Belirli mevsimlerde kendini büyük ölçüde kötü hisseden kişiler, muhtemelen mevsimsel depresyon diye bilinen mevsimsel duygulanım bozukluğundan mustarip.
Peki normalde etrafına neşe saçan evcil köpeklerin de yılın belirli zamanlarında daha durgun olması neyle açıklanabilir? Yoksa bu sevimli hayvanlar da mevsimsel depresyona mı giriyor?
İşte uzman yanıtları...
Mevsimsel depresyon nedir?
Uzmanlar, yılda yaklaşık 4 ila 5 ay süren mevsimsel depresyon semptomlarının majör depresyonla örtüştüğünü söylüyor.
Bu belirtiler arasında bir zamanlar keyif veren aktivitelere yönelik ilginin kaybedilmesi, uyku sorunları, enerjinin düşmesi, konsantrasyonda zorluk ve günün büyük kısmında depresif hissetme yer alıyor.
Çoğu durumda mevsimsel depresyon, ilkbahar ve yaz aylarında kayboluyor ve sonbaharın sonlarında veya kışın başlarında ortaya çıkıyor. Bu, halk arasında "kış depresyonu" diye de anılıyor.
"Köpekler de üzülür"
Amerikan Köpek Kulübü’nün (AKC) baş veterineri Dr. Jerry Klein, köpeklerin de kesinlikle depresif ve endişeli hissedebileceğini söylüyor.
Klein’a göre köpekler, ister insan isterse başka bir hayvan olsun, bir arkadaşının kaybının ardından depresyona girebileceğini ve yalnızlık çekebileceğini gösteren araştırmalar var.
Öte yandan insanların "hüzün" diye nitelediği uzun erimli, derin duyguları köpeklerin hissedip hissedemediği kesin değil.
Klein, "Köpekler daha çok anı yaşar ve insanlar gibi 'özbilinç' ya da içsel düşünme eğilimine sahip değildir" ifadelerini kullanıyor. Veteriner ayrıca, köpeklerde üzüntünün genellikle kısa ömürlü olduğuna dair iddiaları da hatırlatıyor.
Amerikan Veteriner Hekimler Birliği (AVMA) Başkanı Dr. Jose Arce de Klein'ın düşüncelerine katılıyor.
Bununla birlikte hekimler, köpeklerin stres, kaygı ve depresyon gibi olumsuz duygusal durumları kesinlikle deneyimleyebileceğini düşünüyor.
Köpekler ve mevsimsel depresyon
Newsweek’e konuşan Arce, "Köpeklerin insanlar gibi mevsimsel duygudurum bozukluğundan muzdarip olabildiğine dair kanıt yok" diyor.
Klein ise bir hayvanın mevsimsel duygu durum bozukluğundan etkilenip etkilenemeyeceğini gösterebilecek bir bilimsel modelin kısa süre öncesine kadar geliştirilemediğini belirtiyor.
Ancak Klein’a göre son zamanlarda hamster ve çim fareleri üzerinde yapılan araştırmalar, mevsimsel değişikliklerin hayvanları da olumsuz etkilediğini kanıtlayabilir.
"Güneş ışığını daha az alan hamsterlar ve sıçanlar depresif davrandı" diyen Klein, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Söz konusu çalışmada kemirgenlerin beyin kimyasında değişiklik keşfetti: Hipokampus küçüldü. Bunun, depresyonun bir nedeni olduğu düşünülür."
Araştırmacılar köpekler üzerinde bu tarz deneyleri henüz yapmadı. Ancak Klein, eldeki bulgulardan hareketle köpeklerin de mevsimsel depresyondan etkilenme ihtimali olduğunu düşünüyor.
Veterinere göre bulgular, hayvanların beyin kimyasında ve ruh halinde daha kısa günlerde ve daha az ışık gördükleri dönemde değişimler meydana gelebilir.
Öte yandan Birleşik Krallık merkezli yardım kuruluşu Halkın Hasta Hayvanlar Dispanseri'nden (PDSA) veterinerler, "Evcil hayvanlar aslında mevsimsel depresyonun acısını doğrudan çekmez" diyor.
Kurum bunu şöyle açıklıyor:
"Eğer kasvetli aylarda biraz kötü görünüyorlarsa bunun nedeni bizim moral bozmamız ve doğal olarak duygularımızı evcil hayvanlarımıza yansıtmamız olabilir."
Köpeklerde depresyon belirtileri
Klein’a göre köpeklerde depresyon belirtileri arasında enerji kaybı, normalde zevk aldığı aktivitelere ilginin kaybolması, iştah kaybı ve başlarını ya da kuyruklarını düşürme gibi fiziksel değişimler yer alıyor.
Ancak veteriner, köpeklerin davranışlarındaki iştah kaybı gibi belirtilerin aynı zamanda fiziksel bir rahatsızlığa işaret edebileceğine dair de uyarıyor.
Zira ağrı gibi tıbbi bir durum da aynı semptomlara neden oluyor. Bu nedenle evcil hayvan sahipleri bu değişiklikleri yalnızca depresyona yormamalı.
Klein bu durumda köpeklerin veterinere muayene ettirilmesinin son derece önemli olduğunu vurguluyor.
Independent Türkçe, Newsweek, PDSA
Önde gelen yapay zeka şirketlerine temel güvenlik konularında verilen puanlar (Future of Life Institute)
