İran, müzakerelere haftalar içinde yeniden başlamaktan söz ediyor

Tahran'ın büyük ülkeleri haftalar içinde Viyana'daki müzakere masasına geri döneceği konusunda bilgilendirdiğini açıklayan İran Dışişleri Bakanlığı, ancak dış politika ekibinin müzakere yöntemi üzerinde nihai bir uzlaşmaya varamadığını açıkladı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade, nükleer anlaşmayı yeniden hayata geçirme yönündeki Viyana müzakerelerinin önümüzdeki birkaç hafta içinde yeniden başlayacağını söyledi. Nitekim geçen hafta Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu’ndan gelecek olası bir kınamadan son anda kurtulan İran, nükleer anlaşmaya yönelik ihlaller konusunda uluslararası bir uzlaşmadan korkuyor. Nitekim UAEA Genel Direktörü Rafael Grossi, UAEA’nın zenginleştirilmiş uranyum parçacıklarının bulunduğu gizli yerler hakkındaki soruşturmalarına İran'ın yanıt vermeyişini, nükleer anlaşmayı ihlal ederek yüzde 60 oranında uranyum zenginleştirmesini sert bir dille eleştirdiği bir rapor yayınlamıştı.
Ancak Hatibzade, Viyana müzakereleri konusundaki iç anlaşmazlığa dikkat çekti. Zirâ İran Dışişleri Bakanlığını Emir Abdullahiyan üstlenmiş, Nükleer Başmüzakereci Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi görevinden alınarak yerine muhafazakar kimliğiyle ve nükleer anlaşma karşıtlığıyla bilinen diplomat Ali Bâkıri getirilmişti. Müzakerelere katılacak tarafın kimliği ve müzakere ekibine kimin liderlik edeceğine henüz karar verilmedi.
Bu bağlamda Hatibzade, “Hükümetin dış politika ekibinin müzakerelerin kapsamı konusunda nihai sonuca varması gerekiyor” ifadelerine başvurdu.
Tahran ve Washington arasındaki altıncı tur dolaylı görüşmeler, radikal muhafazakar İbrahim Reisi'nin İran Cumhurbaşkanı seçilmesi ardından Haziran ayında ertelenmişti. Reisi, 5 Ağustos'ta göreve başlamıştı.
Nisan ayından bu yana İran ve dünya güçleri, Tahran ve Washington'un eski ABD Başkanı Donald Trump'ın 2018'de çekilerek Tahran'ı yaptırımlara tâbi tuttuğu nükleer anlaşmaya yeniden uyum sağlanması için uğraşıyor.
Nükleer anlaşma taraftarları, bir önceki İran ekibin müzakereleri yüzde 90 oranında ilerlettiğini söyleyerek, kalan kısımda müzakerelerin çökeceğinden korktuklarını ifade ediyor.
Dün erken saatlerde Hatibzade, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian'ın nükleer anlaşmaya üye ülkelerin dışişleri bakanlarının, New York'ta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (BMGK) oturum aralarında müzakereleri yeniden başlatma yönünde bir toplantı yapacakları açıklamasını reddetti. İran nükleer anlaşmasına taraf devletlerle New York'ta herhangi bir görüşme planlamadıklarını söyleyen Hatipzade, bu ülkelerle yapılacak görüşmelerin ikili olacağını açıkladı. Nükleer anlaşmanın New York'taki dışişleri bakanlarının ele konulardan biri olacağını ifade eden Hatipzade, 4+1 ülkeleriyle görüşmenin gündemde olmadığını belirtti.
Diplomatlara atıfta bulunan AFP, söz konusu dışişleri bakanlarının bugün öğleden sonra New York'ta bir toplantı yapmayı planladıklarını, ancak ‘bunun henüz teyit edilmediğini’ aktardı.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) dün Viyana'da düzenlediği yıllık konferansta söz alan İran Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) Başkanı Muhammed İslami, müzakerelerin yeniden başlatılması yönünde ABD’nin İran’a uyguladığı tüm yaptırımların kaldırılması çağrısında bulunmuştu. ABD’den stratejisini gözden geçirmesini isteyen İslami, “Şimdi ise ABD için yanlış politikalarını düzeltme, tüm yaptırımları uygulanabilir ve doğrulanabilir bir şekilde kaldırma zamanı” ifadelerini kullanmıştı.
Twitter hesabından İslami ile birlikte olduğu bir fotoğrafı paylaşan Grossi, iki tarafın UAEA'nın izleme ekipmanının bakımı konusunda vardığı son anlaşma hakkında görüştüklerini belirtti. Grossi'nin söz konusu paylaşımını alıntılayan Rusya Büyükelçisi Mihail Ulyanov ise ABD’nin azami baskı politikasının Tahran ile UAEA arasındaki ilişkiyi olumsuz etkilediğini ifade etti. Aynı zamanda Çözülmemiş sorunları UAEA standartları mucibince çözme gereğini vurguladı.
Viyana’daki konferansının ikinci gününde İslami, diğer ülkelerden yetkililerle istişarelerde bulunmaya devam etti. İran'ın UAEA Daimi Temsilcisi Kazım Garibabadi, İslami'nin Almanya Enerji Bakanı Andreas Feicht ile görüştüğünü, ikili ilişkiler ve nükleer anlaşma çerçevesindeki gelişmeleri ele aldıklarını bildirdi.
DPA’nın haberine göre BMGK’ya katılmak için üç gün kalacağı New York'a gitmeden önce Pazartesi günü Tahran'daki yeni hükümeti müzakerelere geri dönmeye çağıran Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, “İran’daki yeni hükümet artık müzakere masasına dönmeli. Önümüzdeki günlerde bu konuda görüşmelerimiz olacak” açıklamalarında bulundu.