Sisi, İsrail ile barış anlaşmasına övgüde bulunarak bölge liderlerini Enver Sedat'ın örneğini takip etmeye çağırdı

Sisi’nin açıklaması, Mısır Silahlı Kuvvetleri’nin 6 Ekim zaferini kutladığı törene katılımı sırasında geldi.

Sisi, Silahlı Kuvvetler’in 6 Ekim zaferini kutladığı tören sırasında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi, Silahlı Kuvvetler’in 6 Ekim zaferini kutladığı tören sırasında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Sisi, İsrail ile barış anlaşmasına övgüde bulunarak bölge liderlerini Enver Sedat'ın örneğini takip etmeye çağırdı

Sisi, Silahlı Kuvvetler’in 6 Ekim zaferini kutladığı tören sırasında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi, Silahlı Kuvvetler’in 6 Ekim zaferini kutladığı tören sırasında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 40 yıl önce imzalanan Mısır-İsrail Barış Anlaşması’na övgüde bulunarak, bölgedeki liderler ve yetkililere, ‘yerleşik literatür ve anlayışların’ üstesinden gelmede Mısır’ın merhum Cumhurbaşkanı Enver Sedat’ı örnek almaya çağırdı.
Mısır, İsrail ile 1979'da barış anlaşması imzalayan ilk Arap ülkesi oldu. Ancak son zamanlarda ekonomik düzeyde bir iyileşme kaydedilmeden önce iki ülke arasındaki ilişkiler güvenlik ve siyasi işbirliği ile sınırlıyken, yıllarca ‘durgun’ olarak nitelendirildi.
Mısır Hava Yolları logosunu (EgyptAir) taşıyan bir uçak, bu hafta başlarında Tel Aviv yakınlarındaki Ben Gurion Havaalanı’na iniş yaptı. Mısır’dan İsrail’e doğrudan seferlerin başlaması İsrail Sivil Havacılık Otoritesi ve İsrail’in Kahire Büyükelçiliği tarafından tarihi bir adım olarak nitelendirildi. Öte yandan, İsrail Başbakanı Naftali Bennett, geçen ay Şarm eş-Şeyh'te 10 yıl aşkın bir sürenin ardından ilk kez başbakan düzeyinde bir ziyaretle Cumhurbaşkanı Sisi ile bir araya geldi.
Mısır dün, 6 Ekim 1973 Mısır-İsrail Savaşı’nın 48. yıldönümünü kutladı. Cumhurbaşkanı Sisi, Silahlı Kuvvetler’in Ekim 73 ve Geleceğe Geçiş başlıklı sempozyum töreninde yaptığı açıklamada, "Mısır halkı Mısır için Ekim 1973 savaşından önce ve sonra birçok fedakarlıkta bulundu” dedi.
Sisi, savaşta ve öncesinde Mısır'ın yanında yer alan Arap halklarını selamlayarak, "1967 krizinde Mısır savaşında yalnız değildi. Arap kardeşleri  asker, silah ve para gücüyle destek ve yardımla yanında oldu. Mısır'ın istikrarı sağlama ve  Ekim zaferini elde etmek için iyi hazırlanma yeteneğindeki en önemli faktörlerden biri buydu. Mısır Arap kardeşlerin bu desteğini unutmayacaktır” diye konuştu.
Barış kararı almadan önce savaş kararını veren ve bunun sorumluluğunu üstlenen Mısır’ın merhum Cumhurbaşkanı Muhammed Enver Sedat'a övgüde bulunan Sisi, Sedat'ın barış girişimini ‘zamanının yerleşik fikirlerini aşma yeteneği” olarak değerlendirdi. Sisi açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:
“Allah ona bu fikirlerin, kültürlerin, temellerin ve anlayışların Ekim Savaşı'ndan sonra devam etmeyeceğini ve yeni anlayışlarla aşılması gerektiğini görmesini nasip etmiş. Böylece 40 yılı aşkın bir süre sonra bunun şuanda mevcut olan gerçek bir söz olduğunu kanıtlayan barış girişimini başlatmıştır. Şu anda gördüğümüz şey, bu okumanın ve bu engeli aşmanın zamanının ötesinde bir okuma olduğunu doğruluyor."
Sisi, yöneticileri ve bölgedeki krizleri ve sorunları yönetmekten sorumlu olanları yerleşik anlayışları ve kavramları aşmaya ve Sedat'ın yaptığı gibi daha derinlere inmeye çağırdı.
Ürdün, 1994 yılında  İsrail ile barış anlaşması imzalayan ikinci Arap ülkesi oldu. Geçen yıla kadar askıya alınan anlaşmalar, Tel Aviv ile BAE, Bahreyn, Sudan ve Fas arasındaki ilişkileri normalleştirmeye yönelik bir dizi anlaşmayla geçen yıl yeniden başladı.
Diğer taraftan Sisi, vatandaşlarını sürekli sıkı çalışma yoluyla Mısır'ın duruşunu korumaya çağırarak, farkındalığın ve Mısır'ın karşı karşıya olduğu tüm zorluklara karşı her zaman hazırlıklı olmanın önemini vurguladı.
Sisi açıklamasında, "Ekim bize Mısır'da varlığını sürdürecek ilham verici bir ruh veriyor. Mısır halkının, ordunun ve devlet kurumlarının zorluklarla mücadele yeteneğini doğrulayan dersleriyle ilham veriyor" dedi.
Ülkedeki diğer kurumlarla birlikte son 7 yılda elde edilen gelişmede ordunun rolüne övgüde bulunan Sisi, “Ordunun terör ve teröristlerle yüzleşmesi ve Sina’nın temizlenmesi konusundaki rolü bir gerçek. Ancak Mısır'ın ulusal güvenliğini sağlamadaki rolüne ek olarak, mümkün olduğunda kalkınma sürecine de katkıda bulunuyor” şeklinde konuştu.
Cumhurbaşkanı Sisi, Mısırlılar arasında anlaşmazlık yaratma girişimlerine karşı uyararak onları "her zaman bir tek kişinin kalbi üzerinde olmaya (yani gönülleri beraber olmaya)" çağırdı.
Mısır devletinin istisnai durumlarda, sadece Mısır için değil, tüm dünya için elinden gelenin en iyisini yaptığını belirten Sisi, “Mısır'ın hak ettiği bu olduğu için ülkenin her yerinde kalkınma, inşaat ve yeniden yapılanmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
Sisi ayrıca "Mısır'ın şimdiki ilk meselesi, tüm devlet kurumları ve sivil toplum kuruluşları arasında ortak bir sorumluluk haline gelen bilinçlenme meselesidir" ifadesini kullandı.
Mısır Cumhurbaşkanı, 6 Ekim savaşının yıldönümü münasebetiyle bazı mahkumlar için 2021 tarihli 448 sayılı Karar çerçevesinde bir af emri çıkardı. Mısır TV internet sitesinde yer alan habere göre, İçişleri Bakanı Yardımcısı başkanlığındaki Cezaevleri İdaresi Sektörü’ne bağlı güvenlik makamlarından, bu kararın hükümlerine göre kimlerin af kapsamına alınacağını değerlendirmek üzere bir üst komite oluşturuldu.



Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
TT

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)

Fas'taki Z kuşağı protestolarında gözaltına alınan gençlere kötü muamele edilmesi tepki çekti.

Guardian'ın irtibata geçtiği aile ve avukatlar, gözaltındaki gençlerin polis merkezlerinde dövüldüğünü, saatlerce yiyecek ve su verilmeden tutulduğunu ve bazı durumlarda kendilerine zorla ifade imzalatıldığını savunuyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan bir anne, 18 yaşındaki oğlunun protestolara katılmamasına rağmen iki aydan uzun süredir gözaltında tutulduğunu söylüyor:  

Oğlum bir eyleme bile katılmamıştı. Bir büfede yemek yerken gözaltına alındı. Tutuklanırken o kadar kötü dövüldü ki bazı dişleri kırıldı.

Anne, oğlunun polis merkezinde ifade tutanaklarını imzalamayı reddettiği için yeniden dövüldüğünü de sözlerine ekledi. 

Sivil toplum kuruluşu (STK) Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH) de bazı kadın protestocuların taciz, hakaret ve cinsiyetçi söylemlere maruz kaldığını aktarıyor.  

Haberde, Agadir yakınlarındaki Lqliaa kasabasında 1 Ekim'de düzenlenen gösterilerde üç protestocunun güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğü iddiası da paylaşılıyor. 

Olayda 12 yaşındaki çocuklar da dahil 14 protestocunun yaralandığı belirtiliyor. Yetkililerse bir grup eylemcinin polis karakoluna saldırdığını, ekiplerin de buna karşılık verdiğini savunuyor. 

Uluslararası Af Örgütü'ne göre şimdiye dek protestolarla bağlantılı olarak 2 bin 400'den fazla kişi hakkında hukuki işlem başlatıldı. 

AMDH, duruşmalarda avukatların bulunmadığına, soruşturmaların yetersiz yürütüldüğüne ve masumiyet karinesinin uygulanmadığına dikkat çekiyor. Onlarca kişiye 15 yıla varan hapis cezaları verildiği aktarılıyor. Çocuklar da dahil birçok göstericinin davası sürüyor.

STK'nin Marakeş şubesinden Mustapha Elfaz, "Gençlerin polis gözetiminde işkence gördüklerine dair korkunç tanıklıklar duyduk" diyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Ahmed Benchemsi şunları söylüyor: 

Hükümet açıkça korktu ve herhangi bir muhalefet biçimine müsamaha göstermeyecekleri yönünde güçlü bir mesaj vermek için böyle bir baskıya başvurdu.

Eylülde patlak veren eylemlerde halk, en az 11 kentte yolsuzluğu protesto etmek için sokaklara dökülmüştü.

Göstericiler, Rabat yönetiminin sağlık ve eğitimi önemsemeyip uluslararası spor organizasyonlarına para akıttığını savunuyor. İspanya ve Portekiz'le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede "Stadyumlar burada, hastaneler nerede?" sloganları duyulmuştu. 

Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri gibi örgütlerin liderlik ettiği protestolar barışçıl başlasa da güvenlik güçleriyle çatışmalar nedeniyle üç kişi yaşamını yitirmiş, 600'den fazla kişi yaralanmıştı.

Independent Türkçe, Guardian, News International


İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
TT

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aylarca beklettikten sonra Mısır ile yapılan en büyük doğal gaz anlaşmasına onay vermesi, iki lider arasında olası bir zirveye ilişkin İsrail basınında yeni iddialar doğurdu. Ancak Kahire cephesi sessizliğini koruyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı bilgilere göre Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında ABD’de bir görüşme düzenlenmesi gündemde. Ancak sürece yakın Mısırlı bir kaynak, böyle bir buluşmanın kolay olmayacağını belirterek, “Gaz anlaşması tek başına bunu sağlamaz. İsrail’in Gazze anlaşmasını uygulamada ilerleme göstermesi ve Mısır’ın güvenliğini garanti etmesi gerekir. Bölgedeki tansiyon bitmiş değil ve ekonomik çıkar niteliğindeki bir gaz anlaşması bu durumu değiştirmez” değerlendirmesinde bulundu.

CNN’e konuşan bir İsrailli kaynak, Netanyahu’nun gaz anlaşmasına yönelik ilanının “olası Netanyahu–Sisi görüşmesi için hazırlıkların bir parçası” olduğunu aktardı.

Netanyahu’nun bu ay içinde ABD’ye giderek Başkan Donald Trump ile Florida’daki Mar-a-Lago’da görüşmesi bekleniyor. Aynı kaynaklara göre, İsrail hükümeti anlaşmaya resmi onayı aylarca geciktirdikten sonra, sonunda Trump yönetiminin baskısıyla onay verdi. Washington yönetimi, Netanyahu ile Sisi’yi bir araya getirerek bölgesel barış girişimlerini ve “İbrahim Anlaşmaları”nın kapsamını genişletmek istiyor.

Netanyahu çarşamba gecesi yaptığı televizyon konuşmasında, “İsrail tarihindeki en büyük gaz anlaşmasına onay verdim. Anlaşmanın değeri 112 milyar şekel (34.7 milyar dolar). Bunun 58 milyar şekeli (18 milyar dolar) devlet hazinesine girecek” açıklamasını yaptı ve anlaşmanın Amerikan Chevron şirketi ile İsrailli ortaklar üzerinden Mısır’a gaz ihracatını içerdiğini söyledi.

wscf
Deyr el-Belah’taki geçici Filistinli kampından bir kare (AFP)

İsrail ve Mısır, 1979’da barış anlaşması imzalamış olsa da iki lider yaklaşık on yıldır kamuoyu önünde görüşmedi. Kahire’den ise söz konusu iddialara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

Mısırlı düşünür Abdülmünim Said, olası zirveye dair, “Benim için geçerli olan sadece Kahire’den gelen açıklamalardır” diyerek, gaz onayının barış sürecini canlandırıp canlandıramayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Said, “Bu durum sadece ekonomik bir anlaşma olarak kalabilir ve siyasi sonuç doğurmayabilir” dedi.

İsrail medyası ise iddiayı güçlendiren haberlerle çıktı. İsrail Kamu Yayın Kurumu, anlaşmanın Netanyahu ile Sisi arasında bu ay sonunda Florida’da bir görüşme ihtimalini doğurduğunu yazdı. Yedioth Ahronoth ve Kanal 12 de anlaşmanın Netanyahu–Trump–Sisi üçlü zirvesinin önünü açabileceğini aktardı; ayrıca Mısırlı tarafın, görüşmeye katılmak için anlaşma onayını şart koştuğunu belirtti.

Haberlere göre iki lider savaşın başlangıcından bu yana kamuoyuna açık şekilde konuşmadı ve taraflar arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Kanal 12, Sisi’nin Temmuz ayında iç ve dış eleştirilere rağmen anlaşmayı kabul ettiğini, ancak İsrail hükümetinin beş ay boyunca süreci geciktirdiğini yazdı.

Aynı kaynaklara göre Mısır, Gazze’deki ateşkes sürecinde ilerleme sağlanmadan ve İsrail’in Gazze–Mısır sınır hattı olan Filadelfi Koridoru’ndan ve Nitsarim bölgesinden çekilmeden zirveye sıcak bakmıyor. Jerusalem Post da, gaz anlaşmasının üçlü zirve için gerekli siyasi tavizlerden yalnızca biri olduğunu kaydetti.

Mısırlı parlamenter Mustafa Bekri ise, gaz anlaşması ile olası liderler zirvesi arasında bağ kurulmasını reddetti. Bekri, İsrail kaynaklarından gelen iddialara itibar edilmemesi gerektiğini, esas olanın resmi Mısır tutumu olduğunu belirterek, “Mısır’ın pozisyonu nettir: Filistin halkının haklarının korunması ve Mısır’ın güvenliğinin garanti altına alınması vazgeçilmezdir” dedi.


Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
TT

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)

Suriye hükümeti ile Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yürütülen entegrasyon görüşmelerine ilişkin kaynaklar, tarafların yıl sonunda dolacak süre öncesinde tıkanan anlaşmayı ilerletmek için yoğun çaba gösterdiğini aktardı.

Şarku'l Avsat'ın sürece yakın Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklardan edindiği bilgilere göre taraflar son günlerde temaslarını yoğunlaştırdı. Ancak görüşmelerdeki gecikmelerin yarattığı memnuniyetsizlik dikkat çekiyor. Kaynaklar, mevcut şartlarda anlaşmayı ileriye taşıyacak büyük bir sıçrama beklentisinin zayıf olduğunu belirtiyor.

Beş farklı kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, kuzeydoğu bölgesini kontrol eden Kürt güçlerine bir öneri sundu. Kaynaklar Şam yönetiminin söz konusu öneride, yaklaşık 50 bin savaşçıdan oluşan SDG’nin üç ana tümen ve daha küçük birlikler halinde yeniden yapılandırılmasına kapı araladığı bilgisini verdi.

Öneriye göre SDG, komuta zincirinin bir bölümünden vazgeçecek ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordu birliklerine açacak.

Ancak kaynaklar, bu planın hayata geçip geçmeyeceğinin belirsiz olduğunu vurguladı. Birçok yetkili, yıl sonuna kısa süre kalmışken kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimalinin zayıf olduğunu, daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.