İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, ülkesinin nükleer görüşmelere "çok yakında" geri döneceğini ancak ABD yönetiminin yaptırımları kaldırmayarak ve yeni yaptırımlar uygulayarak Tahran'a "olumsuz işaret" gönderdiğini belirtti.
ABD'nin NBC News televizyonuna konuşan Abdullahiyan, yeni İran hükümetinin önceki açıklamalarını yineleyerek, İran nükleer anlaşmasının tam olarak uygulanması ve ABD'nin anlaşmaya dönüşünün ele alındığı Avusturya'nın başkenti Viyana'da yapılan ancak haziranda ara verilen görüşmelerin tam olarak ne zaman başlayacağına dair bilgi vermedi.
Ülkesini nükleer görüşmelere yeniden başlamaya çağıran Washington yönetiminin öncelikle Tahran'a yönelik yaptırımları kaldırması gerektiğini ifade eden Abdullahiyan, "Onlar ise 'Biz yükümlülüklerimizi yerine getirmeye hazırız' diyorlar ancak yeni İran yönetimine ve İran halkına gerçek iradelerini göstermek ve ispatlamak için herhangi bir adım atmıyorlar. Daha da kötüsü, bu sırada İran'a yeni yaptırımlar uyguladılar" dedi.
Anlaşmaya dönme konusunda ciddiyet göstermesi gereken tarafın ABD olduğunu söyleyen Abdullahiyan, "Başka bir deyişle, ABD Başkanı (Joe) Biden selefi (Donald) Trump'ın İran karşısındaki tutumunu eleştiriyordu fakat şu anda Trump'ın İran'a karşı oluşturduğu yaptırımlar dosyası Biden tarafından özenle taşınıyor. Bu İran'a gönderilen olumsuz bir işarettir. ABD müzakereleri sürdürme konusunda ciddiyse, o zaman neden bu yaklaşımını sürdürüyor?" diye konuştu.
Ülkesinin nükleer anlaşmadan fayda sağlayamadığını dile getiren Abdullahiyan, şöyle devam etti:
"Bu yüzden önceki hükümetin üstlendiği görüşmeleri değerlendiriyoruz. Değerlendiriyoruz ve bu konuda birçok görüşmemiz olduğunu söyleyebilirim. Diplomasi ve müzakere penceresini açık tutacağız ve çok yakında görüşmelere döneceğiz."
Bu hafta Alman ve İngiliz yetkililerle bu konu hakkında "yapıcı görüşmeler" yaptıklarını aktaran Abdullahiyan, Fransız yetkililerle de nükleer konuda görüşmeyi planladıklarını söyledi.
İran Dışişleri Bakanı, ülkesinde gerçekleşen sabotajlar ve nükleer bilim insanlarına yönelik suikastların sorulması üzerine İran'ın, ulusal güvenliğine yönelik herhangi bir saldırıya misilleme yapmaya hazır olduğu uyarısında bulundu.
Abdullahiyan, İsrail'in suçlandığı suikast ve sabotajlara ilişkin ise "Kesin ve güvenilir kanıt elde edersek, hızlı ve tereddütsüz şekilde misliyle karşılık vereceğiz" ifadelerini kullandı.
İran ile nükleer anlaşma ve müzakereler
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında 2015'te Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı.
Donald Trump'ın başkanlığı döneminde Washington, 8 Mayıs 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı.
Yaptırımlara karşılık 8 Mayıs 2019'da kademeli olarak anlaşmadaki taahhütlerini durdurmaya başlayan İran, 5 Ocak 2020'de anlaşmadaki taahhütlerini tamamen durdurmuş ve yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme işlemi dahil bir dizi adım atmıştı.
ABD'de göreve gelen Joe Biden yönetimi, Tahran'ın anlaşmadaki taahhütlerini yerine getirmesi halinde anlaşmaya geri döneceklerini duyurmuştu. İran ise anlaşmadan çekilen taraf olarak öncelikle ABD'nin anlaşmaya dönmesini ve yaptırımlarını kaldırması gerektiğini açıklamıştı.
Nükleer anlaşmanın tarafları, 6 Nisan'da Avusturya’nın başkenti Viyana’da görüşmelere başlamıştı. Görüşmelere haziran sonunda ara verilmişti. Bu sırada İran'da önceki hükümetin aksine Batı'ya mesafeli ve nükleer anlaşmanın ülkeye fayda sağlamadığını savunan muhafazakarların oluşturduğu hükümet göreve başlamıştı.
Dışişleri Bakanı Abdullahiyan, 22 Ağustos'ta Mecliste yaptığı konuşmada, Asya ve komşulara odaklı bir dış politika benimseyeceklerini vurgulayarak, "Dış politikamızı nükleer anlaşmaya bağlamayacağız. Nükleer anlaşma bakanlığı olmayacağız" demişti.
Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)
Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)