Evinden yüzlerce kilometre uzakta bulunan yalnız beyaz balina ilgi odağı oldu

Evinden yüzlerce kilometre uzakta bulunan yalnız beyaz balina ilgi odağı oldu
TT

Evinden yüzlerce kilometre uzakta bulunan yalnız beyaz balina ilgi odağı oldu

Evinden yüzlerce kilometre uzakta bulunan yalnız beyaz balina ilgi odağı oldu

ABD’nin Seattle şehri kıyılarında, evinden çok uzaktaki yalnız bir beyaz balina yüzüyor. Halkın ilgi odağı haline gelen hayvanın oraya neden geldiği bilinmiyor.
Normalde Arktik Bölgesi’ndeki sularda yaşayan beyaz balinayı geçen hafta Puget Boğazı çevresinde yüzerken görenler hemen yetkililere haber verdi.
Bölgedeki deniz canlılarını korumayı amaçlayan dernek Orca Network'ün kurucusu Howard Garrett, bu balinanın Seattle'dan yaklaşık 2 bin 400 kilometre uzakta olması gerektiğini söyledi.
"En yakın beyaz balina nüfusu Cook Inlet’te, Alaska'da yaşıyor" diyen Garrett, sözlerini şöyle sürdürdü: 
"Bir tersanenin neden beyaz balinaya çekici geldiğini anlamıyorum. Yoksa bu, hayvanın işlek bir limandaki bir tersanede esir tutulduğu anlamına mı geliyor? Bunu bilmiyoruz, hiç kanıtımız yok."
2019'da üzerinde "St. Petersburg Ekipmanı" yazan ve Norveç sularında tespit edilen koşum takımlı bir beyaz balinanın Rus casusu olduğundan şüphelenilmişti.
Hvaldimir ismi verilen bu beyaz balina hala İskandinav sularında yüzüyor. BBC'ye göre hayvan refahı aktivistleri, hayvanın bu sularda kendi başına avlanamayacağından endişe ediyor.
Seattle’da görülen beyaz balinanın nereden geldiğine dairse hiç ipucu yok. Garrett, "Hiçbir işaret yok, nereden geldiğine dair hiçbir belirti görmedik" diye konuştu.

Balina neden kendi başına yola çıktı?
Georgia Akvaryumu'ndan uzmanlara göre, Arktik Bölgesi’nin diğer sakinleri gibi yetişkin balinalar da buzullara uyum sağlamak için beyaz renkte.
Garrett, aslında beyaz balinaların 100 kadar bireyden oluşan gruplar halinde yaşayan sosyal hayvanlar olduğunu söyledi. Bu da yalnız balinanın yolculuğunu daha da gizemli kılıyor.
"Başka bir gösterge bulana kadar tek teorim, balinanın keşfe çıkmaya karar verdiği" diyen Garret, şunları ekledi:
"Sadece seyahat etmek istedi. Epey sıradışı ama arada sırada farklı beyaz balina popülasyonlarında bu oluyor. Yani, eşi benzeri olmayan bir durum değil, yine de kesinlikle çok nadir."
Kayıtlara göre Puget Boğazı’nda bir beyaz balinanın görüldüğü son tarih 1940. 2010’da da bölgede beyaz balina gördüğünü söyleyen bir kişi kayıtlara geçmişti ama elinde hiç belge olmadığı için bu kanıtlanamamıştı.
Bu arada ABD’yi ziyaret eden hayvanın şimdilik sağlıklı göründüğü bildirildi. Beyaz balinalar kalamar, küçük balık ve yengeçlerle besleniyor ve Garret’a göre "Puget Boğazı’nda bunlardan bolca var".
Uzmanlar ayrıca, bu bölgenin göç eden veya yerleşik katil balinalara ve göç eden gri balinalara, kambur balinalara ve daha birçok türe ev sahipliği yaptığını vurguluyor.
Independent Türkçe, Livescience, BBC



"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
TT

"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)

Rachel Clun 

Bilim insanları 116 milyon yıllık bir tsunaminin kanıtını bir kehribar içinde bulduklarını ve bunun muhtemelen bu doğa olayına dair en eski kayıt olduğunu düşünüyor.

Japonya'nın kuzeyindeki Hokkaido Adası'nda derin deniz tortularını inceleyen araştırmacılar Aya Kubota, Yusuke Takeda, Keewook Yi, Shin-ichi Sano ve Yasuhiro Iba, erken Kretase dönemine ait tortularda 114 ila 116 milyon yıl öncesine tarihlenen "olağanüstü zengin kehribar konsantrasyonları" keşfetti.

Nature'ın Scientific Reports'unda yayımlanan bulgulara ilişkin raporda araştırmacılar, kehribarın bir veya daha fazla tsunami tarafından okyanusa sürüklenerek havayla çok az temas etmiş olabileceğini öne sürüyor.

Fosilleşmiş ağaç reçinesi olan kehribar, nispeten hızlı kuruyan bir madde. Araştırmacılar, kehribarın havaya maruz kaldığında genellikle bir hafta gibi kısa bir sürede katılaştığını söylüyor.

Ancak araştırmacıların incelediği tortularda, "belirgin şekilde deforme olmuş" kehribar birikintileri bulundu. Bazıları reçinenin akan su tarafından değiştirildiğini gösteren, alev yapıları denen bir şekilde deforme olmuşken, diğerleri yumuşak reçinenin "akarak deniz tabanına kıvamlı bir şekilde yayıldığına" işaret eden düz kehribar şeritlere sahipti.
 

Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)

Araştırmacılar, "Bu esrarengiz kehribarın derin deniz ortamında bulunmasının en muhtemel nedeni, büyük çaplı tsunamiler" diyor.

Bu reçine deformasyonlarının su altında meydana gelmesi, ormandan pelajik deniz tabanına doğrudan taşındıklarını ima ediyor. Karadan okyanusa bu kadar hızlı ve doğrudan bir taşıma, bir tsunamiyle tetiklenmiş olabilir.

Araştırmacılar, antik tortulardaki diğer kanıtların da bu teoriyi desteklediğini belirtiyor. Bunlar arasında, karadan gelen büyük miktarda bitki kalıntıları ve büyük dalgaların sürüklediği odun parçaları da vardı ve bunların çok az çürüme izi taşıması, açık okyanusa "hızla taşındıklarına" işaret ediyor.

Makalede, "Kiltaşındaki kütüklerin varlığı, çok sayıda odunun bulanık akıntılarla taşınmak yerine kopup sürüklenerek pelajik deniz tabanına battığını gösteriyor" ifadeleri kullanılıyor.

Bilim insanları açık okyanuslardaki diğer tortuların, büyük ölçekli eski tsunamiler veya benzer olaylar hakkında daha fazla kanıt sağlayabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar, Holosen döneminden, yani yaklaşık 4 bin 200 yıl öncesinden daha eski bir tarihten kalma tsunami tortularının normalde tespit edilmediğini ve bunun da kısmen, yol açtıkları geniş çaplı yıkımdan geriye net belirtilerin kalmamasından kaynaklandığını söylüyor.

Independent Türkçe,independent.co.uk/news