Tütün kullanımının çok daha eskiye dayandığı keşfedildi

Keşif, eski insanların düşünüldüğünden 9 bin yıl önce tütün kullandığını gösteriyor

Arkeologların keşfettiği eski ocakta ateş yakmak için söğüt ağacı kullanılmıştı (Daron Duke)
Arkeologların keşfettiği eski ocakta ateş yakmak için söğüt ağacı kullanılmıştı (Daron Duke)
TT

Tütün kullanımının çok daha eskiye dayandığı keşfedildi

Arkeologların keşfettiği eski ocakta ateş yakmak için söğüt ağacı kullanılmıştı (Daron Duke)
Arkeologların keşfettiği eski ocakta ateş yakmak için söğüt ağacı kullanılmıştı (Daron Duke)

Bilim insanları tütün kullanımının bilinen en eski örneğini ABD’nin Utah eyaletinde keşfetti.
Çölde bulunan kömürleşmiş tohumlar, Amerika'ya gelen ilk insanların bu bitkiyi kullandığını kanıtladı.
Keşif, insanların daha önce düşünüldüğünden binlerce yıl önce tütünden yararlandığı anlamına geliyor.
Araştırmacılar, eski zamanlarda insanların kullandığı bitkiler arasında en önemli sosyal ve ekonomik etkiye tütünün sahip olduğunu söyledi.
Tütünün Mayalar ve diğer yerli Amerikan halkları arasında kutsal veya tıbbi uygulama alanlarında kullanıldığı bildirildi. Bitki ayrıca Batı'nın Yeni Dünya'da genişlemesinde ve sömürge ekonomisinde de rol oynadı.
Bu keşiften önceki en eski kanıt, 2018'de Journal of Archaeological Science: Reports isimli akademik dergide yayımlanan bir araştırmadan gelmişti.
O araştırmaya göre tütün kullanımının bilinen en eski kanıtı, Alabama'daki pipolarda bulunan ve yaklaşık 3 bin 300 yıl öncesine dayanan nikotin örnekleriydi.
Şimdiyse araştırmacılar, insanların o tarihten 9 bin yıl önce tütün kullandıklarına dair kanıtlar tespit etti.
Hakemli bilimsel dergi Nature Human Behaviour’da yayımlanan yeni çalışmada arkeologlar Utah'taki Büyük Tuz Gölü Çölü'nde bulunan, bir avcı-toplayıcı kampının kalıntılarını içeren çamur düzlüklerinde kazı yaptı.
Araştırmanın başyazarı Daron Duke, burada taş yapılarla çevrili bir ocak bulduklarını ve bu ocakta yemek pişirildiğine dair kanıtlar elde ettiklerini aktardı.
Radyo karbon analizleri, ocakta kullanılan malzemelerin ve odunun yaklaşık 12 bin 300 yıl önceden kaldığını ortaya koydu. En şaşırtıcı keşif ise ocağın içinde bulunan, kömürleşmiş haldeki 4 tütün kalıntısıydı.
Livescience’a konuşan Duke, "Tütün tohumları bulmak sürpriz oldu" ifadelerini kullandı:
"Geçmişteki insanlar gerçek botanikçilerdi. Amerika'ya geldiklerinde tütünün sarhoş edici etkisini hızla keşfetmişler."
Araştırmacılar, bu bölgedeki insanların o dönemde tütünü tam olarak nasıl kullandığını netleştiremedi. Ancak bu tohumların nikotin yüklü tütün yapraklarının varlığına işaret ettiği belirtildi.
Bu tür ipuçlarını göz önüne alan ekip, muhtemelen bu insanların ocağın yanında tütün çiğnediği veya tüttürdüğü sonucuna vardı.
Araştırmacılar, tütün kullanımına dair kanıtların bulunabileceği diğer alanlarda da çalışmalar yürütmek istiyor.
Bu tür çalışmaların tütünün ekimi ve kullanımı arkasındaki itici kültürel güçlere ışık tutabileceği düşünülüyor.
 
Independent Türkçe, Livescience



Meta insanüstü yapay zeka için yeni laboratuvar kurdu

Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
TT

Meta insanüstü yapay zeka için yeni laboratuvar kurdu

Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)

Mark Zuckerberg, insan zekasını aşan yapay zeka geliştirmeye odaklanacak yeni bir yapay süper zeka biriminin Meta'da kurulduğunu duyurdu.

Meta Süper Zeka Laboratuvarı, teknoloji devinin yapay zekayı Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi tüm ürünlerine entegre etme yolunda büyük çaba sarf ettiği bir dönemde kuruldu.

Bu son girişim, ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI'dan birkaç üst düzey araştırmacının transfer edilmesiyle şimdiden tartışmalara yol açtı.

OpenAI CEO'su Sam Altman'a göre Zuckerberg, ChatGPT çalışanlarına şirketine katılmaları için 100 milyon dolara kadar teklifte bulundu ve birkaç kişi yeni süper zeka laboratuvarında işe alındı.

Meta Süper Zeka Laboratuvarı'na katılan eski OpenAI çalışanları arasında Shuchao Bi, Huiwen Chang, Ji Lin, Hongyu Ren, Jiahui Yu ve Shengjia Zhao yer alırken, yeni atananlar arasında eski Google ve Anthropic araştırmacıları da var.

Meta'nın patronu pazartesi günü çalışanlarına gönderdiği bilgi notunda, yeni yetenek dalgasının milyarlarca kullanıcıya "kişisel süper zeka" sunmayı sağlayacağını söyledi.

İlk kez CNBC'nin bildirdiği notta "Yapay zekanın ilerleme hızı arttıkça süper zekanın geliştirilmesi de ufukta beliriyor. Bunun insanlık için yeni bir çağın başlangıcı olacağına inanıyorum ve Meta'nın bu yola öncülük etmesi için ne gerekiyorsa yapmaya kararlıyım" diye yazdı.

Meta dünyaya süper zeka sunmak için eşsiz bir konumda. Daha küçük laboratuvarlara kıyasla çok daha büyük bilgi işlem kapasitesini destekleyen güçlü bir altyapımız var. Milyarlarca kişiye ulaşan ürünler oluşturup büyütme konusunda daha derin deneyime sahibiz. Çok hızlı büyüyen yapay zeka gözlükleri ve giyilebilir cihazlar kategorisine öncülük ve liderlik ediyoruz. Ve şirket yapımız muazzam bir inanç ve cesaretle hareket etmemizi sağlıyor.

Yeni laboratuvar, Meta'nın ScaleAI adlı girişimine 14,3 milyar dolar yatırım yapmasının ardından şirkete katılan Meta'nın baş yapay zeka sorumlusu Alexandr Wang tarafından yönetiliyor.

Zuckerberg çalışanlarına gönderdiği notta, Meta'nın "aşağı yukarı gelecek bir yıl içinde" süper zekanın "sınırına ulaşmasını" beklediğini söylerken bu, Altman'ın benzer tahminlerini yansıtıyor.

Meta'nın yeni süper zeka laboratuvarı, çeşitli uygulamalarında Meta yapay zekasına güç veren Llama modellerini geliştirmek için de çalışacak.

Independent Türkçe