Irak’taki bağımsız milletvekillerinden Meclis’te muhalefet bloğu kurma adımı

Bağımsız milletvekilleri, İmtidad ve Yeni Nesil hareketlerinden oluşacak muhalefet bloğu, devlet kurumlarında yaygınlaşan yolsuzlukla mücadele edecek.

Irak seçimlerinde şaibe olduğunu iddia eden Şii siyasi ve silahlı gruplar, Bağdat’ta BM Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert’e yönelik tehdit içerikli posterler astı (Reuters)
Irak seçimlerinde şaibe olduğunu iddia eden Şii siyasi ve silahlı gruplar, Bağdat’ta BM Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert’e yönelik tehdit içerikli posterler astı (Reuters)
TT

Irak’taki bağımsız milletvekillerinden Meclis’te muhalefet bloğu kurma adımı

Irak seçimlerinde şaibe olduğunu iddia eden Şii siyasi ve silahlı gruplar, Bağdat’ta BM Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert’e yönelik tehdit içerikli posterler astı (Reuters)
Irak seçimlerinde şaibe olduğunu iddia eden Şii siyasi ve silahlı gruplar, Bağdat’ta BM Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert’e yönelik tehdit içerikli posterler astı (Reuters)

Irak’ta 10 Ekim’de düzenlenen seçimlerde başarı elde ederek Meclis’e girmeye hak kazanan bağımsız milletvekillerinin yanı sıra Ekim Hareketi’nin akabinde kurulan ve seçimde 9 sandalye kazanan İmtidad Hareketi ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) partilerinden olan ve seçimde 9 sandalye alan Yeni Nesil Hareketi, yeni yasama döneminde Meclis’te muhalefet bloğunu kurmak için kolları sıvadı. Irak devlet kurumlarının çoğunda yaygınlaşan yolsuzlukla mücadele amacıyla hükümet çalışmalarını sıkı bir şekilde denetlemek, muhalefet bloğunun öncelikli görevlerinden biri olacak. Bu blok, eğer bu konuda başarılı olursa, 2005’ten bu yana Irak Meclisi’nin tanık olacağı ilk muhalif cephenin çekirdeğini oluşturacak.
Necef vilayetinde seçimi kazanan 5 bağımsız milletvekili, Meclis’te muhalefet bloğunu oluşturma meselesini görüşmek için diğer bağımsız milletvekilleri ve seçimi kazanan bazı muhaliflerle Pazar günün bir toplantı düzenledi. Toplantıya katılan Necef bağımsız Milletvekili Hadi es-Selam, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, “Hedefimiz, yolsuzluğun tüm tezahürlerine karşı bir muhalefet bloğu kurmak” dedi.
Selam, kurulması planlanan blokta kaç vekilin bulunacağı sorusuna şu yanıtı verdi:
“Başlangıç olarak bir veya iki vekille de olsa yolsuzlukla mücadele etmeye çalışacağız. Devlet kurumlarında yaşanan yolsuzluğun her türüne karşı gerekli tecrübemiz var. Meclis’e girmeye hak kazanmadan önce onun (yolsuzluk) üzerinde çalıştık. Evet, bloktaki üye sayısı önemli. Bu sayının 20 milletvekili sınırını aşacağını düşünüyorum.”
Seçimi kazanan bazı bağımsız adayların başbakanlık koltuğunu alabileceklerine dair açıklamaları değerlendiren Selam, “Biz bu sözlerle ilgilenmiyoruz. Hedefimiz bir muhalefet bloğu oluşturmak, bir makam veya başkanlık elde etmek değil” diye konuştu.
IKBY partilerinden olan Yeni Nesil Hareketi’nin seçimi kazanan adayı Serva Abdulvahid, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Meclis çatısı altında diğer vekillerle birlikte muhalefet bloğu kurmak istediklerini doğruladı. Muhalefet bloğunun kurulması hedefiyle Necef’te yapılan toplantıya katılan vekillerden biri de Abdulvahid’di. Yeni Nesil Hareketi, Ekim Hareketi’nden sonra kurulan İmtidad Hareketi gibi muhalefet safında yer alan bir siyasi grup olarak biliniyor. Abdulvahid, “İmtidad Hareketi ve aynı şekilde özellikle Necef’teki bağımsız milletvekilleri ile muhalefet bloğunu oluşturma konusunda prensipte anlaştık. Bloktaki üye sayısını şimdiden kestirmek zor. Ancak blok etkili ve güçlü olacak. Bazı bağımsızlar halen bekliyor. Bazıları da muhtemelen etkili partilerden gelen cazip tekliflere yöneldi. Ancak biz muhalefet ilkesi üzerinde mutabıkız. Başbakanlık koltuğunu alma meselesi hakkında konuşmak istemiyorum. Etkili geleneksel partilerin Irak’ın geri kalan vilayetlerine hakim olması sebebiyle IKBY’den tek bir bağımsız bile kazanmadı” ifadelerini kullandı.
Vasıt vilayetinde seçimi kazanan bağımsız milletvekili ve Avukat Seccad Salim, muhalefet bloğuna ilişkin Şarku’l Avsat’a şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bağımsız milletvekilleri Meclis içinde bir blok kurmak için ciddi atılımlar gerçekleştiriyorlar. Yeni bir siyasi çalışma formülü üzerinde anlaşmak amacıyla tüm bağımsız vekilleri çekmek için var gücümüzle çabalıyoruz. Tüm bağımsız vekiller arasında ortak bir nokta var o da kendilerine oy veren seçmen kitlesinin iktidardaki geleneksel partilerine oy vermeyen seçmen kitlesinden oluşmasıdır. Bu kitlenin tamamı eski hükümetlerin performansından memnun değil. Bu ortak nokta bağımsız vekillerin farklı bir çalışma ve davranış modeli ortaya koymayı istemelerini sağlıyor.”
Necef’te seçimi kazanan Haydar Tarık eş-Şamhi, bazı bağımsız vekillerin başbakanlık koltuğunu almakla ilgili dile getirdiği çekincelere katılmadığını ve bağımsız vekillerin bu koltuğu almasını ihtimal dışı görmediğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Şamhi, “Başbakanlık koltuğu da dahil olmak üzere her mesele tartışılabilir. Biz esasında, ister başbakanlık koltuğu ister başka meselelerde olsun, yeni bir siyasi vizyon dayatmaya çalışacak etkili ve güçlü bir blok oluşturmak istiyoruz” dedi.
Şamhi, kurulması planlanan bu bloğun karşılaşabileceği en önemli sorunun ne olduğu sorusuna, “En önemli sorun, bağımsız vekillerin diğer partilerin baskılarına maruz kalması veya cazip tekliflerine kapılmasıdır. Bununla birlikte şu ana kadar herhangi bir bağımsız vekilin geleneksel parti veya oluşumlara katıldığını duymadık. Bence biz en az 25 vekilde oluşan ve elbette etkili olacak bir blok kurabiliriz” diye yanıt verdi.



İsrailli bakanlar eski Gazze yerleşiminde bayrak töreni düzenlenmesini talep etti

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir (EPA)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir (EPA)
TT

İsrailli bakanlar eski Gazze yerleşiminde bayrak töreni düzenlenmesini talep etti

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir (EPA)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir (EPA)

Aralarında Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi’nden sekiz ismin de bulunduğu 11 İsrailli bakan, dün Savunma Bakanı Yisrael Katz’dan Hanuka Bayramı sırasında Gazze Şeridi’nde bayrak töreni düzenlenmesine izin verilmesini talep etti.

Aşırı sağcı ve yerleşim yanlısı Nahala Hareketi tarafından başlatılan girişim kapsamında yayımlanan mesajda, “Gazze’nin İsrail topraklarının bir parçası olduğunu gururla teyit etmenin zamanı geldi. Bu bölge yalnızca Yahudi halkına aittir ve derhal İsrail devletinin bir parçası hâline gelmelidir” ifadeleri yer aldı.

Mesajda ayrıca, etkinliğin temel amacının ‘İsrail’in 2005’te bölgeden çekilirken boşalttığı, Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki eski Nisanit yerleşiminin kalıntıları üzerinde İsrail bayrağını göndere çekmek’ olduğu belirtildi.

dfrtg
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir (Reuters)

Mesajın imzacıları arasında, aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ile aralarında Ulaştırma Bakanı Miri Regev’in de bulunduğu sekiz Likud’lu bakan yer aldı.

Ayrıca, toplam 120 sandalyeli Knesset’ten 21 milletvekili de metne imza attı. İmzacı vekiller Ben-Gvir liderliğindeki Otzma Yehudit (Yahudi Gücü) Partisi ile Likud’a mensup.

Nahala Hareketi, ‘Nisanit’te bayrak töreni’ olarak duyurduğu etkinliğin, Gazze Şeridi’nde hâlen İsrail ordusunun kontrolündeki bölgede yapılacağını açıkladı.

Etkinliğin 18 Aralık’ta, sekiz gün süren Hanuka’nın beşinci gecesinde düzenlenmesi planlanıyor. Bayram bu yıl pazar günü başlayacak.

İsrail Savunma Bakanlığı, konuya ilişkin AFP’nin yorum talebine henüz yanıt vermedi.

jbhj
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (DPA)

İsrail ordusu çarşamba akşamı yaptığı açıklamada, ‘İsrail topraklarından Gazze Şeridi’ne geçen birkaç İsrailli sivilin gözaltına alındığını’ duyurdu.

Yerleşimciler ve Filistinlilere yönelik saldırılarla suçlanan aşırılık yanlılarına hukuki destek veren Honenu örgütü ise yaptığı açıklamada, ‘Çarşamba günü onlarca sağcı aktivistin, Nisanit’in kalıntıları üzerinde bir yerleşim kurulmasını talep etmek üzere Gazze sınır çitini aştığını’ belirtti.

10 Ekim’de İsrail ile Hamas arasında yürürlüğe giren kırılgan ateşkes kapsamında, İsrail ordusu Gazze Şeridi’nin yarısından fazlasında kontrol sağlamasına imkân veren bir hatta çekilmişti. Savaşın büyük yıkıma uğrattığı bölgede bu hat fiili kontrol sınırı olarak işliyor.

Geçtiğimiz kasım ayında Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi tarafından da desteklenen ABD’nin Gazze barış planı ise İsrail güçlerinin bölgeden kademeli olarak çekilmesini öngörüyor.


Gazze Anlaşması: Temel hükümlerin uygulanması 2026 yılına ertelendi... Anlaşma mı, gerileme mi?

Şiddetli yağmurların ardından ez-Zeytun mahallesindeki yerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı derme çatma bir kampta su basmış sokakta yürüyen bir çocuk (AFP)
Şiddetli yağmurların ardından ez-Zeytun mahallesindeki yerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı derme çatma bir kampta su basmış sokakta yürüyen bir çocuk (AFP)
TT

Gazze Anlaşması: Temel hükümlerin uygulanması 2026 yılına ertelendi... Anlaşma mı, gerileme mi?

Şiddetli yağmurların ardından ez-Zeytun mahallesindeki yerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı derme çatma bir kampta su basmış sokakta yürüyen bir çocuk (AFP)
Şiddetli yağmurların ardından ez-Zeytun mahallesindeki yerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı derme çatma bir kampta su basmış sokakta yürüyen bir çocuk (AFP)

Gazze Şeridi’nde yürürlükte olan ateşkes anlaşmasının süreci son derece yavaş ilerliyor. Anlaşmada yer alan istikrar gücünün konuşlandırılması, Barış Konseyi ile Gazze Yönetim Komitesi’nin oluşturulması ve İsrail’in kademeli çekilmesi gibi başlıklar, ilk bakışta takvimin gerisinde kalmış görünüyor.

Bu gecikmeyi pekiştiren unsur ise Washington’ın söz konusu temel maddelerin uygulanmasını 2026’ya erteleme yönündeki resmi tutumu. Bu tarihe yalnızca birkaç hafta uzak olunmasına rağmen, Trump’ın barış planının çok daha hızlı hayata geçmesi bekleniyordu. Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlara göre bunun başlıca nedeni, İsrail’in çıkardığı engeller; bu durum ilk aşamanın henüz tamamlanamamasına ve ikinci aşamaya ilişkin tartışmaların da başlayamamasına yol açtı.

Uzmanlar, ertelemenin hem fırsat hem de risk içerdiğini belirtiyor. Fırsat, arabulucular arasında uzlaşıya varma ya da bu uzlaşıya ulaşmak için daha fazla zaman kazanılması anlamına gelirken, risk ise anlaşmanın tehlikeye girmesi. Süreçte yaşanacak tıkanmaların yalnızca birkaç haftalık gecikmeye değil, aylar sürecek yeni ertelemelere yol açabileceği ifade ediliyor. Bu durumun seyrinin ise büyük ölçüde ABD’nin tutumu ve İsrail üzerindeki baskısına bağlı olacağı vurgulanıyor.

Trump, çarşamba akşamı yaptığı açıklamada, Barış Konseyi’nin gelecek yılın başında ilan edileceğini söyledi ve ‘dünyanın en önemli ülkelerinin liderlerinin bu yapıya katılmak istediğini’ belirtti.

Trump’ın Gazze için hazırladığı 20 maddelik planın temel unsurlarından biri olan ‘konsey’ önerisi, geçtiğimiz kasım ayında Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilen kararda da yer almıştı. Plan uyarınca konsey, iki yıl süreyle Gazze’nin idaresinden sorumlu olacak ve bunu Filistinli teknokratlardan oluşan bir komite üzerinden yürütecek. Bu yapıya uluslararası güçler ile Mısır ve Ürdün tarafından eğitilmiş Filistin polisinin destek vermesi öngörülüyor. Konseyin ayrıca Hamas ve diğer grupların silahsızlandırılmasını denetlemesi planlanıyor.

İstikrar gücü

Barış Konseyi’nin ilanının ertelenmesine, istikrar güçlerinin konuşlandırılmasına ilişkin takvimin ötelenmesi de eşlik ediyor. ABD, İstikrar Gücü’nün Gazze’de konuşlanmasına gelecek yıl ocak ayının ortasında başlanmasını, bölgenin tamamen silahsızlandırılmasının ise nisan ayı sonunda tamamlanmasını hedefliyor. Ancak İsrail Kanal 14 televizyonu, bu takvimin ‘gerçeklikten kopuk bir beklenti’ olduğunu belirterek yeni gecikmelerin gündeme gelebileceğine işaret etti.

Bu ertelemeler, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun birkaç gün önce Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına yaklaşılmakta olduğu yönündeki açıklamalarına rağmen yaşanıyor. Öte yandan İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Gazze Şeridi’ndeki ‘sarı hattın’ fiilen yeni bir sınır hattı niteliği taşıdığını söyledi.

hyu
El-Bureyc Mülteci Kampı’ndaki çadırların önünden geçen yerinden edilmiş Filistinliler (AFP)

Filistin ve İsrail meseleleri üzerine uzmanlaşan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi’ye göre Trump’ın açıklamaları, ‘tarafların hâlâ uzlaşıya varamaması nedeniyle anlaşmanın şeklen aksadığına’ işaret ediyor. Fehmi, tüm aktörlerin zaman kazanmaya, yükümlülükleri ertelemeye ve birbirlerinin hamlelerini beklemeye devam ettiğini belirterek, “Netanyahu ikinci aşamanın yaklaştığını söylüyor ama gerçekte hedefi, Gazze üzerindeki kontrolünü artırmak ve ikinci aşamanın gerekliliklerini geciktirmek” değerlendirmesinde bulundu.

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab ise Trump’ın söylemini ‘uzlaşı arayışı değil, oyalama ve aksama’ olarak nitelendirdi. Rakab, istikrar gücü, Gazze Yönetim Komitesi gibi dosyaların hâlâ sonuçlanmadığını ve bunların çözümü için haftalar değil aylar gerektiğini vurguladı. Rakab’a göre gecikmenin arkasında İsrail’in Gazze’de daha fazla toprak kontrolü sağlama çabaları var ve Washington bu süreçte sessiz kalmayı sürdürüyor.

Gazze'nin yeniden inşasının akıbeti ne olacak?

Bu aksamalara rağmen, Gazze Şeridi’nin yeniden inşası, ateşkes anlaşmasının bir diğer maddesi olarak hâlâ ertelenmiş durumda. Kasım sonunda düzenlenmesi planlanan yeniden inşa konferansının gecikmesine yanıt olarak, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, aralık başında Berlin’de Alman mevkidaşı Johann Wadephul ile düzenlediği ortak basın toplantısında, “Yeniden inşa konferansına eş başkanlık yapmak üzere ABD ile istişare halindeyiz. Konferansın tarihini mümkün olan en kısa sürede, ortaklarımızla iş birliği içinde belirlemeyi umuyoruz” dedi.

Tarık Fehmi’ye göre yeniden inşa adımlarını İsrail engelleyecek ve Washington’ın desteğini alarak Gazze Şeridi’ni bölme ve fiili durum stratejisini pekiştirme çabası içinde olacak. Bu durum, anlaşmanın maddelerinin bir kez daha ertelenmesine ve yeniden inşa konferansının gerçekleşmemesine yol açacak.

Arabulucuların açıklamaları, Netanyahu’nun 29 Aralık’ta Washington’a yapacağı ziyareti beklerken, kaygı ve taleplerin net bir şekilde ortaya konduğunu gösteriyor. İsrail Hükümet Sözcüsü Shosh Bedrosian birkaç gün önce düzenlediği basın toplantısında bu duruma dikkat çekti.

Öte yandan Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile Bahreyn Kralı Hamad bin İsa Al Halife, dün yaptıkları telefon görüşmesinde, Gazze’deki savaşın sona ermesini öngören anlaşmanın tam olarak uygulanması ve insani yardımların hızlı ve kesintisiz ulaştırılmasının gerekliliğini vurguladı. Açıklamada, Gazze’nin yeniden inşasına başlama zorunluluğu da belirtildi.

6uı8
Deyr el-Balah dışındaki el-Meğazi Mülteci Kampı’nda yıkılmış bir binanın duvar resminin önünde el arabası çeken Filistinli çocuklar (AFP)

Daha önce arabulucular ve garantörler Washington’ın katılmadığı bir toplantıyı Kahire’de gerçekleştirdi. Toplantıya Mısır Genel İstihbarat Servisi Başkanı Tümgeneral Hasan Reşad, Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın katıldı. Görüşmede, Gazze Şeridi’ne yönelik İsrail saldırılarının arttığı geçen ayın ardından, herhangi bir ihlalin önlenmesi ve ateşkesin kalıcı hâle getirilmesi ele alındı.

Ancak arabulucuların açıklamaları, taleplerin yanı sıra endişeleri de yansıtıyor. Katar Başbakanı birkaç gün önce yaptığı açıklamada, “Şu anda kritik bir noktadayız… Ateşkesin sürdüğünü garanti edemeyiz. Ateşkes, ancak İsrail’in tamamen çekilmesi ve Gazze’de istikrarın sağlanmasıyla tamamlanmış olur” dedi. Başbakan, İsrail güçlerinin bölgede kalmaya devam etmesi ve ihlallerin sürmesinin çatışmanın yeniden tırmanmasına yol açabileceğini vurguladı.

Tarık Fehmi’ye göre Mısır’ın girişimleri, anlaşmanın uygulanmasının zorluğunun farkında olmasından kaynaklanıyor ve tarafların süreci geciktirme çabalarını gözlemlemek açısından kritik bir rol oynuyor. Fehmi, Trump ile Netanyahu arasında gerçekleşecek görüşmenin, mevcut aksaklıkları aşacak uzlaşıların sağlanması açısından belirleyici olacağını, örneğin Hamas’ın silahsızlandırılmasının süresinin iki yıla uzatılması gibi düzenlemelerin bu görüşmelerde gündeme gelebileceğini belirtti.

Eymen er-Rakab da aynı görüşte; Trump-Netanyahu görüşmesinin, Gazze anlaşması maddelerinin akıbetini netleştireceğini ve sürecin ya hızlandırılarak uygulanacağını ya da İsrail’in genişleme stratejisi lehine geciktirileceğini ifade etti.


Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
TT

Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)

ABD Başkanı'nın Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya dün yaptığı açıklamada, Irak'ın kritik bir dönemeçte olduğunu ve silahlı grupların devletle rekabet edip devletin rolünü baltaladığı bir ortamda hiçbir ulusun başarılı olamayacağını söyledi.

Savaya, Irak'taki bölünmüşlüğün ülkenin uluslararası konumunu zayıflattığını, ekonomisini boğduğunu ve ulusal çıkarlarını koruma yeteneğini sınırladığını belirterek, hükümetin ülkeyi bölgesel çatışmalardan uzak tutan ve ulusal önceliklere odaklanan bir yaklaşım izlediğinde, istikrarın mümkün olduğunu kanıtladığını ifade etti.

Irak'ta istikrarın sağlanmasının sorumlu liderlik ve devleti ve kurumlarını güçlendirmeye yönelik kararlı bir yaklaşım gerektirdiğini vurgulayan yetkili, siyasi ve dini liderlerin kararlarının, Irak'ın egemenlik ve güç yolunda ilerleyip ilerlemeyeceğini veya parçalanma ve gerilemeye doğru kayıp kaymayacağını belirleyeceğini belirtti.

Trump'ın liderliğinde Amerika Birleşik Devletleri'nin bu kritik dönemde Irak'ı desteklemeye tamamen hazır olduğunu teyit etti.