İsrail'de dini partiler arasında iç savaş

Bu akşam sona erecek olan Simha Tora kutlamalarında dua eden Ultra-Ortodoks Yahudiler (AFP)
Bu akşam sona erecek olan Simha Tora kutlamalarında dua eden Ultra-Ortodoks Yahudiler (AFP)
TT

İsrail'de dini partiler arasında iç savaş

Bu akşam sona erecek olan Simha Tora kutlamalarında dua eden Ultra-Ortodoks Yahudiler (AFP)
Bu akşam sona erecek olan Simha Tora kutlamalarında dua eden Ultra-Ortodoks Yahudiler (AFP)

İsrail’de çeşitli Yahudi dini partiler ve akımlar içindeki siyasi şiddet, siyasetin içindeki kıdemli bir din adamının sakalını yolma ve kapısına yangın çıkarıcı kimyasallar dökme girişimi boyutuna kadar ulaştı.
Birleşik Tevrat Yahudiliği (BTY) partisi milletvekili Meir Porush’un (66) polise yaptığı şikayete göre Porush, kendisi ve ailesinin hayatına karşı gerçek bir tehdit olarak gördüğü zulüm, hakaret ve bir dizi kanlı saldırıya uğradı.
Porushlar, İsrail’de dini alanda tanınmış bir ailedir. Meir Porush’un babası Menachem Porush, 30 yıl boyunca Agudat Yisrael Partisi’nin liderliğini yaptı. 37 yıl boyunca İsrail parlamentosu Knesset’in üyeliğine seçildi. Büyükbabası Moshe Porush, İsrail'in kurulmasından önce Yahudi dini partilerinin kurucularından biriydi. Ancak iki hafta önce rakip bir akımdan iki dindar genç, Meir Porush’a evinin önünde makasla saldırıp sakalını kesmeye çalıştılar. Porush, komşuların da yardımıyla gençlerin elinden kurtulmayı başardı.
Meir Porush, dün sabah uyandığında burnuna kapısının önünden kesif bir koku geldi.Porush kapıya çıktığında, evinin önüne keskin kokulu bir kimyasalın döküldüğünü gördü. Başbakan Naftali Bennett polisin, olayı, büyük bir ciddiyetle ele aldığını açıklarken, alternatif Başbakan ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid ile koalisyondaki ve muhalefet kanadındaki çeşitli partilerin liderleri saldırıyı kınadılar. Buna karşın polis failleri bulamazken kimse de mahkemeye çıkarılmadı.
İsrail'deki Yahudi dini partilerin parlamentoda iki bloğu bulunuyor. Bunlardan biri Mizrahi Yahudilerinin yer aldığı ve Knesset’te 9 sandalyeye sahip Şaş Partisi. Diğeri ise Agudat Yisrael ve Degel HaTorah partilerinin çatısı altında birleştiği BYT partisidir. BYT’nin Knesset’te Porush dahil 7 milletvekili var.
İsrail’de bu partilere karşı çıkan dini akımlar var. Bu akımlar, partilerle çeşitli dini ve sosyal konularda, kişisel ve partizan rekabet düzeyinde çatışmalara giriyor. Ama bu anlaşmazlıklar hiçbir zaman son günlerde olduğu gibi şiddet ve hakaret boyutuna ulaşmamıştı. Birçok milletvekili bu kötü eğilim konusundaki endişelerini dile getirirken, olayı, İsrail'in kurulmasından önce laik siyasi arenada tanık olunan siyasi suikastların yeniden yaşanabileceği bir tehdit olarak gördüler. Yigal Amir isimli bir Yahudi yerleşimci, 1995 yılında dönemin İsrail Başbakanı Yitzhak Rabin'i öldürmüştü.



Trump’ın yeni Suriye stratejisi belli oldu

Şam, ülkede kapsayıcı bir yönetim inşa edileceği vaadiyle Batılı ülkelerle ilişkileri geliştirmek istiyor (Reuters)
Şam, ülkede kapsayıcı bir yönetim inşa edileceği vaadiyle Batılı ülkelerle ilişkileri geliştirmek istiyor (Reuters)
TT

Trump’ın yeni Suriye stratejisi belli oldu

Şam, ülkede kapsayıcı bir yönetim inşa edileceği vaadiyle Batılı ülkelerle ilişkileri geliştirmek istiyor (Reuters)
Şam, ülkede kapsayıcı bir yönetim inşa edileceği vaadiyle Batılı ülkelerle ilişkileri geliştirmek istiyor (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, yeni Suriye yönetimine yönelik taleplerini artırdı.

Wall Street Journal’ın (WSJ) aktardığına göre Trump yönetimi, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmet Şara’dan aşırılık yanlısı grupların bastırılmasını ve Filistinli militanların ülkeden çıkarılmasını talep ediyor. Bunun karşılığında Washington’ın Şam’a yaptırımları “kısmen hafifletebileceği” belirtiliyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla WSJ’ye konuşan ABD’li yetkililer, yakın zamanda hazırlanan politika yönergesi kapsamında Şam’dan kimyasal silah ve zenginleştirilmiş uranyum stokunu güvence altına almasının ve radikal örgütlere karşı resmi açıklama yayımlamasının istendiğini söylüyor.

Filistinli militanların Suriye topraklarında örgütlenmesinin veya fon toplamasının engellenmesi, örgüt üyelerinin sınır dışı edilmesi de talepler arasında. Diğer yandan analizde, talep ettiği ek adımlar atılmadığı sürece Trump’ın Washington-Şam ilişkilerini iyileştirmek için çaba göstermeyeceği yazılıyor.

Yetkililer, planda Rusya’dan hiç bahsedilmediğine dikkat çekiyor. Analizde, Trump’ın selefi Joe Biden’ın, Rus ordusuna ait üslerin kapatılması için Şam’a baskı yaptığı hatırlatılırken, Cumhuriyetçi liderin bu konuda daha gevşek davrandığı ifade ediliyor. Bunda son dönemde ABD ve Rusya arasında Ukrayna savaşının sonlandırılması için başlatılan diplomasi trafiğinin önemli rol oynadığı belirtiliyor.

Eskiden Ebu Muhammed Colani takma adını kullanan Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) lideri Ahmed Şara hâlâ ABD’nin terör listesinde yer alıyor. Biden, FBI’ın Şara’nın başına koyduğu 10 milyon dolarlık para ödülünü aralıkta kaldırmıştı.

ABD geçen yılın sonlarında, bölgedeki IŞİD tehdidi ve ABD üslerine yapılan İran destekli milislerin saldırılarını gerekçe göstererek Suriye’deki birlik sayısını 2 bine çıkarmıştı. Ancak New York Times’ın dün yayımlanan haberinde, ABD ordusunun Suriye’nin kuzeyindeki 8 üssünden üçünü kapatacağı ve asker sayısını 1400’e düşüreceği aktarılmıştı.

WSJ’nin analizinde, ABD’nin yardım girişlerinin kısıtlanması ve ekonomik ambargo da dahil yaptırımları hafifletmemesi halinde ülkenin tekrar kaosa sürüklenebileceği belirtiliyor. Suriye’deki ekonomik gelişmelere odaklanan danışma şirketi Karam Shaar Advisory’den Benjamin Feve, böyle bir senaryoda ABD’nin rakiplerinin bölgedeki nüfuzunu artırabileceği yorumunu yapıyor:

Bu, durumu çok karmaşık hale getirir Suriye'yle yeni yönetimini Rusların ve hatta Çinlilerin tarafına iter.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, New York Times