Sisi, İsrail ile barış anlaşmasına övgüde bulunarak bölge liderlerini Enver Sedat'ın örneğini takip etmeye çağırdı

Sisi’nin açıklaması, Mısır Silahlı Kuvvetleri’nin 6 Ekim zaferini kutladığı törene katılımı sırasında geldi.

Sisi, Silahlı Kuvvetler’in 6 Ekim zaferini kutladığı tören sırasında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi, Silahlı Kuvvetler’in 6 Ekim zaferini kutladığı tören sırasında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Sisi, İsrail ile barış anlaşmasına övgüde bulunarak bölge liderlerini Enver Sedat'ın örneğini takip etmeye çağırdı

Sisi, Silahlı Kuvvetler’in 6 Ekim zaferini kutladığı tören sırasında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi, Silahlı Kuvvetler’in 6 Ekim zaferini kutladığı tören sırasında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 40 yıl önce imzalanan Mısır-İsrail Barış Anlaşması’na övgüde bulunarak, bölgedeki liderler ve yetkililere, ‘yerleşik literatür ve anlayışların’ üstesinden gelmede Mısır’ın merhum Cumhurbaşkanı Enver Sedat’ı örnek almaya çağırdı.
Mısır, İsrail ile 1979'da barış anlaşması imzalayan ilk Arap ülkesi oldu. Ancak son zamanlarda ekonomik düzeyde bir iyileşme kaydedilmeden önce iki ülke arasındaki ilişkiler güvenlik ve siyasi işbirliği ile sınırlıyken, yıllarca ‘durgun’ olarak nitelendirildi.
Mısır Hava Yolları logosunu (EgyptAir) taşıyan bir uçak, bu hafta başlarında Tel Aviv yakınlarındaki Ben Gurion Havaalanı’na iniş yaptı. Mısır’dan İsrail’e doğrudan seferlerin başlaması İsrail Sivil Havacılık Otoritesi ve İsrail’in Kahire Büyükelçiliği tarafından tarihi bir adım olarak nitelendirildi. Öte yandan, İsrail Başbakanı Naftali Bennett, geçen ay Şarm eş-Şeyh'te 10 yıl aşkın bir sürenin ardından ilk kez başbakan düzeyinde bir ziyaretle Cumhurbaşkanı Sisi ile bir araya geldi.
Mısır dün, 6 Ekim 1973 Mısır-İsrail Savaşı’nın 48. yıldönümünü kutladı. Cumhurbaşkanı Sisi, Silahlı Kuvvetler’in Ekim 73 ve Geleceğe Geçiş başlıklı sempozyum töreninde yaptığı açıklamada, "Mısır halkı Mısır için Ekim 1973 savaşından önce ve sonra birçok fedakarlıkta bulundu” dedi.
Sisi, savaşta ve öncesinde Mısır'ın yanında yer alan Arap halklarını selamlayarak, "1967 krizinde Mısır savaşında yalnız değildi. Arap kardeşleri  asker, silah ve para gücüyle destek ve yardımla yanında oldu. Mısır'ın istikrarı sağlama ve  Ekim zaferini elde etmek için iyi hazırlanma yeteneğindeki en önemli faktörlerden biri buydu. Mısır Arap kardeşlerin bu desteğini unutmayacaktır” diye konuştu.
Barış kararı almadan önce savaş kararını veren ve bunun sorumluluğunu üstlenen Mısır’ın merhum Cumhurbaşkanı Muhammed Enver Sedat'a övgüde bulunan Sisi, Sedat'ın barış girişimini ‘zamanının yerleşik fikirlerini aşma yeteneği” olarak değerlendirdi. Sisi açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:
“Allah ona bu fikirlerin, kültürlerin, temellerin ve anlayışların Ekim Savaşı'ndan sonra devam etmeyeceğini ve yeni anlayışlarla aşılması gerektiğini görmesini nasip etmiş. Böylece 40 yılı aşkın bir süre sonra bunun şuanda mevcut olan gerçek bir söz olduğunu kanıtlayan barış girişimini başlatmıştır. Şu anda gördüğümüz şey, bu okumanın ve bu engeli aşmanın zamanının ötesinde bir okuma olduğunu doğruluyor."
Sisi, yöneticileri ve bölgedeki krizleri ve sorunları yönetmekten sorumlu olanları yerleşik anlayışları ve kavramları aşmaya ve Sedat'ın yaptığı gibi daha derinlere inmeye çağırdı.
Ürdün, 1994 yılında  İsrail ile barış anlaşması imzalayan ikinci Arap ülkesi oldu. Geçen yıla kadar askıya alınan anlaşmalar, Tel Aviv ile BAE, Bahreyn, Sudan ve Fas arasındaki ilişkileri normalleştirmeye yönelik bir dizi anlaşmayla geçen yıl yeniden başladı.
Diğer taraftan Sisi, vatandaşlarını sürekli sıkı çalışma yoluyla Mısır'ın duruşunu korumaya çağırarak, farkındalığın ve Mısır'ın karşı karşıya olduğu tüm zorluklara karşı her zaman hazırlıklı olmanın önemini vurguladı.
Sisi açıklamasında, "Ekim bize Mısır'da varlığını sürdürecek ilham verici bir ruh veriyor. Mısır halkının, ordunun ve devlet kurumlarının zorluklarla mücadele yeteneğini doğrulayan dersleriyle ilham veriyor" dedi.
Ülkedeki diğer kurumlarla birlikte son 7 yılda elde edilen gelişmede ordunun rolüne övgüde bulunan Sisi, “Ordunun terör ve teröristlerle yüzleşmesi ve Sina’nın temizlenmesi konusundaki rolü bir gerçek. Ancak Mısır'ın ulusal güvenliğini sağlamadaki rolüne ek olarak, mümkün olduğunda kalkınma sürecine de katkıda bulunuyor” şeklinde konuştu.
Cumhurbaşkanı Sisi, Mısırlılar arasında anlaşmazlık yaratma girişimlerine karşı uyararak onları "her zaman bir tek kişinin kalbi üzerinde olmaya (yani gönülleri beraber olmaya)" çağırdı.
Mısır devletinin istisnai durumlarda, sadece Mısır için değil, tüm dünya için elinden gelenin en iyisini yaptığını belirten Sisi, “Mısır'ın hak ettiği bu olduğu için ülkenin her yerinde kalkınma, inşaat ve yeniden yapılanmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
Sisi ayrıca "Mısır'ın şimdiki ilk meselesi, tüm devlet kurumları ve sivil toplum kuruluşları arasında ortak bir sorumluluk haline gelen bilinçlenme meselesidir" ifadesini kullandı.
Mısır Cumhurbaşkanı, 6 Ekim savaşının yıldönümü münasebetiyle bazı mahkumlar için 2021 tarihli 448 sayılı Karar çerçevesinde bir af emri çıkardı. Mısır TV internet sitesinde yer alan habere göre, İçişleri Bakanı Yardımcısı başkanlığındaki Cezaevleri İdaresi Sektörü’ne bağlı güvenlik makamlarından, bu kararın hükümlerine göre kimlerin af kapsamına alınacağını değerlendirmek üzere bir üst komite oluşturuldu.



Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
TT

Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)

Gazze Şeridi’nde şu anda tıkanma yaşayan ateşkes anlaşması, Hamas’ın ikinci aşamada öngörülen idari ve güvenlik düzenlemelerine ilişkin çekinceleri ve kamuoyuna yansıyan talepleriyle yeniden gündeme düştü. Bu gelişme, ABD’den ikinci aşamaya geçiş konusunda ‘perde arkasında’ yürütülen çabalara dair açıklamaların yapıldığı bir döneme denk geldi.

Hamas’ın dün açıkladığı ve silahsızlanma, barış konseyi, istikrar güçleri ile Gazze Şeridi’nin yönetimi için bir komite oluşturulmasına ilişkin dört ana başlığı içeren bu çerçeveye dair değerlendirmelerde görüş ayrılığı yaşanıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan bazı uzmanlar, söz konusu taleplerin ikinci aşamaya geçişi zorlaştıran krizleri ortaya koyduğunu ve hareketin üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik manevralar olduğunu savunurken, diğerleri ise İsrail kaynaklı engellere rağmen Hamas’ın anlaşmayı uygulama konusunda ciddiyetini yansıttığı görüşünü dile getiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump tarafından önerilen ve geçtiğimiz ekim ayında Gazze’de ateşkes sağlanmasına temel oluşturan barış planı, başkanlığını Trump’ın üstleneceği bir barış konseyi kurulmasını, bu konseyin Filistinli teknokratlardan oluşan bir komiteyi denetlemesini, Hamas’ın silahsızlandırılmasını, savaş sonrası Gazze yönetiminde rol almamasını ve istikrar güçlerinin konuşlandırılmasını öngörüyor.

Hamas’ın Gazze’deki lideri Halil el-Hayye, hareketin kuruluşunun 38. yıl dönümünde yaptığı açıklamada, silahın işgal altındaki halklar için uluslararası hukukla güvence altına alınmış bir hak olduğunu belirterek, bu hakkın korunmasını ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını güvence altına alan her türlü önerinin incelenmesine açık olduklarını ifade etti.

El-Hayye, Trump planında yer alan ve ABD Başkanı’nın liderliğinde kurulması öngörülen barış konseyinin görevinin, ateşkes anlaşmasının uygulanmasını gözetmek, finansmanı sağlamak ve Gazze Şeridi’nin yeniden imarını denetlemek olduğunu vurguladı. Filistinliler üzerinde ‘her türlü vesayet ve manda uygulamasını’ ise reddettiklerini söyledi.

Gazze Şeridi’nin yönetimi için Filistinli bağımsız isimlerden oluşan bir teknokratlar komitesinin derhal kurulması çağrısında bulunan el-Hayye, Hamas’ın tüm alanlardaki yetkileri bu komiteye devretmeye ve görevlerini kolaylaştırmaya hazır olduğunu kaydetti. Kurulması planlanan uluslararası gücün görevinin ise Gazze sınırlarında ateşkesi korumak olması gerektiğini vurguladı.

El-Hayye ayrıca, arabuluculara ve özellikle ‘temel garantör’ olarak nitelendirdiği ABD yönetimi ile Başkan Trump’a, İsrail’i anlaşmaya saygı göstermeye ve uygulamaya zorlamak için çalışmaları, anlaşmanın çöküşe sürüklenmesine izin vermemeleri çağrısında bulundu.

asdfr
Başlarında yük taşıyan kadınlar, Gazze Şeridi'nin güneyinde yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlamak için temizlenmiş araziye kurulan çadırların önünden geçiyor. (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk geçen hafta yaptığı açıklamada, ateşkesin ilan edilmesinden bu yana Gazze’de sarı hattın gerisinde kalan bölgede 350’den fazla İsrail saldırısının belgelendiğini ve en az 121 Filistinlinin hayatını kaybettiğini söyledi. Öte yandan Hamas liderlerinden Raid Saad, cumartesi günü İsrail’in Gazze’de aracını hedef alan saldırısında öldürüldü.

İsrailli yetkililer, ABD yönetiminin Gazze’de savaşı sona erdirmeyi amaçlayan planın ikinci aşamasını şekillendirmek üzere çalışmalar yürüttüğünü ve çok uluslu uluslararası gücün gelecek aydan itibaren bölgede göreve başlamasının planlandığını belirtti. İsrail Yayın Kurumu’na göre, ABD’li yetkililer bu bilgileri son günlerde yapılan görüşmelerde İsrailli muhataplarına iletti.

İsrail Kanal 14 televizyonu, kasım ayının sonlarında yaptığı bir haberde, ABD’nin uluslararası istikrar gücünün Gazze’de konuşlandırılması için tarih olarak ocak ayının ortasını belirlediğini, nisan ayı sonunu ise bölgedeki silahsızlanma sürecinin tamamlanması için nihai takvim olarak öngördüğünü aktarmıştı. Kanal, bu hedeflerin gerçeklikten kopuk bir beklenti olduğunu ve sürecin yeniden ertelenebileceğini kaydetmişti.

El-Ehram Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde İsrail meseleleri uzmanı olan Mısırlı analist Dr. Said Ukkaşe, Hamas’ın ortaya koyduğu çerçevenin ikinci aşamada ilerleme ihtimalinin zayıf olduğunu gösterdiğini ve bunun daha fazla İsrail saldırısını tetikleyebileceğini savundu. Ukkaşe, bu tutumun, tehlikeli koşullar altında ilerleyen ikinci aşama yükümlülükleri öncesinde Hamas üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik ‘manevralar’ olduğunu ifade etti.

Hamas dosyasına odaklanan Filistinli siyaset analisti İbrahim el-Medhun ise İsrail’in anlaşmayı sabote etmeye yönelik tekrarlanan engellerine rağmen ikinci aşamaya geçilmesi ve uygulanmasının kaçınılmaz olduğunu dile getirdi. Silah meselesine ilişkin olarak Hamas’ın, Filistin iç kamuoyunda derinlemesine bir diyalog yürüttüğünü, Kahire’deki arabulucularla da şeffaf ve açık görüşmeler yaptığını belirten el-Medhun, tüm taraflarca kabul edilebilecek bir vizyonun şekillenebileceğini ve hareketin barış güçlerinin varlığına açık olduğunu söyledi.

Hamas’ın ortaya koyduğu bu çerçeveye arabulucuların henüz yorum yapmadığı bir ortamda, Mısır Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati’nin, İngiliz mevkidaşı Yvette Cooper ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Gazze’de geçici bir uluslararası istikrar gücünün konuşlandırılmasının önemini vurguladığını bildirdi. Abdulati, ateşkesin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve Trump planının ikinci aşamasına ilişkin yükümlülüklerin uygulanmasının önemine dikkat çekti.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) düzenlenen Sir Bani Yas Forumu’na katılımı sırasında konuşan Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesinin gerekliliğini ve uluslararası istikrar gücünün oluşturulmasının önemini yineledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, cuma günü gazetecilere Gazze anlaşmasındaki gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, “Barış anlaşmasının ikinci aşamasına yönelik olarak şu anda perde arkasında çok sayıda sessiz planlama yürütülüyor… Kalıcı ve sürdürülebilir bir barış sağlamak istiyoruz” ifadelerini kullandı.

ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, cumartesi günü yetkililere dayandırdığı haberinde, Trump yönetiminin Gazze Şeridi’nde istikrarı sağlamak amacıyla bir ABD’li generalin komutasında 10 bin askerden oluşan çok uluslu bir güç oluşturmayı hedeflediğini aktardı. Haberde, bazı ülkelerin, gücün görev kapsamının Hamas’ın silahsızlandırılmasını da içerebileceğine yönelik çekinceleri nedeniyle henüz asker göndermediği belirtildi.

Gazete ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, Gazze’de konuşlandırılması planlanan bu güç için yaklaşık 70 ülkeden askerî veya mali katkı talebinde bulunduğunu, ancak yalnızca 19 ülkenin asker göndermeye ya da ekipman ve lojistik destek gibi farklı şekillerde katkı sunmaya istekli olduğunu yazdı.

Ukkaşe, Trump’ın 29 Aralık’ta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yapacağı görüşmede ikinci aşamanın başlatılması için baskı kuracağını öngörerek, İsrail’in bu aşamaya girmeyi kabul edeceğini ancak çekilmelerin uygulanmasına ilişkin müzakerelerin süresiz biçimde uzayabileceğini söyledi.

El-Medhun ise Kahire’nin İsrail kaynaklı engellerin farkında olduğunu ve anlaşmanın başarısızlığa uğramasına yol açabilecek muhtemel İsrail gerekçelerini ortadan kaldırmak için ikinci aşamaya geçişin hızlandırılmasını talep edeceğini ifade etti.


Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
TT

Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)

Tunus'un merkezindeki Kayravan şehrinde, cumartesi akşamı, polis ve gençler arasında art arda ikinci gece çatışmalar yaşandı.

Ailesinin ifadesine göre, çatışmalar bir kişinin polisin kovalamacası ve ardından kendisine yönelik şiddet sonucu ölmesinin ardından patlak verdi. Ölen kişinin akrabaları, ehliyetsiz motosiklet kullandığını ve bir polis aracı tarafından takip edildiğini söylüyor. Ardından dövülerek hastaneye kaldırılan adam, hastaneden kaçmayı başardı. Cumartesi günü geçirdiği kafa travması sonucu hayatını kaybetti.

Tunus'ta da yüzlerce kişi, muhalefet dernekleri ve partilerinin çağrısına yanıt olarak, dördüncü hafta üst üste başkentte "özgürlükleri savunmak ve Cumhurbaşkanı Kays Said'in politikalarını protesto etmek" amacıyla gösteri düzenledi.


Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
TT

Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)

Lübnan-İran ilişkileri çok hassas bir aşamaya geldi ve şu anda, İran liderliği kararını verip Lübnan işlerine müdahalesini durdurmadığı sürece, kontrolden çıkma ve önlenemez olumsuz sonuçlar doğurma riskiyle karşı karşıya. Önde gelen bir siyasi kaynak Şarku’l Avsat'a durumu böyle aktardı. İran'ın Beyrut'taki elçileri müdahaleyi reddederken, Lübnan'daki resmi makamlar müdahaleyi kanıtlayan delillere sahip olduklarını vurguluyor.

Kaynak, İran'ın müdahalesine örnekler verdi; bunlardan ilki, resmi davet olmadan elçilerin gelmesiydi ve resmi görüşmelerinin çoğunun, Hizbullah, Hamas ve İslami Cihad hareketlerinin önderliğindeki görüşmelerini haklı çıkarmak için siyasi bir kılıf sağlama bağlamında kaldığını vurguladı.