ABD, Sudan’da demokratik geçişe vurgu yaptı

ABD Sudan yönetiminin askeri tarafını demokratik geçişi tehdit eden uygulamalarına karşı uyardı

ABD Başkanı Joe Biden’ın Afrika Boynuzu Özel Temsilcisi Jeffrey Feltman, Sudan’a ziyarette bulunarak, Sudan’daki iktidar ortaklarına, hükümetinin barışçıl bir demokratik geçişe verdiği destekle ilgili açık ve kesin bir mesaj iletti. Feltman, sivil hükümeti yok etme girişimlerine karşı onları uyarırken, askeri ortaklardan sivil çatışmalara karışmamalarını istedi. ABD’li yetkili ayrıca, orduya bağlı sivil hükümetin muhaliflerini de ülkedeki barışçıl demokratik geçişi durdurmaya yol açabilecek her türlü uygulamaya karşı uyardı.
Feltman, ülkeye gelişinin ardından yetkililer ve politikacılarla çeşitli görüşmelerde bulundu. 24 Ekim’de Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, Hızlı Destek Kuvvetleri komutanı Orgeneral Muhammed Hamdan Daklu, Başbakan Abdullah Hamduk, Kabine Bakanı Halid Ömer Yusuf ve hükümeti feshetme çağrısı yapan bir ittifaka liderlik eden isimler olan Maliye Bakanı Cibril İbrahim, Darfur Valisi Minni Arko Minnavi ile bir araya geldi. İbrahim ve Minnavi, diğer bazı örgütlerle birlikte geçen cumartesi gününden bu yana cumhurbaşkanlığı sarayı önünde oturma eylemi düzenliyor.
ABD’li yetkili, geçen cumartesi günü cumhurbaşkanlığı sarayında Egemenlik Konseyi Başkanı, Hızlı Destek Kuvvetleri komutanı ve Başbakan ile ortak bir toplantı gerçekleştirirken, siyasi duruma dair gelişmeleri ve mevcut krizden çıkma çabalarını ele aldı.
Bu bağlamda polis, 24 Ekim’de Hartum’un merkezindeki en önemli köprülerden biri olan el-Mek Nimr Köprüsü’nü, cumhurbaşkanlığı sarayının, bir dizi bakanlığın ve hükümet kurumlarının yanından geçen Nil Caddesi’ni trafiğe kapatan ‘Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG)’ yandaşlarını dağıtmaya çalıştı.
ABD Büyükelçiliği, geçen cumartesi günü yaptığı açıklamada Feltman’ın ABD’nin ‘Sudan halkının açıklanan istekleri doğrultusunda sivil demokratik geçiş sürecine verdiği desteği dile getirdiğini belirtti. Büyükelçilik, “ABD, tüm tarafları Anayasa Bildirgesi ve Cuba Barış Anlaşması’nı uygulamak için birlikte çalışma taahhütlerini yenilemeye çağırdı” dedi.
Görüşmelere yakın bir kaynağın 24 Ekim’de Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamaya göre Feltman, iktidar ortaklarına ‘ülkesinin hükümete yönelik herhangi bir darbe tehdidi girişimini reddettiğini, sivil siyasi çatışmanın taraflarından herhangi biri lehine müdahalede bulunmadığını, krizi müzakere yoluyla çözdüğünü ve hükümetin feshedilmesini talep etmekten vazgeçtiğini’ bildirdi.
Kaynaklara göre Feltman, sivil demokratik geçişi durduracak her türlü uygulamaya karşı uyarıda bulundu ve Sudan liderlerini anlaşmazlıkları diyalog yoluyla çözmeye çağırdı. Feltman ayrıca, bunu engellemeye yönelik her türlü girişimin, Washington’un güçlü bir şekilde desteklediği sivil geçişe yönelik bir tehdit oluşturduğunu vurguladı. Kaynak, “Feltman, Sudan bileşenlerini, tıpkı sivillerin askeri ortaklarını seçme gücüne sahip olmadığı gibi, ordunun sivil ortaklarını seçemeyeceği konusunda açıkça bilgilendirdi” dedi.
Ortak toplantının ardından geçici Egemenlik Konseyi, ABD Özel Temsilcisinin siyasi katılımın genişlemesi gerektiğini ve askeri bileşenin ‘Sudan halkının tüm taraflarını temsil etmeyen belirli partiler tarafından yürütme hükümetini tekelleştirmeme’ vizyonunu ifade ettiğini belirtti. Buna rağmen Feltman, ABD’nin Hartum Büyükelçiliği tarafından yayınlanan resmi basın açıklamasında veya kabine tarafından yayınlanan basın açıklamasında bundan bahsetmedi. Kaynakların Şarku’l Avsat’a belirttiğine göre ABD Temsilcisi, konunun siyasi taraflar ve ordunun onlarla ilişkisi ile ilgili olduğunu ve diyalog yoluyla çözüleceğini söyledi.
16 Ekim’den bu yana silahlı hareketlerden, ÖDBG’den (iktidar koalisyonu) bazı ayrılıkçılardan ve Nisan 2019’da bir halk devrimi tarafından devrilen Ömer el-Beşir rejiminin destekçilerinden oluşan bir grup, mevcut geçiş hükümetinin feshedilmesi ve bağımsız yetkilere sahip yeni bir hükümetin kurulması çağrısı yaptı. Grup, cumhurbaşkanlığı sarayının hemen önünde yaklaşık gün süren bir oturma eylemi düzenlerken, başkentteki ana yolları da trafiğe kapattı. Sarayın önüne çadırların kurulduğu alışılmadık bir olay çerçevesinde birçok devlet kurumunun kapılarını da kapattı. 14 Ekim’de sivil geçişi destekleyen hükümet yanlısı avukatlardan oluşan bir konvoyun saraya yaklaşmasını ve Egemenlik Konseyi’ne nota vermesini engelledi.
Sivil geçiş hükümetinin siyasi kanadını temsil eden ÖDBG ittifakı, grubun hükümeti feshetme çağrısını reddederken, bu çağrıyı ‘anayasal belgenin ihlali, Egemenlik Konseyi Başkanı’nın geçiş dönemine saldırmak, onu baltalamak ve emirlerine uyan bir hükümet getirmek için aynı adı taşıyan yeni bir kuluçka makinesi yaratmak üzere kullandığı bir örtü’ olarak nitelendirdi.
21 Eylül’de darbe girişiminin engellenmesinden bu yana ülke, ordunun darbeler ve ülkeyi yönetememekten sivilleri sorumlu tuttuğu siyasi bir kriz yaşıyor. Başbakan, bu durumu hükümetin kurulmasından bu yana en ciddi kriz olarak nitelendiriyor.