Cezayir - Nijer görüşmelerinin gündeminde sınırda yaşanan tehditler var

Politikacılar, sol parti liderinin tutukluluk süresinin uzatılmasını protesto ettiler.

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun. (AFP)
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun. (AFP)
TT

Cezayir - Nijer görüşmelerinin gündeminde sınırda yaşanan tehditler var

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun. (AFP)
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun. (AFP)

Cezayirli ve Nijeryalı güvenlik uzmanları, sınırlardaki tehditleri ve radikalizm yanlısı grupların iki ülkenin güvenliğine yönelik oluşturduğu tehlikeyi görüştüler.
Cezayir İçişleri Bakanı Kemal Belcud, 25 Ekim’de başkentte düzenlediği ‘Cezayir-Nijer Sınır Komitesi’ toplantısının başında yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Bölgemizin terör eylemlerinin artmasıyla tanık olduğu durum, sınır ötesi suç olgusunun şiddetlenmesinin ve karmaşıklığının en iyi kanıtıdır. Terörizmin birçok şekli ve boyutu vardır. Hedefimizde ‘kaçakçılık grupları, yasa dışı silah kaçakçılığı, narkotik ve psikotrop maddeler ile bunların tehlikelerini savuşturmak için daha fazla iş birliği ve koordinasyon gerektiren yasa dışı göç’ yer alıyor.”
Cezayir Haber Ajansı’na göre Belcud, yasa dışı göçün ‘insan ticareti yapan ve bölgedeki etkilerini genişletmek için terörist gruplarla iş birliğine giden suç ağlarının eylemleri ile bir tür ulusötesi organize suç’ haline geldiğini vurguladı. “Cezayir- Nijer sınırını güvence altına almak, ikili iş birliğinin odaklanması gereken ortak bir sorumluluktur” ifadesini kullandı.
Bakan, kamu düzenine ve güvenliğine yönelik terör tehlikesinin ‘iki komşu ülke olarak, bu durumla mücadele etmek için hazırlanan entegre bir strateji dahilinde, ikili iş birliğinin güçlendirilmesini ve insan kaçakçılığı ağlarıyla mücadele çabalarının koordine edilmesini’ gerektirdiğini vurguladı. Kemal Belcud, Cezayir’in ’46 Afrika ülkesini ve bazı Afrika dışı ülkeleri temsil eden, birden fazla milletten çok sayıda yasa dışı göçmen için bir hedef haline geldiğine dikkat çektiği açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Uluslararası normların ve sözleşmelerin gereklerine uygun olarak, söz konusu göçmenlerin kesintisiz devam eden akışlarını yönetmek, kendileriyle insanca ilgilenmek, sağlıklarına dikkat etmek ve onurlarını koruyarak ülkelerine geri dönmelerini sağlamak için tüm imkanlar kullanıldı.”
Cezayir, son iki yılda çoğu Nijer’den gelen binlerce düzensiz göçmeni sınır dışı etti. Süreç, Sahra’nın güneyindeki hükümetle  yapılan anlaşma doğrultusunda gerçekleştirildi. Ancak insan hakları örgütleri, ‘toplu sürgünlerin gerçekleştiği insanlık dışı koşulları ve başkent ve büyük şehirlerde ikamet yerlerine yapılan baskınları’ kınadı. Ayrıca birçok göçmen tarafından Cezayir makamlarına sunulan sığınma başvurularının reddedilmesine de tepki gösterildi.
‘Sınır Komitesi’ toplantısına her iki ülkenin de savunma ve istihbarat kadrolaru katıldı.
Cezayir İçişleri Bakanı Kemal Belcud ‘ortak sınırların güvenliğini sağlamak ve iki ülkenin ekonomilerini geliştirmek için güvenlik koordinasyonu alanlarında sınır geçişlerinin önemli rolüne’ dikkat çekti. Belcud açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Cezayir, tüm koşullar yerine getirildiğinde iki ülke arasındaki ticaret hareketliliğini yeniden başlatmaya hazırlık kapsamında, sınır geçişlerinin yönetiminde kullanılan modern standartlara uygun şekilde yeniden yapılanmaya tanık olacak. In Guezzam sınır geçişi de dahil sınır karakolları geliştirmek için saha önlemleri alındı. Geçişi açmaya hazırız. Bu çabalar doğrultusunda Nijer tarafına yardım edeceğiz.”
Belcud, her iki ülkeden de tüccarları alışverişlerini yoğunlaştırmaya, ‘işsizliği sonlandırmaya, sınır bölgelerinin nüfusunu istikrara kavuşturmaya ve özellikle gençleri, tehlikeli göçmenler tarafından sömürülen gizli göçün tehlikelerinden korumaya’ katkıda bulunan gerçek yatırım projeleri oluşturmaya çağırdı. Belcud ayrıca Demokratik ve Toplumsal Hareketin lideri Fethi Garas’ın tutukluluk süresinin uzatılmasını kınadı.
Söz konusu suçlamalar yönelik tepki sadece Beklcud’dan gelmedi. İşçi Partisi ve Kültür ve Demokrasi Birliği liderleri, 25 Ekim’de sosyal medya hesapları aracılığıyla başkentteki Bab el-Vad Mahkemesi’ndeki soruşturma hakiminin sol eğilimli ‘Demokratik Hareket’ liderinin tutukluluk süresini uzatma kararını kınadı.
Karar, parti lideri Fethi Garas’ın ihtiyati hapis cezasını çektikten sonra 4 ay daha tutuklu kalmasını öngörüyor.
47 yaşındaki Garas, ulusal çıkarlara zarar veren bildiriler yayınlamak, ulusal birliğe zarar vermek, nefreti kışkırtmak, düzene ve cumhurbaşkanına hakaret etmekle suçlanıyor.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.