İran'da Hamaney’i yoksulluk sebebiyle eleştiren gazete kapatıldı

Kelid gazetesinin baş sayfasında yayınlanan yoksulluk sınırındaki artışla ilgili bir raporda rejim lideri Ali Hameney’in elini gösteren grafik gazeteyi kapattırdı
Kelid gazetesinin baş sayfasında yayınlanan yoksulluk sınırındaki artışla ilgili bir raporda rejim lideri Ali Hameney’in elini gösteren grafik gazeteyi kapattırdı
TT

İran'da Hamaney’i yoksulluk sebebiyle eleştiren gazete kapatıldı

Kelid gazetesinin baş sayfasında yayınlanan yoksulluk sınırındaki artışla ilgili bir raporda rejim lideri Ali Hameney’in elini gösteren grafik gazeteyi kapattırdı
Kelid gazetesinin baş sayfasında yayınlanan yoksulluk sınırındaki artışla ilgili bir raporda rejim lideri Ali Hameney’in elini gösteren grafik gazeteyi kapattırdı

İran yönetimi, Kelid gazetesinin, Tahran teokratik rejiminin lideri “Rehber” Ali Hamaney ile milyonlarca İranlının yoksulluktan çektiği acılar arasında ilişki kuran bir karikatür yayınlaması üzerine gazeteyi kapattı.
Kelid (Kilit) gazetesi cumartesi günü ön sayfasında, kalem tutup resim çizen bir sol eli gösteren grafik eşliğinde “Milyonlarca İranlı yoksulluk sınırının altında” manşeti attı. Grafik, Hamaney’in sol eliyle bir kağıda bir şeyler yazdığını gösteren eski bir fotoğrafının illüstrasyonunu içeriyordu.
İran Basın Denetleme Kurumu, Kültür ve Rehberlik Bakanı Muhammed Mehdi İsmaili'nin başkanlığında bir toplantı düzenledi ve bu toplantıda "Kelid gazetesinin ihlali" ele alındı. Komisyon sekreteri Alaeddin Zuhuryan, “Komisyon üyelerinin, ülkenin basın yasalarına uygun olarak basın ruhsatının iptali lehinde oy kullandıklarını” söyledi.
Şarku’l Avsat’ın İran resmi haber ajansı IRNA’dan aktardığı habere göre 2015 yılında kurulan ve İran'da çok tiraja sahip gazeteler arasında sayılmayan gazetenin işlediği ihlalin niteliğini belirtmedi. Ancak, İran devlet televizyonuna bağlı "Genç Muhabirler Kulübü" ajansı, gazetenin "iki gün önce ön sayfasında yoksulluk sınırıyla ilgili Rehber Hameney’in bir kağıda bir şeyler yazdığı görüntüsüne benzeyen bir grafik yayınladığını” belirtti.
Londra'dan yayın yapan muhalefet gazetesi Kayhan London, Twitter üzerinden yaptığı bir açıklamada tartışmalı grafiğin kendisine ait olduğunu ve geçen Mart ayında ilk kez ve daha sonra yüksek fiyatlar, yoksulluk sınırı ve enflasyonla ilgili ekonomik raporlarda birkaç kez yeniden yayınladığını söyledi.
Ülkenin yüksek politikalarında son söz sahibi olan Hamaney, 1979'da Velayeti Fakih sisteminin kabul edilmesinden sonra İran rejiminin başı olarak kabul edilmekte.
İran, yıllardır, Washington'un 2018'de İran'ın nükleer programıyla ilgili anlaşmadan çekilmesinin ardından ABD'nin yeniden uyguladığı sert yaptırımlarla şiddetlenen, ekonomik kriz yaşıyor.
Öte yandan İran parlamentosunda hararetli tartışmalar yaşanıyor. Milletvekilleri, İran'daki artan enflasyonu durdurmak için yeni hükümete müdahale çağrısında bulundu.
İsfahan Milletvekili Hüseyin Mirzaî, “Bir kilo pirincin fiyatı ne kadar? Bir kilo tavuk ne kadar eder? En ucuz otomobilin fiyatı nedir’ diye sorduklarında insanlara ne diyeceğiz?” dedi.
İran Başsavcısı Muhammed Cafer Munteziri, “yükselen enflasyonun arkasında bir komplo var” diyerek ve güvenlik servislerini müdahale etmeye çağırdı.
Munteziri'nin açıklamaları, dün Yüksek Yargı Komitesi’nde yapılan enflasyon tartışmasının ardından geldi. Munteziri, "Enflasyon insanlar üzerinde çok fazla baskı oluşturuyor" dedi.
Çin-İran Ticaret Odası Başkanı Mecid Rıza Hariri, İran'daki enflasyon oranının “kırk yılın en tehlikeli enflasyon noktasına” varması konusunda uyardı. Hariri, İran İşçiler Haber Ajansı ILNA'ya verdiği demeçte, “Yüzde 50 ila 60'a ulaşırsa enflasyonu kontrol etmek zor olacak" dedi. Yetkililere, enflasyon oranlarını artırma ve düşürme konusundaki herhangi bir kararın sonuçlarını dikkate almaları çağrısında bulundu.
İran'da enflasyon geçen ay yüzde 4-45'e ulaşırken, gıda ürünleri enflasyonu geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 61,4'e ulaştı.
Geçen ağustos ayında İran Çalışma ve Refah Bakanlığı yoksulluk sınırıyla ilgili bir raporda 83 milyon İranlıdan 26 milyonunun yoksulluk ile karşı karşıya olduğunu belirtti.
Önceki gün, Çalışma Bakanı Huccetullah Abdu-l Melikî, devlet televizyonu muhabirinin işçilerin satın alma gücüyle ilgili bilgisi hakkındaki bir sorusuna yanıt olarak, "Biz de dahil olmak üzere üst düzey yetkililer yaşam sıkıntısı çekiyor” dedi.



Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.