İran’dan Azerbaycan’a uyarı: Güvenliğimizi nasıl koruyacağımızı biliyoruz

Azerbaycan, İran ile sınırı yakınlarında üçüncü ülkelere ait güçlerin bulunduğu yönündeki iddiaları yalanladı.

İran Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın Ermeni mevkidaşı Ararat Mirzoyan ile dün Tahran'da yaptığı görüşmeden bir fotoğraf (AFP)
İran Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın Ermeni mevkidaşı Ararat Mirzoyan ile dün Tahran'da yaptığı görüşmeden bir fotoğraf (AFP)
TT

İran’dan Azerbaycan’a uyarı: Güvenliğimizi nasıl koruyacağımızı biliyoruz

İran Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın Ermeni mevkidaşı Ararat Mirzoyan ile dün Tahran'da yaptığı görüşmeden bir fotoğraf (AFP)
İran Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın Ermeni mevkidaşı Ararat Mirzoyan ile dün Tahran'da yaptığı görüşmeden bir fotoğraf (AFP)

İran dün (Pazartesi) yaptığı açıklamada, İsrail’in İran’a karşı faaliyetlerinin başlangıç noktası olarak gördüğü Bakü ile ortak sınırında askeri tatbikatlar yapmasına rağmen, Azerbaycan ile ilişkilerinin ‘iyi’ olduğunu vurguladı. İranlıların İsrail'in kendilerine karşı eylemlerinin başlangıç ​​noktası olmakla suçladıkları Bakü ise bu iddiayı reddetti. Ancak, İran Dışişleri Bakanlığı, İran’ın güvenliğini nasıl sağlayacağını bildiğini ifade ederek, Azerbaycan’ı, ‘üçüncü tarafların’ İran'a karşı hareket etmesine izin vermemesi konusunda uyardı.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Ermenistan'ın, İsrail'in Azerbaycan'da varlığına ilişkin iddialara atıfta bulunarak, İran'ın Ermenistan ile bölgedeki İsrail varlığı konusundaki endişelerini paylaştığını belirtti. 
Bloomberg haber ajansına göre Bakan Abdullahiyan, Tahran'da Ermeni mevkidaşı Ararat Mirzoyan ile düzenlediği ortak basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Siyonistlerin ve teröristlerin varlığı bizim için ciddi bir endişe kaynağıdır. Dış müdahalelerin İran ile komşuları ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin kopmasına neden olmasına izin vermeyeceğiz" dedi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade, dün düzenlediği basın toplantısında, Ermenistan Dışişleri Bakanı'nın Tahran ziyaretinin ikili ilişkileri genişletme amacıyla önceden programlandığını belirterek, görüşmenin Bakü ile yaşanan gerilimle alakalı olduğu yönündeki iddiaları üstü kapalı bir şekilde reddetti. İran resmi haber ajansının (IRNA) haberine göre İranlı Sözcü, ülkesinin hem Bakü hem de Erivan ile başka bir ülkeye karşı olmayan iyi ilişkilere sahip olduğunu vurguladı.
Hatipzade, İran sınırına yakın Azerbaycan'da teröristlerin varlığı meselesine ilişkin bir soruya cevaben, “Bu konuda (Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki) savaşın başlangıcından bugüne kadar haberler aldık ve Bakü'deki arkadaşlarımıza ilettik. Arkadaşlarımız çeşitli toplantılarda diğer ülkelere yönelik bir tehdit olmadığını vurguladılar” dedi. Söz konusu açıklamalarla kastedilenin, Azerilerin kazandığı Dağlık Karabağ bölgesinde Ermenistan'a karşı yürüttüğü savaşta Türkiye'nin, Suriye'nin kuzeyinden Azerbaycan'a getirdiği Suriyeli paralı askerler olduğu biliniyor.
Hatibzade açıklamasında, “Tahran ilk günden itibaren Bakü'ye Azerbaycan Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğünü ve ulusal egemenliğini tanıdığını ve korumaya yardım ettiğini" kaydetti. Bakü, sınırlarının ve ülkesinin üçüncü şahıslar tarafından İran'a karşı kullanılmasına izin vermemelidir. İran güvenliğini nasıl sağlayacağını biliyor ve doğru olan Bakü'nün egemenlik görevlerini yerine getirmesi” ifadelerini kullandı. Görünüşe göre İsrail’in Azerbaycan topraklarını İran içinde faaliyetlerde bulunmak için kullandığı yönündeki iddialara atıfta bulundu.
Nahçıvan bölgesindeki Türkiye-Azerbaycan ortak tatbikatına değinen Hatipzade, "Bu bölgede barış, istikrar ve sükunetin sağlanması için herkes yardım etmeli. Malesef geçtiğimiz haftalarda bu bölgede hiçbir gerekçe gösterilmeden birçok askeri tatbikat yapıldı” dedi. Türkiye-Azerbaycan askeri tatbikatlarının, İran ordusunun Azerbaycan sınırında başlattığı benzer tatbikatlardan günler sonra başlatıldığı biliniyor. Bloomberg haber ajansına göre, Türkiye Milli Savunma Bakanlığı Sözcüsü Pınar Kara, yaptığı açıklamada, “Sarsılmaz Kardeşlik-2021 Tatbikatı, 5-8 Ekim 2021 tarihlerinde Türkiye ve Azerbaycan’ın katılımıyla Nahçıvan kentinde icra edilecektir” duyurusunda bulundu.
 Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı dün Bakü'de yaptığı açıklamada, Azerbaycan ve İran sınırı yakınında üçüncü güçlerin varlığına ilişkin iddiaların asılsız olduğunu belirtti. Azerbaycan haber ajansı AZERTAC’ın haberine göre Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, "Uluslararası kabul görmüş sınırların kutsallığı, Azerbaycan için her zaman temel ilkelerden biridir." Özellikle Azerbaycan'ın on yıllardır topraklarının bir kısmının işgal edilmesinden ve uluslararası kabul görmüş sınırlarının dokunulmazlığının ihlal edilmesinden muzdarip olduğu biliniyor” ifadelerini kullandı.
Alman haber ajansı DPA’ya göre Bakanlık Sözcüsü, "Azerbaycan, uluslararası kabul görmüş sınırlarına saygı duyulması temelinde tüm ülkelerle ilişkilerin kurulmasını destekliyor" diye konuştu.



Bishara Bahbah... Hamas-Trump anlaşmasının arkasındaki gölge isim

Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
TT

Bishara Bahbah... Hamas-Trump anlaşmasının arkasındaki gölge isim

Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)

Sessiz arabuluculuğuyla ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander'ın Hamas tarafından serbest bırakılmasına katkıda bulunan Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve yönetimindeki üst düzey yetkililer üzerinde perde arkasında önemli bir etkiye sahip.

Bu, ailesi 1948 Arap Nekbe'si sırasında Ürdün'e kaçmak zorunda kalan ve iki yıl sonra 1958'de doğduğu Eski Kudüs'e dönmeye karar veren Kudüslü Bahbah'ın çabalarından kaynaklanıyor.

Bahbah, Utah'taki Brigham Young Üniversitesi'nde eğitim gördü ve ardından burslu olarak Harvard Üniversitesi'nde siyaset bilimi ve ekonomi alanlarında yüksek lisans eğitimine devam etti. Ortadoğu çalışmaları ve uluslararası ilişkiler alanında 1981 yılında yüksek lisans derecesi alan Bahbah, bölgesel güvenlik konularında 1983 yılında doktorasını tamamladı.

dvfgbhty
Bishara Bahbah Aralık 2024'te Ürdün Kralı 2. Abdullah ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)

Bahbah daha sonra Harvard Üniversitesi'nde profesör olarak Ortadoğu meseleleri üzerine çalıştı ve üniversitenin Ortadoğu Enstitüsü'nde müdür yardımcısı olarak görev yaptı. 1991-1993 yılları arasında silah kontrolü ve bölgesel güvenlik konulu çok taraflı barış görüşmelerinde Filistin delegasyonunun bir üyesiydi.

Bahbah, İsrail ile ‘çelik gibi bir ilişkisi’ olan ABD'de siyasetle ve Filistin davasıyla ilişkisinde kendine özgü bir yol çizdi.

Parti değişimleri

ABD'deki siyasi kariyerinin başında Demokrat Parti'yi desteklemesine rağmen, bu ilişkinin en son bölümünde Başkan Donald Trump'ı başkanlık seçim kampanyalarında desteklemeyi seçti. Diğer Arap Amerikalılarla birlikte ‘Trump için Arap Amerikalılar’ grubunu kurdu ve Cumhuriyetçi başkanın Demokrat rakibi eski Başkan Yardımcısı Kamala Harris'e karşı zafer kazanmasına katkıda bulundu. Sonuç Başkan Trump için oldukça olumlu oldu.

Bahbah geçtiğimiz günlerde Demokrat Parti'den ve eski Başkan Barack Obama'nın Ortadoğu politikalarından duyduğu memnuniyetsizlik nedeniyle 2016 seçimlerinde Trump'a oy verdiğini açıkladı.

#NewProfilePic pic.twitter.com/BEZen0w0ug

— Dr. Bishara A. Bahbah (@BahbahBishara) November 9, 2024

 

Ancak Trump'ın ABD Büyükelçiliği’ni Kudüs'e taşıması ve İsrail'in Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini tanımasının ardından Bahbah, 2020 seçimlerinde Joe Biden'a oy vermeye karar verdi.

Ancak 2024'te Cumhuriyetçi kampanyayı desteklemek ve Biden'ın 7 Ekim 2023 saldırılarından bu yana İsrail yanlısı olarak nitelendirdiği politika ve yönetimine tepki olarak ‘Trump için Arap Amerikalılar’ grubunu kurmaya karar verdi.

Arabuluculuk ekseni

Bununla birlikte Bahbah'ın, ABD'nin Filistinliler ve İsraillilerle ilişkisine dair vizyonu ve anlayışı belirsizliğini korurken, Bahbah'ın Trump yönetimi ile Hamas liderleri arasında arabuluculuk yaptığı süreçte, Hamas'ın pazartesi günü herhangi bir İsrail iadesi olmaksızın Edan Alexander'ı serbest bırakması da dahil olmak üzere yeni bir katkısı ortaya çıktı. Bahbah'ın Trump'a verdiği destek, Trump'ın Filistinlileri Gazze Şeridi'nden çıkarmaktan ve orada Ortadoğu’nun Rivierası’nı inşa etmekten bahsettiği Şubat 2024'ten sonra bir yük haline geldi.

“İsrail'i memnun etmek için insanlar topraklarından sürülemez. Bu kabul edilemez ve biz bunu asla kabul etmeyeceğiz” diyen Bahbah, bunun üzerine kurduğu grubun adını ‘Barış için Arap Amerikalılar’ olarak değiştirmeye karar verdiğini açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın Axios'tan aktardığına göre Hamas, Alexander'ın serbest bırakılmasına yol açan ‘gizli görüşmeler’ için ‘beklenmedik bir arabulucu’ olan Bahbah ile temasa geçti.

İsrailli bir yetkili, iki taraf arasında ‘son iki hafta içinde Bahbah'a gönderilen mesajlar aracılığıyla yaklaşık 20 mesaj alışverişi yapıldığını ve Bahbah'ın Hamas'ın baş müzakerecisi Halil el-Hayye ile de konuştuğunu’ söyledi. Yetkili, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un ‘Katarlı yetkililer ve Bahbah'ın yardımıyla Hamas'ı Alexander'ın serbest bırakılmasının Trump nezdinde büyük önem taşıyacağı konusunda ikna etmeyi başardığını’ belirtti.

dfvgbhty
ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander (Beyaz Saray'ın resmi X hesabı)

Filistinli bir yetkiliye göre Trump yönetimi Hamas'a, Edan Alexander'ın serbest bırakılması halinde ABD'nin on esirin serbest bırakılması karşılığında önceki tekliflerden daha uzun bir süre olan 70-90 günlük bir ateşkes için bastıracağını, ateşkes döneminde nihai bir anlaşma için müzakerelere başlanacağını ve ABD, Katar ve Mısır'ın görüşmeler devam ettiği sürece savaşa geri dönülmeyeceğini garanti edeceğini bildirdi.