Çin’in Ay’dan getirdiği kaya örneklerinin 2 milyar yaşında olduğu ortaya çıktı

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Çin’in Ay’dan getirdiği kaya örneklerinin 2 milyar yaşında olduğu ortaya çıktı

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Çin’e ait “Çang’ı-5” keşif aracının Ay’dan topladığı kaya örneklerinin, 2 milyar yaşında olduğu belirlendi.
BBC’nin haberine göre, Aralık 2020’de Ay’a gönderilen “Çang’ı-5” keşif aracının getirdiği taş ve toprak örneklerinin beklenenden daha genç olduğu bildirildi.
Bilim insanları, Ay’ın Dünya'ya bakan yüzeyindeki Procellarum bölgesinden toplanan, lav akımıyla oluşan bazalt kayalarının 2 milyar yaşında olduğunu açıkladı.
Bilim insanları, geç volkanik aktiviteyi açıklamak için Ay'ın bu bölgesinde ısı sağlayan bir şey olması gerektiğini söylüyor.
Manchester Üniversitesinden Dr. Katherine Joy, "Belki Ay kendi yörüngesinde ileri geri sallanarak gelgit ısınması olarak adlandırdığımız netice ortaya çıktı" dedi.
Joy, Ay'ın Dünya'da gelgit dalgaları oluşturması örneğinde olduğu gibi Dünya'nın çekim gücünün Ay'ı gerip esnetmiş ve bu yolla sürtünme kaynaklı erimeye neden olmuş olabileceğini belirtti.
Çalışmanın ayrıntıları “Science” dergisinde yayınlandı.
Daha önce Apollo astronotları tarafından toplanan kaya örneklerinin 3 milyar yaşın üzerinde olduğu bildirilmişti.
Çin'in Ay'dan taş ve toprak örnekleri toplamak üzere yolladığı "Çang'ı-5" uzay aracı 16 Aralık 2020’de dünyaya dönmüştü.
İniş ve kalkış aksamları, uydu ve örnek modülünden oluşan uzay aracı 24 Kasım 2020'de Uzun Yürüyüş 5-Y roketiyle Hainan eyaletindeki Vınçang Uzay Merkezi'nden fırlatılmıştı.
Çang'ı-5, ABD'nin 1970'lerdeki Apollo ve Sovyetler Birliği'nin Luna görevlerinden bu yana, 40 yılı aşkın zaman sonra Ay'dan Dünya'ya örnek getiren ilk uzay aracı oldu.
2019'da Çang'ı-4 robotik aracını Ay'ın karanlık yüzüne indiren Çin, bunu başarabilen ilk ülke olmuştu.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT