Gökbilimciler rekor sayıda kütleçekimsel dalga tespit etti

Gökbilimciler evrenin ve yıldızların oluşumuna ışık tutabilecek, rekor sayıda kütleçekimsel dalga tespit etti.

35 yeni dalga saptayan araştırmacılar, 2015’ten bu yana gözlemlenen kütleçekim dalgası sayısını 90’a çıkardı.

Söz konusu dalgalar Kasım 2019 ve Mart 2020 arasında, ABD'deki Lazer İnterferometre Kütleçekimsel-Dalga Gözlemevi (LIGO) ve İtalya’daki Virgo dedektörü tarafından tespit edildi.

Milyarlarca ışık yılı uzaktaki devasa gök cisimlerinin çarpışmasıyla uzay zaman dokusunda meydana gelen dalgalanmalara kütleçekimsel dalga adı veriliyor.

Yeni tespit edilen 35 dalgadan 32'sinin iki kara deliğin çarpışmasından kaynaklandığı düşünülüyor.

Keşfin ardındaki araştırmacılardan Shanika Galaudage, bunları "oyunun kurallarını değiştiren ve evrene açılan yeni bir pencere" diye nitelendirdi. 

Galaudage bu dalgalar sayesinde, doğrudan gözlemlenemeyen kara delikleri keşfedebildiklerini aktardı.

Kayda değer keşifler arasında, biri Güneş’in kütlesinin 145 katı, diğeri ise 112 katına ulaşan ve birbirinin yörüngesinde dönen iki büyük kara delik yer aldı.

Araştırmacılar birleşik kütlesi Güneş’in sadece 18 katı olan "hafif" bir kara delik çifti de keşfetti.

35 dalgadan ikisininse bir kara deliğin nötron yıldızıyla birleşmesinden kaynaklandığı tahmin ediliyor.

Uzmanlar nötron yıldızlarının küçük ama son derece yoğun nesneler olduğunu aktarıyor. Güneş kütlesinin yaklaşık 1,4 katı ağırlığına ulaşan bu nesnelerin yarıçapı yalnızca 15 kilometreye ulaşıyor.

Araştırma ekibinden Prof. Dr. Susan Scott kütleçekimsel dalgaların keşfinin hem evrenin gelişiminin hem de yıldızların doğasının anlaşılmasını sağlayacağını söyledi.

"Nihayetinde dedektörleri daha da hassas hale getireceğiz ve evrende bir araya gelen tüm kara delik çiftlerini görebileceğiz."

Öte yandan 35 dalgadan sonuncusunun gizemi henüz aydınlatılamadı. Bilim insanları bu olayın iki kara deliğin çarpışmasından mı yoksa kara delikle nötron yıldızının birleşmesinden mi kaynaklandığını açıklığa kavuşturamadı.

Zira bu dalgalanmaya neden olan kozmik olayda daha hafif olan nesnenin kütlesi, bir nötron yıldızı için fazla, bir kara delik içinse az bulundu.

Galaudage, bu olayı şöyle anlattı:

"Henüz açıklayamadığımız özellikler görüyoruz."
Independent Türkçe, The Guardian, ScienceAlert