İran'da Hamaney’i yoksulluk sebebiyle eleştiren gazete kapatıldı

Kelid gazetesinin baş sayfasında yayınlanan yoksulluk sınırındaki artışla ilgili bir raporda rejim lideri Ali Hameney’in elini gösteren grafik gazeteyi kapattırdı
Kelid gazetesinin baş sayfasında yayınlanan yoksulluk sınırındaki artışla ilgili bir raporda rejim lideri Ali Hameney’in elini gösteren grafik gazeteyi kapattırdı
TT

İran'da Hamaney’i yoksulluk sebebiyle eleştiren gazete kapatıldı

Kelid gazetesinin baş sayfasında yayınlanan yoksulluk sınırındaki artışla ilgili bir raporda rejim lideri Ali Hameney’in elini gösteren grafik gazeteyi kapattırdı
Kelid gazetesinin baş sayfasında yayınlanan yoksulluk sınırındaki artışla ilgili bir raporda rejim lideri Ali Hameney’in elini gösteren grafik gazeteyi kapattırdı

İran yönetimi, Kelid gazetesinin, Tahran teokratik rejiminin lideri “Rehber” Ali Hamaney ile milyonlarca İranlının yoksulluktan çektiği acılar arasında ilişki kuran bir karikatür yayınlaması üzerine gazeteyi kapattı.
Kelid (Kilit) gazetesi cumartesi günü ön sayfasında, kalem tutup resim çizen bir sol eli gösteren grafik eşliğinde “Milyonlarca İranlı yoksulluk sınırının altında” manşeti attı. Grafik, Hamaney’in sol eliyle bir kağıda bir şeyler yazdığını gösteren eski bir fotoğrafının illüstrasyonunu içeriyordu.
İran Basın Denetleme Kurumu, Kültür ve Rehberlik Bakanı Muhammed Mehdi İsmaili'nin başkanlığında bir toplantı düzenledi ve bu toplantıda "Kelid gazetesinin ihlali" ele alındı. Komisyon sekreteri Alaeddin Zuhuryan, “Komisyon üyelerinin, ülkenin basın yasalarına uygun olarak basın ruhsatının iptali lehinde oy kullandıklarını” söyledi.
Şarku’l Avsat’ın İran resmi haber ajansı IRNA’dan aktardığı habere göre 2015 yılında kurulan ve İran'da çok tiraja sahip gazeteler arasında sayılmayan gazetenin işlediği ihlalin niteliğini belirtmedi. Ancak, İran devlet televizyonuna bağlı "Genç Muhabirler Kulübü" ajansı, gazetenin "iki gün önce ön sayfasında yoksulluk sınırıyla ilgili Rehber Hameney’in bir kağıda bir şeyler yazdığı görüntüsüne benzeyen bir grafik yayınladığını” belirtti.
Londra'dan yayın yapan muhalefet gazetesi Kayhan London, Twitter üzerinden yaptığı bir açıklamada tartışmalı grafiğin kendisine ait olduğunu ve geçen Mart ayında ilk kez ve daha sonra yüksek fiyatlar, yoksulluk sınırı ve enflasyonla ilgili ekonomik raporlarda birkaç kez yeniden yayınladığını söyledi.
Ülkenin yüksek politikalarında son söz sahibi olan Hamaney, 1979'da Velayeti Fakih sisteminin kabul edilmesinden sonra İran rejiminin başı olarak kabul edilmekte.
İran, yıllardır, Washington'un 2018'de İran'ın nükleer programıyla ilgili anlaşmadan çekilmesinin ardından ABD'nin yeniden uyguladığı sert yaptırımlarla şiddetlenen, ekonomik kriz yaşıyor.
Öte yandan İran parlamentosunda hararetli tartışmalar yaşanıyor. Milletvekilleri, İran'daki artan enflasyonu durdurmak için yeni hükümete müdahale çağrısında bulundu.
İsfahan Milletvekili Hüseyin Mirzaî, “Bir kilo pirincin fiyatı ne kadar? Bir kilo tavuk ne kadar eder? En ucuz otomobilin fiyatı nedir’ diye sorduklarında insanlara ne diyeceğiz?” dedi.
İran Başsavcısı Muhammed Cafer Munteziri, “yükselen enflasyonun arkasında bir komplo var” diyerek ve güvenlik servislerini müdahale etmeye çağırdı.
Munteziri'nin açıklamaları, dün Yüksek Yargı Komitesi’nde yapılan enflasyon tartışmasının ardından geldi. Munteziri, "Enflasyon insanlar üzerinde çok fazla baskı oluşturuyor" dedi.
Çin-İran Ticaret Odası Başkanı Mecid Rıza Hariri, İran'daki enflasyon oranının “kırk yılın en tehlikeli enflasyon noktasına” varması konusunda uyardı. Hariri, İran İşçiler Haber Ajansı ILNA'ya verdiği demeçte, “Yüzde 50 ila 60'a ulaşırsa enflasyonu kontrol etmek zor olacak" dedi. Yetkililere, enflasyon oranlarını artırma ve düşürme konusundaki herhangi bir kararın sonuçlarını dikkate almaları çağrısında bulundu.
İran'da enflasyon geçen ay yüzde 4-45'e ulaşırken, gıda ürünleri enflasyonu geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 61,4'e ulaştı.
Geçen ağustos ayında İran Çalışma ve Refah Bakanlığı yoksulluk sınırıyla ilgili bir raporda 83 milyon İranlıdan 26 milyonunun yoksulluk ile karşı karşıya olduğunu belirtti.
Önceki gün, Çalışma Bakanı Huccetullah Abdu-l Melikî, devlet televizyonu muhabirinin işçilerin satın alma gücüyle ilgili bilgisi hakkındaki bir sorusuna yanıt olarak, "Biz de dahil olmak üzere üst düzey yetkililer yaşam sıkıntısı çekiyor” dedi.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.