarının gelişmesi, ekonomik büyümenin teşvik edilmesi ve sürdürülebilir yönetimin geliştirilmesi dahil olmak üzere üç öncelikten oluşan bir iş birliği stratejisi belirledi.
Mozambik yönetimi, iki ülke arasında yatırımları koruma anlaşmaları yapma, çifte vergilendirmeyi önleme, enerji ve endüstri sektörlerini destekleme yönünde Suudi tarafı ile müzakerelerin devam ettiğini açıkladı. Aynı zamanda yeşil ekonomi, çevre, korumalı bölgeler ve balıkçılık alanlarında işbirliğinde bulunmayı dört gözle beklediğini dile getirdi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Mozambik’in Riyad Büyükelçisi Faysal Fakir, yatırımların teşvik edilmesi ve karşılıklı korunması, çifte vergilendirmenin önlenmesi, tarım, ticaret, iş gücü, yargı, enerji, istihdam, sanayi ve iki ülkenin ticaret odaları arasında iş birliği alanlarında anlaşmaya varma yönünde müzakerelerin devam ettiğini açıkladı. Ülkesinin ikili ve çok taraflı düzeylerde diplomatik ve ekonomik ilişkileri desteklemeye ve yoğunlaştırmaya devam ettiğini de ekleyen Büyükelçi Fakir, “2016 tarihli Genel İşbirliği Anlaşması çatısı altında, mevcut ikili ticaret hareketliliğini artırma yönünde her iki ülkeden girişimciler ile ticaret ve sanayi odaları arasındaki etkileşimi artırmak amacıyla bir dizi anlaşma müzakere ediliyor” ifadelerine başvurdu. Üzerine müzakerelerin yapıldığı anlaşmaların iki ülke arasındaki mevcut ticaret dengesini önemli ölçüde iyileştireceği umudunu da dile getirdi.
Koronavirüs salgını dolayısıyla ülke ekonomisinin 2020'de yüzde 3,6 oranında büyüme kaybettiğini, uluslararası piyasada Mozambik ürünlerine olan düşük talep nedeniyle toplam istihdamında da yüzde 1,9 azaldığını söyleyen Fakir, salgın sonrası aşamada ekonomi politikasının gaz sektörünü geliştirmeye ve ekonomik büyümeyi desteklemeye odaklanacağını vurguladı.
Mozambik ekonomisinin turizm de dahil olmak üzere büyük ölçüde az sayıda ihracat ürününe bağlı olduğunu söyleyen Fakir, insan hareketliliğine getirilen kısıtlamalar, ithalat, ihracat ve doğrudan yabancı yatırım akışındaki düşüşün salgın yılında ülkenin ekonomik performansını olumsuz etkilediğini söyledi. Salgından en çok turizm, ulaşım, tarım, sanayi ve inşaat alanlarının etkilendiğini de ekledi.
Fakir’in ifade ettiğine göre Mozambik; yeşil ekonomi, çevre dostu projeler, temiz enerji, karbon piyasası ve kritik altyapı konularında Suudi Krallığı ile işbirliğinde bulunmayı dört gözle bekliyor. Nitekim Mozambik'te verimli topraklar, bol su kaynakları, yoğun ormanlar, deniz rezervleri, balık çeşitliliği, vahşi hayat, aynı zamanda güneş ve rüzgar enerjileri, biyoenerji ve hidroelektrik üretimi için büyük bir potansiyel bulunuyor.
Mozambik'in Suudi Arabistan Krallığına muz, kabuklu canlılar, kaju fıstığı, hindistancevizi, fildişi, deri, kuş tüyü ihraç ettiğini söyleyen Büyükelçi Fakir, Suudi Arabistan’dan ise petrol, polietilen, mineraller, kimyasal gübreler, elektronik cihazlar, hurma, incir ve inşaat malzemeleri ithal edildiğini belirtiyor. Aynı zamanda, “Mozambik, son zamanlarda yapılan 20 milyon riyal (5,3 milyon dolar) bağışın yanı sıra Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi (KSRelief) aracılığıyla koronavirüs karşıtı aşıların sağlanması yoluyla dayanışma ve insani yardımdan yararlanacak en az gelişmiş İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üye ülkelerinden biri” ifadelerini kullanan Fakir, Mozambik'in yararlandığı COVAX programına Suudi Krallığının 50 milyon dolar değerinde katkısı olduğunu da hatırlattı.
Ülkedeki en az 2 milyon hektarın ve balıkçılık sektörünün korumalı bölgeleri oluşturduğunu söyleyen Büyükelçi Fakir, kullanılmayan geniş ekim arazileri ve çevre koşulları nedeniyle tarım ticaretinin büyük potansiyele sahip bir sektör olduğunu vurguladı. Diğer yandan genel olarak küçük şirketlerden oluşan, küçük ve orta ölçekli şirketlerin zayıf teknolojiden muzdarip olduğu sanayi sektörünün sorun teşkil etmeye devam ettiğini ifade eden Fakir, madenler, kimya, inşaat, ormancılık, kağıt üretimi, ambalaj, dokuma, tekstil, boya ve sabun üretimi, mobilya ve ağaç ürünleri imalatı ile deri ve ayakkabı sektörleri ile ilgili birim alanlarda faaliyet gösterildiğini de ekledi.
Maputo koridoru yoluyla Güney Afrika, Nacala koridoru yoluyla Malavi ve Zambiya, Beira koridoru yoluyla ise Zimbabve ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile bağları bulunan Mozambik’te düşük fiyatlı istihdam ve doğal kaynaklar açısından zenginlik mevcut. Gaz ve diğer madencilik endüstrilerinin geleceğe yönelik gelişiminin imalat sektöründe birçok fırsat sunması, geniş bir ürün ve hizmet yelpazesi için garantili bir talep kaynağı sağlıyor.
Mozambik, ikili bölgesel anlaşmalar kapsamında, Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), Avrupa Birliği (AB) ve Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası (AGOA) arasındaki ekonomik ortaklık anlaşmasına bölgesel ve uluslararası piyasa üzerinden katılıyor.

 


Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında dün Tahran'da İran Dini Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Prens Halid bin Selman, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Kral Selman bin Abdulaziz'in yazılı bir mesajını ilettiğini belirterek, Dini Lider’le ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Tesnim haber ajansından aktardığına göre Hamaney görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkiler her iki ülke için de faydalı… Birbirimizi tamamlayabiliriz” ifadelerini kullandı.

Tesnim, Hamaney ile yapılan görüşmeye İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Prens Halid bin Selman, dün Tahran'a varışında Bakıri ile bir araya geldi. İran haber ajansları Bakıri'nin Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından beri Suudi Arabistan ile ilişkilerin artarak geliştiğini söylediğini aktardı. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini ve ülkesinin Suudi Arabistan ile savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tesnim'e göre Bakıri, “İran, Suudi Arabistan'ın Gazze Şeridi ve Filistin konusundaki tutumunu takdir ediyor” dedi.

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Prens Halid bin Selman'ın ziyareti, her iki ülkeyi de ilgilendiren boyutları olan bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ortasında gerçekleşiyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için İran’a geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdullatif el-Melhem, Suudi Arabistan Savunma Bakanı’nın İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin Anlaşması’na bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ile Tahran arasındaki koordinasyon ve iş birliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

 Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)

Şarku’l Avsat'a konuşan el-Melhem, Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamaya çalıştığını, bölgeyi çatışmalar evresinden istikrar ve güvenlik evresine taşımayı hedeflediğini ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklandığını söyledi. Suudi Arabistan ve İran arasındaki ikili ilişkilerin gelişmesinin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi'nin ‘bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahın sağlanması ve halkların özlemlerinin gerçekleştirilmesi’ için yürüttüğü çabaların meyvelerinden biri olduğunu belirtti. Ziyaretin Suudi Arabistan'ın uluslararası ve bölgesel taraflarla iş birliği ve eşgüdüm içerisinde bölgenin güvenlik ve istikrarını arttırmaya yönelik devam eden diplomatik çabalarının bir parçası olması bekleniyor.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinden iki haftadan kısa bir süre sonra gerçekleşti. İkili istişarelerin yanı sıra Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve bu konuda sarf edilen çabaları ele aldı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı'nın Tahran ziyareti kapsamında bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Söz konusu ziyaret öncesinde bir dizi gelişme yaşandı. ABD-İran görüşmelerinin ilk turu geçtiğimiz cumartesi günü Umman'ın başkenti Maskat'ta gerçekleştirilirken, Suudi Arabistan ve ABD tarafları geçtiğimiz hafta beş istasyonda bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresinde bulundu.

Ziyaret, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Pekin Anlaşması ve 10 Mart'ta Çin'in himayesinde iki ülke arasındaki tarihi uzlaşma ve ilişkilerin yeniden başladığının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önde gelen Suudi yetkililerden biri.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)

Pekin Anlaşması’nın ardından iki ülkeden bir dizi üst düzey yetkili karşılıklı ziyaretlerde bulundu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan Haziran 2023'te Tahran'a ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaret sırasında ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslam kardeşliği ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu’ vurgulayan Prens Faysal bin Ferhan, “Bu ilişkiler bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Şartı gibi açık bir temele dayanmaktadır” dedi.

Pekin'deki anlaşmanın ardından bir dizi İranlı yetkili benzer şekilde Suudi Arabistan'ı ziyaret etti. Bu isimler arasında eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif yer alıyordu.

Pekin Anlaşması taahhütleri

Pekin Anlaşması'nı takip etmek üzere kurulan Suudi Arabistan-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda iki ülke, Pekin Anlaşması'nı tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlı kalarak ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini geliştirme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşması'nı geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu ve Pekin Anlaşması'nın tümüyle uygulanması konusundaki kararlılığını açıkladı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da ‘mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel iş birliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini’ gerektirdiğini belirtti. “İran-Suudi Arabistan eylemleri kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde ikili ve çok taraflı uluslararası iş birliğinin başarılı bir modelini taçlandırmaktadır” diyen Revançi, iki tarafın tarihi ve kültürel bağlar ve iyi komşuluk ilkesi temelinde çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında iş birliğini geliştirmeye devam ettiğini bildirdi.