عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Şin Bet: Yahudi yerleşimcilerin Filistinlilere yönelik saldırılarında büyük bir artış yaşandı

Filistinli göstericiler ve İsrailli barış aktivistleri, el-Halil'in güneyindeki köylere el konulmasını ve suların kesilmesini protesto ediyor. (AFP)
Filistinli göstericiler ve İsrailli barış aktivistleri, el-Halil'in güneyindeki köylere el konulmasını ve suların kesilmesini protesto ediyor. (AFP)
TT
TT

Şin Bet: Yahudi yerleşimcilerin Filistinlilere yönelik saldırılarında büyük bir artış yaşandı

Filistinli göstericiler ve İsrailli barış aktivistleri, el-Halil'in güneyindeki köylere el konulmasını ve suların kesilmesini protesto ediyor. (AFP)
Filistinli göstericiler ve İsrailli barış aktivistleri, el-Halil'in güneyindeki köylere el konulmasını ve suların kesilmesini protesto ediyor. (AFP)

İsrail İç İstihbarat Servisi (Şin-Bet) tarafından hazırlanan bir iç raporunda, Yahudi yerleşimcilerin işgal altındaki Batı Şeria'da Filistinli vatandaşlara yönelik gerçekleştirdiği saldırıların çarpıcı bir şekilde artarak 3 yıl içinde ikiye katlandığı ve özellikle bu yıl daha da şiddetlendiği kaydedildi.
İsrail merkezli Haaretz gazetesinin dünkü (Pazar) haberine göre, Şin Bet tarafından kapalı görüşmelerde güvenlik görevlilerine ve siyasi düzeydeki temsilcilere sunulan raporda, Kovid-19 pandemisinin ardından geçen yıl ve bu yıl boyunca İsrail ve yerleşim bölgelerinde getirilen hareket kısıtlamalarına rağmen 2019-2021 arasındaki dönemde saldırı sayısında bir artış yaşandığı belirtildi. Yetkililer söz konusu saldırıları "ırkçı saldırılar" olarak nitelendirirken, bazı konuşmacılar bunları terörizm olarak değerlendirdi. Ayrıca yerleşimcilere koruma sağlayan ve onlarla mücadeleden kaçınan güvenlik güçlerini saldırıların artmasından sorumlu tuttu. 
Veriler, yerleşimcilerin 2019'da Filistinlilere yönelik 363 saldırı gerçekleştirdiğini, ancak sayının artarak 2020'de 507 saldırıya ulaştığını gösteriyor. Verilere göre bu yıl saldırılarda bir sıçramaya tanık olundu. 2021’de saldırılar bir önceki yıla göre yüzde 60 artış yaşanarak sadece ilk altı ayda 416 saldırı kaydedildi. 2020'nin ilk yarısında yerleşimciler Filistinlilere 263 saldırı gerçekleştirdi ve 2019'un ilk yarısında ise 224 saldırı gerçekleştirdi.
Saldırıların içeriğine ilişkin bir analizde, yerleşimcilerin bu yılın ilk yarısında özel mülke saldırı, taş atma gibi saldırılarla yaklaşık 139 saldırı gerçekleştirdikleri, 2020'de ise bu türde 111 saldırı, 2019’da 83 saldırı yaşandığı kaydedildi. Bu yılın ilk yarısında yerleşimciler Filistinlilere 130 fiziksel saldırı gerçekleştirdi. Bu türde saldırı 2020'de 52, 2019'da ise 63 saldırı olarak gerçekleşti.
Buna paralel olarak raporda, Batı Şeria'da Yahudilerin başlattığı sözlü çatışmalar ve isyanlar belgelendi. Şin-Bet, Batı Şeria'daki Yahudi Aralık 2020’de terör saldırılarındaki artışın, Cenin bölgesinde bir yerleşimcinin bir Filistinli tarafından öldürülmesinin ve İsrail polisi tarafından kovalamaca sırasında başka bir yerleşimcinin öldürüldüğünü kaydetti.
Saldırıların çoğu son iki yılda Halil, Ramallah ve Nablus'ta gerçekleşti. 2019'daki 104 saldırıya kıyasla 2020'de Halil kentinde 200 Yahudi saldırısı belgelendi. Nablus’ta 2019'daki 90 saldırıya kıyasla 2020'de Filistinlilere yönelik 141 saldırı gerçekleşti. Veriler, aşırılıkçı yerleşimcilerin kalelerinden biri olan Yitzhar yerleşim bölgesinin (Nablus'un güneyinde), Filistinlilere yönelik en fazla sayıda Yahudi yerleşim saldırısına tanık olduğunu gösterdi. Bölgede 2020'de 84 saldırı gerçekleşirken, Halil kentinde aynı yıl yerleşimciler 83 terörist saldırı gerçekleştirdi. Raporda ayrıca, 2020'de her biri Filistinlilere yaklaşık 25 Yahudi terör saldırısı gerçekleştiren Emek Shilo, Rehelim ve Bat Ayin yerleşim bölgelerine atıfta bulunuldu.
Haaretz gazetesi, güvenlik kaynaklarından alıntı yaparak, İsrail ordusu ve polisinin izlediği politikanın  Filistinlilere karşı ulusal suçların artmasına yol açtığını söyledi. Hükümet, iki yıl önce yerleşimcilerden birinin ölümünden bu yana, yerleşimcilerle mücadeleden kaçınmaya çalışıyor. Böylece aralarındaki aşırılık yanlılarının Batı Şeria'da istedikleri gibi hareket etmelerine izin veriliyor.
Bir güvenlik kaynağı gazeteye yaptığı açıklamada, “Bir dizi seçim turundaydık ve kimsenin "Tepe Gençliği (Hilltop Youth) ile mücadele etmek istemediği açıktı. Bu durum, ileri karakollara dağılmış şiddetli aşırılık yanlısı yerleşimciler ve isyancı grupları tarafından kullanıldı. Şeyh Cerrah'taki olaylar ve Surların Muhafızı adlı askeri operasyon (5 ay önce Gazze'ye yapılan savaş), bu aşırılıkçı grupları eylemlerini gerçekleştirmeye teşvik etti.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
TT
TT

Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Hamas kaynaklarına göre Hamas yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail'in şartlarını kabul ettiğini açıkladığı Gazze Şeridi'nde iki aylık (60 günlük) ateşkes önerisini inceliyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, bu kaynaklardan birinin önerideki ‘tuzaklar’ olarak nitelendirdiği hususlar nedeniyle yeni öneri üzerindeki müzakerelerde ‘ihtiyatlı’ davranıldığını ve kaynakların tahminlerine göre ‘savaşı sona erdirecek net bir şart’ konusunun halen belirsiz olduğunu söyledi.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, 20 aydır devam eden ve on binlerce kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmaya varmak üzere müzakerelerin ikinci aşamada sürdürülmesi temelinde geçici bir anlaşmaya varılması amacıyla ABD'nin de aralarında bulunduğu arabulucular tarafından hummalı bir çalışmaya sahne oluyor.

Xnjc
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Trump dün akşam sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, İsrail'in yeni bir ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurdu ve yönetiminden temsilcilerin ‘İsraillilerle Gazze konusunda uzun ve verimli bir toplantı’ yaptığını açıkladı.

Hamas'ın savaşın sona ermemesine ilişkin kaygılarına dolaylı bir yanıt verdiği anlaşılan Trump, 60 günlük süre zarfında tüm tarafların savaşı sona erdirmek için çalışacağını söyledi.

Trump, Hamas'ı anlaşmayı kabul etmeye çağırdı ve anlaşmayı reddetmenin vahim sonuçları olacağı konusunda uyardı. Trump, “Hamas'ın Ortadoğu'nun iyiliği için bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Çünkü durum daha iyiye gitmeyecek, daha da kötüleşecek” ifadelerini kullandı.

Güncellenmiş bir versiyon

Hamas'tan önde gelen kaynaklar Şarku’l Avsat'a Trump'ın bahsettiği teklifin ‘harekete ulaştığını’ ifade ederek, bunun ‘ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un önceki teklifinin güncellenmiş bir versiyonu’ olduğunu belirtti.

Kaynaklar, Hamas liderliğinin ‘varılabilecek herhangi bir anlaşmayı destekleyecek bir Filistin mutabakatı’ elde etmek amacıyla öneriyi Filistinli gruplara ilettiğini bildirdi.

Ckkdk
Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Reuters)

Bazı Hamas kaynaklarına göre yeni öneri de öncekiler gibi Filistinlilerin haklarını karşılayan tüm talepleri karşılamıyor ve aşılması gereken pek çok tuzak içeriyor. Muhtemelen derinlemesine incelendikten sonra, gruplarla istişare edilerek kapsamlı bir Filistin pozisyonu ile yanıt verilecek.

Görmezden gelinen noktalar

Hamas'tan bir kaynak ‘bu teklifin, özellikle 60 günlük ateşkes olarak bilinen Witkoff teklifinde Katarlı arabulucu tarafından sunulan bazı değişikliklerle ilgili olarak son günlerde ve haftalarda yapılan toplantılarda müzakere heyetinin talep ettiği bazı noktaları görmezden geldiğine’ dikkat çekti.

Hamas'tan aynı kaynaklar, Filistinli grupların ‘İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi konusuyla ilgili net maddelere ihtiyaç duyduklarını ve savaşın sona ermesiyle ilgili net bir madde elde etme ihtiyacında ısrar ettiklerini’ doğruladı.

Kaynaklar ayrıca, ‘insani yardım protokolünün özellikle hastanelerin, okulların ve altyapının yeniden inşasıyla ilgili maddesinin halen gevşek olduğu ve İsrail'in bunu yapması için herhangi bir zorunluluk taşımadığı’ uyarısında bulundu. Kaynaklara göre madde sadece Gazze Şeridi'ne yardım taşıyan tırların sayısının arttırılmasından bahsediyor.

Değişikliklerle birlikte olumlu tahminler

Kaynaklar, ‘müzakerelerin ardından, arabuluculara iletilecek bazı değişikliklerle birlikte teklifin olumlu karşılanmasını’ bekliyor.

Ancak diğer kaynaklar, ‘önerinin şu anki haliyle gönülsüzce kabul edileceğini’ belirterek, “Kabul, arabulucuların ve ABD'nin müzakereler devam ettiği sürece anlaşmanın devamını garanti altına alma taahhüdü, yani müzakereler devam ettiği sürece 60 gün sonra savaşın yeniden başlamayacağına dair verdikleri bazı güvenceler ışığında gerçekleşecek” dedi.

Kaynaklar, işlerin Filistin halkının isteklerine uygun şekilde gitmesi halinde bir ya da iki hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceğini öne sürdü.

Buna karşılık bazı kaynaklar, Trump'ın ve İsrail'in “bu dosyada olumlu gelişmeler olduğu” yönündeki açıklamalarının bir aldatmaca olduğu tahmininde bulunarak, “Teklif derinlemesine inceleniyor” dedi ve yanıtın gelmesinin uzun sürmeyeceğini bildirdi.

Sayıyla ilgili bir sorun yok

Kaynaklar, şu anda meselenin esas olarak serbest bırakılacak İsrailli esirlerin sayısı ya da bunlar arasında ölenlerin cesetlerinin teslimi süreciyle ilgili olmadığına dikkat çekti. İsrail Kanal 14 televizyonunun İsrailli bir siyasi kaynaktan aktardığına göre, savaşı sona erdirmeye yönelik herhangi bir formüle, Amerikan tarafının Hamas'ın silahsızlandırılması ve liderlerinin Gazze Şeridi dışına gönderilmesiyle ilgili taleplerinin karşılanmaması halinde İsrail'in çatışmalara yeniden başlayabileceğini garanti eden bir mektup eşlik edecek.

İsrail'in savaşı sona erdirme şartını, koşullarının yerine getirilmemesi halinde yeniden savaşa dönme konusunda Amerikan garantisi almaya bağladığı açıkça görülüyor.

Sunulan teklifin küçük değişikliklerle Witkoff'un teklifiyle aynı olduğuna dikkat çeken bir kaynak, İsrail'in Hamas yönetimine son verilmesi, Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılması ve hareketin üst düzey liderlerinin yurt dışına sürgün edilmesi gibi önemli şartlarında halen ısrarcı olduğunu kaydetti.

Mfkdj
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte (DPA)

Diğer yandan İsrail'in ilerleme fırsatı olduğunu düşünmesi halinde bir İsrail heyetinin yakında Katar'a gidebileceği belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu ile İsrail Kanal 12 ve Kanal 13 televizyonları tarafından Trump'ın açıklamalarından önce yayınlanan bir haberde, müzakerelerde önemli bir ilerleme kaydedildiği ve Katar'ın Witkoff'un önerisinde yaptığı değişikliklerin İsrail tarafından kabul edilebilir olduğu, ancak halen üzerinde çalışıldığı belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu'na göre Katar tarafından sunulan öneri 60 günlük ateşkesi, esirlerden 8'inin ilk gün, 2'sinin ellinci gün sağ olarak serbest bırakılmasını ve kaçırılan 18 İsraillinin cesedinin 3 aşamada teslim edilmesini içeriyor.

Değiştirilen teklif, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin güneyinde yakın zamanda İsrail tarafından oluşturulan ve Han Yunus'u Refah'tan ayıran Morag Ekseni’ne çekilmesini öngörüyor ki bu da İsrail güçlerinin bu bölgenin kontrolünü elinde tutmaya devam etmesi anlamına geliyor. Hamas bunu şiddetle reddediyor ve İsrail’in Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinden tamamen çekilmesinde ısrar ediyor.

Söz konusu teklif ayrıca, Gazze Şeridi'ne insani yardım akışının arttırılmasını da öngörüyor.

İsrail Yayın Kurumu, savaşı sona erdirme koşulları ve İsrail ordusunun çekileceği yer konusunda anlaşmazlıklar olduğuna dikkat çekti.

Kanal 12, gerçek bir ilerleme olduğunu ve İsrail'in daha önce hazır olmadığı diğer formülleri, özellikle de savaşı sona erdirmek için garantiler sağlama konusunda daha istekli olduğunu belirterek, son günlerde büyük bir Amerikan baskısının arttığına işaret etti.

İsrail'in bir anlaşmaya varılabileceğine dair olumlu söylemlerine rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'la herhangi bir anlaşmayı reddeden ve Gazze Şeridi'ndeki savaşın devam etmesini ve genişlemesini talep eden bakanlar Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir'in tutumuyla ilgili bir zorlukla karşı karşıya.

Jdjjdj
Gazze şehrine giden bir Dünya Gıda Programı (WFP) konvoyundan indirilen gıda ve insani yardım çuvallarını taşıyan Filistinliler, 16 Haziran 2025 (AP)

Gün içinde Smotrich ve Ben-Gvir arasında anlaşmazlıklar yaşandı. Ben-Gvir, blok oluşturmak ve herhangi bir anlaşmayı reddetmek üzere aralarında bir toplantı yapılacağını iddia etti. Smotrich bunu yalanladı ve Ben-Gvir'i Gazze Şeridi'nde elde edilen ‘zafer’ pahasına kişisel siyasi kazançlar peşinde koşmakla suçladı. Bu, Smotrich'in anlaşma konusundaki pozisyonunda olası bir değişime işaret ediyor.

Netanyahu cumartesi akşamı, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Washington'a gitmeden önce Knesset'te bir oturum düzenleyecek; yeni teklifle ilgili son oylama yapılacak.