"Cehennem Kuyusu"na inen ilk insanlar ne bulduklarını açıkladı

Obruğun milyonlarca yıllık olduğu düşünülüyor (AFP)
Obruğun milyonlarca yıllık olduğu düşünülüyor (AFP)
TT

"Cehennem Kuyusu"na inen ilk insanlar ne bulduklarını açıkladı

Obruğun milyonlarca yıllık olduğu düşünülüyor (AFP)
Obruğun milyonlarca yıllık olduğu düşünülüyor (AFP)

Ummanlı mağara keşifleri, Yemen'deki 112 metrelik "Cehennem Kuyusu"nun dibine inen ilk insanlar oldu.
Geçen hafta bir çalışma yürüten araştırmacılar, resmi adı Berehut Kuyusu olan obruğun dibinde ölü hayvanlar ve bazı mağara oluşumları buldu.

Bölgede "Cehennem Kuyusu"na dair pek çok efsane dolanıyor. Kimileri obruğun cinler için bir hapishane olduğunu öne sürerken kimileri de deliğin Dünya'yı yok edebilecek süper yanardağ olduğunu iddia ediyor.
Obruktan kötü kokuların gelmesinin ardından bunun cehenneme açılan bir kapı olduğu da düşünülmüş ve meşhur ismi de böyle konmuştu.
Umman sınırındaki el-Mahra vilayetinde bir çölün ortasındaki obruğa daha önce amatör kaşifler girse de bilindiği kadarıyla dibine kadar kimse inmemişti.
Umman Mağara Keşif Ekibi'nden 10 kişilik bir grupsa bir makara sistemi kurup Berehut Kuyusu'nu keşfe çıktı. Grubun 8 üyesi, çevredekilerin şaşkın bakışları arasında 30 metre çapındaki daire şeklindeki girişten indi.
Araştırmacılar obrukta yılanlar, kurbağalar, böcekler, ölü hayvanlar; mağara incileri ve dikitler bulunduğunu açıkladı. Live Science'ın aktardığına göre dikitlerin bazıları 9 metre uzunluğa ulaşıyordu.
Obruğun duvarlarındaki deliklerden küçük şelaleler aktığı da görüldü.
Araştırmada yer almayan Jeolog Leslie Melim, dikitlerin ve mağara incilerinin oluşması için gereken suyun bu şelaleler sayesinde geldiğini düşünüyor.
Kaşiflerden Jeolog Muhammed el-Kindi ise obruktan su, kaya, toprak ve ölü hayvan örnekleri topladıklarını ancak bunları henüz analiz ettirmediklerini söyledi.
Keşfe dair nihai raporun ilerleyen haftalarda yayımlanması bekleniyor.
Independent Türkçe, Live Science, AFP



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT