WHO Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Mandhari Şarku’l Avsat’a konuştu: Aşılar korona varyantlarına karşı da güvenlidir

Dr. Ahmed el-Mandhari (Şarku’l Avsat)
Dr. Ahmed el-Mandhari (Şarku’l Avsat)
TT

WHO Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Mandhari Şarku’l Avsat’a konuştu: Aşılar korona varyantlarına karşı da güvenlidir

Dr. Ahmed el-Mandhari (Şarku’l Avsat)
Dr. Ahmed el-Mandhari (Şarku’l Avsat)

Afrika kıtasında düşük gelirli ve henüz temel ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli miktarda Kovid-19 aşıları alamamış olan ülkelerin büyük bir çoğunluğunun zorluklarla yüzleştiği bir dönemde, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Dr. Ahmed el-Mandhari Kovid-19 karşıtı aşıların ciddi semptomlara sahip Kovid-19 enfeksiyonuna karşı koruma etkinliğinin, virüsün varyantlarının ortaya çıkmasından etkilenmediğini, aşıların ciddi semptomlu enfeksiyon geliştirme ve can kaybını engelleme konusunda oldukça etkili olmaya devam ettiğini belirtti.
El-Mandhari Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalarda, “Bu yılın sonuna kadar tüm ülkelerin nüfusunun yüzde 40’ını, gelecek yılın ortalarında ise yüzde 70’ini aşılama hedefine ulaşmayı sabırsızlıkla bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
El-Mandhari’nin belirttiğine göre, koronavirüsün küresel düzeydeki varyantları ile ilgili son gelişmeler olarak, Alfa varyantı vakaları 193, Beta varyantı vakaları 142, Gama varyantı vakaları 96 ülke ve bölgede bildirilirken, Delta varyantı vakaları 21 Eylül itibari ile WHO’nın 6 ana bölgesindeki 185 ülke ve bölgenin tamamında rapor edildi.
El-Mandhari Doğu Akdeniz Bölgesi’nde resmi olarak Alfa varyantı vakaları bildiren ülke sayısının 21’e ulaştığını, Beta varyantı vakası bildiren ülke sayısının 18, Gama varyantı vakası bildiren ülke sayısının 5, Delta varyantı vakası bildiren ülke sayısının ise 16 olduğunu açıkladı. Doğu Akdeniz Bölge yetkilisi ayrıca bir kişinin aşılandıktan sonra Kovid-19 ile enfekte olsa bile genellikle hafif semptomlu bir enfeksiyon geliştirdiğini belirtti.
Afrika kıtasındaki aşı kıtlığı ve bu konuda önerilen planlar konusunda karşılaşılan zorluklarla ilgili el-Mandhari, en önemli zorluğun aşıların temini ve ardından entegre bir aşılama sürecinin başlatılması için gerekli kaynakların kıtlığının yanı sıra sağlık çalışanlarının eğitim ihtiyacına ilişkin zorluklar ile sağlık personelinin kişisel olarak korunması, aşıların depolanması ve taşınması için gerekli altyapının sağlanması olduğunu vurguladı.
WHO Doğu Akdeniz Bölge Direktörü, “Zengin ülkeler bu yıl içinde bir milyardan fazla aşı dozu, 2022’de ise yüz milyonlarca aşı dozu bağışlama taahhüdünde bulundular. Bu bize umut veriyor. Ancak Afrika ve sınırlı gelire ülkeler sahip ülkeler bekleyemez. Bu nedenle ülkelere ve ilgili makamlara, aşı dağıtımının daha adil hale getirilmesi ve pandemi sebebiyle yaşanan risklerin giderilmesi için hızlı hareket etme çağrısında bulunuyoruz.” dedi.
El-Mandhari salgının gelecek yıl sonlanması olasılığı ile ilgili olarak, “Pandeminin sonu, mevcut faktörler ve elimizdeki tüm araçlar ve silahlarla bağlantılı, ancak ne yazık ki bunları gerektiği gibi kullanmıyoruz. Salgının sonuna ulaşılması, pandemiye karşı ciddiyetle mücadele edilmeye devam edilmesi, ülkelerin salgının ilk yılındaki gibi gözlem, vaka tespiti, temaslıların takibi, tedavi ve etkili sağlık hizmeti sağlama alanlarında yaptıkları çabaların sürdürülmesi, toplum ve bireylerin müdahale çabalarına katılmaları ve en yüksek korunma seviyelerini benimsemeye teşvik edilmesine bağlıdır.”
El-Mandhari buna, sürü bağışıklığının sağlanması için nüfusun aşı oranının genişletilmesinin gerekliliğini de ekledi ve “İyi adımlar attık. Bölgesel ve küresel olarak vaka ve ölüm oranlarında düşüş kaydedildi. Ancak aynı zamanda, ölümlerin yanı sıra vaka sayılarında artış kaydeden ülkeler de var, dolayısıyla ilerleme kaydetmiş olsak da pandeminin bitişi için bir tarih belirleyemiyoruz” İfadelerini kullandı.
Zengin ülkelerdeki aşılama oranlarındaki düşüşün nedeni ve bunun dünya genelinde pandeminin sona ermesine yönelik etkisi ile ilgili olarak WHO bölge yetkilisi, üretilen aşı miktarlarının en büyük kısmının nüfuslarının çoğuna aşı sağlayabilen sınırlı sayıda yüksek gelirli ülkeye gittiğini, böylece söz konusu ülkelerde gelecek yılın ortalarında ulaşılması için belirlenen hedefe çok daha erken bir zamanda ulaşıldığını belirtti.



İsrail ve Türkiye'nin Suriye'deki çıkarları ve kırmızı çizgileri

 Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 19 Eylül 2023'te New York'taki BM Genel Merkezi'nde BM Genel Kurulu'nun 78. oturumu sırasında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 19 Eylül 2023'te New York'taki BM Genel Merkezi'nde BM Genel Kurulu'nun 78. oturumu sırasında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi.
TT

İsrail ve Türkiye'nin Suriye'deki çıkarları ve kırmızı çizgileri

 Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 19 Eylül 2023'te New York'taki BM Genel Merkezi'nde BM Genel Kurulu'nun 78. oturumu sırasında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 19 Eylül 2023'te New York'taki BM Genel Merkezi'nde BM Genel Kurulu'nun 78. oturumu sırasında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi.

Michael Harari

Esed rejiminin çöküşü bölgesel sahneyi yeniden şekillendirdi. Yeni rejimin uzun vadeli istikrarı beklentileri hakkındaki haklı şüphelere rağmen, Ahmed eş-Şara'yı destekleyen geniş bir uluslararası uzlaşı var ve devam eden kaostan ziyade merkezi otorite altında birleşik bir Suriye'yi açıkça tercih ediyorlar. Birçok ülkenin gözünde, İran'ın Suriye'den hızla çekilmesi belki de şu ana kadarki en önemli başarı, zira bölgesel istikrarı artırmak için bir umut penceresi açıyor. Suriye böylece küresel gündemde ve Washington’un gündeminde daha yüksek bir öneme kavuştu. Aynı durum, Suriye ile ortak sınırları olan iki büyük bölgesel aktör olan İsrail ve Türkiye için de geçerli. Her ikisi de Suriye'deki gelişmelere ulusal çıkar meselesi olarak bakıyorlar.

İsrail, aşırı İslamcı bir hükümetin ortaya çıkışından ve Suriye'de aşırı Türk nüfuzundan endişe duyuyor. İsrail hükümeti, Türkiye'nin rolünü ve Kuzey Suriye'deki, özellikle de Kürt bölgelerindeki iddialı müdahalesini kabul etse de ülkenin diğer bölgelerindeki Türk askeri varlığı konusunda kırmızı çizgi çekiyor, bunu önceki İran müdahalesine benzetiyor ve şiddetle karşı çıkıyor görünüyor. Şarku’l Avsat’ın al Majalla’dan aktardığı analize göre İsrail, Şam'da güçlü bir merkezi hükümeti tercih edip etmediği konusunda da henüz kesin bir karara varmış değil. Son açıklamaları ve eylemleri, zayıf ve parçalanmış bir Suriye'yi tercih ettiğini gösteriyor; ancak bu hesapları bir dereceye kadar şekillendirecek olan, nihayetinde Washington'un tutumudur. Buna ilave olarak, mevcut koşullarda, özellikle son aylarda askeri üstünlüğünü göstermesinin ardından, İsrail Suriye'nin geleceğini şekillendirmede önemli bir rol oynayabileceğine inanıyor.

Öte yandan Türkiye, Kürtlere (PKK da dahil) karşı son dönemde attığı ve yine benzer tarihsel öneme sahip adımlara paralel olarak, Suriye ile sınırını kendi şartlarına göre istikrara kavuşturmak için tarihi bir fırsat görüyor ve aynı zamanda Şara rejiminin kendisine bağımlılığını pekiştiriyor. İsrail'in kanıtlanmış askeri ve teknik üstünlüğüne rağmen, Türkiye bunu bir engel olarak görmüyor ve mevcut durumu bölgesel konumunu güçlendirmek için altın bir fırsat olarak görüyor (kimileri bunu bölgesel hegemonya arayışı olarak tanımlıyor). Başkan Trump ve Erdoğan ile ilişkisi, Türkiye açısından bu umut verici görünüme katkıda bulunuyor. Dahası, son yıllarda Körfez ülkeleri ve Mısır ile ilişkilerini geliştiren Türkiye, artan bölgesel konumunun olumlu bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyor.

Ankara, İsrail'in Süveyda'ya yönelik kararlı müdahalesini ve buna eşlik eden olayları, İsrail'in Şara'yı zayıflatma ve Suriye'nin zayıf ve parçalanmış kalmasını sağlama yönündeki kasıtlı bir girişim olarak görüyor

Ankara'nın, İsrail'in Suveyda'ya yönelik kararlı müdahalesini ve buna eşlik eden olayları, Şara'yı zayıflatmak ve Suriye'nin zayıf ve parçalanmış kalmasını sağlama yönündeki kasıtlı bir İsrail girişimi olarak görmesi şaşırtıcı değil. Türkiye Dışişleri Bakanı 25 Temmuz'da yaptığı açıklamada, “Türkiye, istihbarat kanalları ve ortak arabulucular aracılığıyla İsrail'e bir mesaj gönderiyor. Gizli bir ajandamız yok. Hiçbir ülke Suriye için tehdit oluşturmamalı ve Suriye de kimseye tehdit oluşturmamalı... Suriye bizim için kırmızı çizgi; ulusal güvenlik meselesi... Hegemonya peşinde değiliz” dedi.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara, 4 Şubat 2025'te Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde yaptıkları görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında el sıkışıyor (AFP)Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara, 4 Şubat 2025'te Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde yaptıkları görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında el sıkışıyor (AFP)

Öyle görünüyor ki, İsrail ve Türkiye'nin şu anda Suriye'de çatışan çıkarları var. Önemli soru şu; yanlış değerlendirme ve hesapları önleyecek, olası bir gerilimin doğrudan çatışmaya dönüşmesini engelleyecek karşılıklı bir uzlaşıya varılabilir mi?

Kanaatimce cevap evettir, yeter ki iki hükümet de hayati çıkarlarını ve kırmızı çizgilerini açıkça belirlesin. Şara rejimini destekleme konusunda hakim olan uluslararası mutabakat ve rejimin kontrolünü sağlamlaştırma arzusu (en azından aksi kanıtlanana kadar), hem İsrail'in hem de Türkiye'nin dikkatlice düşünülmüş bir yaklaşım benimsemesini gerektiriyor.

İsrail-Türkiye ilişkileri Filistin meselesi nedeniyle gerginliğini sürdürecektir, bu nedenle Suriye konusunda iki taraf arasında ortak bir zemin bulunması şarttır

Bunun için birkaç siyasi dayanak gerekiyor:

1. Washington, bölgesel arena ve Ankara, İsrail'in proaktif yaklaşımına, yani askeri müdahalesine, özellikle de Şara rejimine karşı “tetiğe hafifçe basmak” olarak varsayılan müdahalesine olumsuz bakıyor. İsrail'in Dürzi bölgesindeki nüfuzu ile Türkiye'nin Kürt bölgesindeki nüfuzu arasında bir paralellik kurmaya çalıştığı varsayılabilir. Teorik olarak bu anlaşılabilir, ancak pratik ve stratejik açıdan son derece sorunlu. Her halükarda, İsrail'in Suriye sahasında Türkiye üzerinde nüfuz ve etki gücü sahibi olduğu ve bu yönde daha fazla tırmandırmaya gerek olmadığı mesajı alındı. Türkiye de İsrail'in, Suriye'de kendi çıkarları kadar önemli hayati çıkarları olduğunu anlamalı.

2- İsrail, Türkiye'nin Suriye'ye müdahalesini aşırı buluyor ve hayati çıkarlarını tehlikeye atabileceğini düşünüyor. Aslında bölgedeki diğer aktörler de aynı görüşte. Ancak, Suriye'deki Türk askeri varlığının İran'ınkinden daha tehlikeli olduğu yönündeki gizemli İsrailli sesler hatalı ve yanıltıcı olup, kendi kendini gerçekleştiren bir kehanet yaratma riski taşıyor.

3- Suriye'deki Türk hegemonyasının İsrail ve diğerleri açısından istenmeyen bir durum olduğu şüphesizdir. Bunu, özellikle Washington yoluyla öncelikle diplomatik kanallar aracılığıyla sınırlamak için çaba gösterilmelidir. Ancak bu, İran tehdidiyle aynı nitelikte bir tehdit oluşturmamaktadır.

4. Üç tarafın çıkarlarını netleştirmek ve istenmeyen yanlış anlamalara doğru bir kaymayı önlemek için Kudüs-Ankara-Washington üçgeninde yoğun bir diplomatik faaliyete ihtiyaç vardır. İsrail ve Türkiye arasında doğrudan ve gizli bir iletişim kanalı ve Azerbaycan'ın arabuluculuğu şarttır.

5. İsrail, etkileyici askeri başarılarının ardından kibrini dizginlemeli ve mevcut kibrinden vazgeçerek, başarısını maceracı bir şekilde değil akıllıca değerlendiren, rasyonel ve stratejik bir yaklaşım benimsemelidir. Sahadaki askeri başarıları ona bunu yapma fırsatı sunmaktadır.

6. İsrail-Türkiye ilişkileri Filistin meselesi nedeniyle gerginliğini sürdürecektir, bu nedenle iki taraf arasında Suriye konusunda ortak bir zemin bulunması şarttır. Aralarındaki gerginliği yatıştırmak ve her birinin sorduğu sorulara cevap vermek gerekmektedir.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir.