Suriye’deki Özerk Kürt Yönetimi Esed ile müzakerelere başladı

Suriye’nin kuzeydoğusunu yöneten Kürt güçleri 100 binden fazla milise ve ülke petrollerinin çoğuna hakim

SDG Komutanı Mazlum Abdi (AFP)
SDG Komutanı Mazlum Abdi (AFP)
TT

Suriye’deki Özerk Kürt Yönetimi Esed ile müzakerelere başladı

SDG Komutanı Mazlum Abdi (AFP)
SDG Komutanı Mazlum Abdi (AFP)

Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, Suriye Demokratik Konseyi (SDK) Başkanı Riyad Darrar ve Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi Eş Başkan Yardımcısı Bedran Çiya Kurd yalanlasa da Esed rejimi ile Kürt siyasiler arasında Rusya’nın himayesinde yeni bir müzakere turunun başladığına dair haberler yayınlandı.
SDG, doğal gaz sahalarının yüzde 45’ine ek olarak petrol zenginliğinin yaklaşık yüzde 85’ini kontrol ediyor. SDG, petrol ve enerji sahalarının yanı sıra kuzeyde Halep, doğuda Rakka ve Deyr-i Zor, kuzeyde Haseke’den başlayarak dört Suriye vilayetini birbirine bağlayan bir ulaşım yolları ağı ve stratejik bir düğüm noktası kurmaya yöneldi. Ayrıca Halep’in doğu kırsalındaki el-Arima’dan Rakka’nın batı kırsalındaki Ayn el-İsa kasabasına kadar 115 km uzunluğundaki uluslararası kara yolu ve Tel Tamer kasabasından 160 km uzunluğundaki Irak ile olan el-Yarubiye sınır kapısı olmak üzere 275 km’lik alanı ateşli araçlarla kontrol ediyor. Türkiye nüfuzuna ve muhalif Suriyeli gruplara bağlı ‘Fırat Kalkanı’ bölgesi ile Münbiç şehrindeki ana sınır kapısının yanı sıra, Irak ile el-Yarubiye ve Semalka, Türkiye ile Kamışlı, ed-Derbesiye ve Ayn el-Arab (Kobani) sınır kapılarının kontrolünü elinde tutuyor.
SDG, Özerk Yönetimi ve siyasi kanadı SDK ayrıca, Rakka vilayetinin merkezini, Fırat’ın doğusundaki kırsal kesimlerinin çoğunu, nehrin güneyinde sivil bir yönetim konseyi tarafından yönetilen Tabka kasabasını, Deyr-i Zor’un doğu ve batısını, Fırat Nehri ovasını, askeri ve sivil meclislerin bulunduğu alanları, Halep’in doğu kırsalındaki Münbiç, Ayn el-Arab (Kobani) ve el-Arima kasabalarını, Halep şehri içindeki Eşrefiye ve Şeyh Maksud mahallelerini ve kuzey kırsalındaki eş-Şehba bölgesini kontrol ediyor. Çeyrek milyona yakın çalışan ve yöneticinin görev yaptığı bu bölgelerde güvenlik, yerel polis ve örgütlü yönetimler mevcut ve bunlara aylık yaklaşık 100 dolarlık maaş ödeniyor.
30 bin sınır muhafızı cephe hattında ve temas noktalarında konuşlanmış, 20 bin ‘Asayiş’ olarak bilinen İç Güvenlik Gücü 7 yerel idareye dağıtılmış, 50 bini 4 vilayete konuşlanmış olmak üzere 110 bin askeri güç bulunuyor. Bu askeri güç, birlikler, alaylar ve askeri birlikler arasında dağıtılan hiyerarşik bir komuta sahip bir disiplinle hareket ediyor. Uluslararası koalisyonun bir parçası olan Mısır, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) dahil olmak üzere Arap ülkelerinden güvelik ve ABD ordusundan uzmanlar düzeyinde eğitim aldı. ABD ordusu ve DEAŞ karşıtı koalisyon güçlerinin desteğiyle inşa edilmiş binalara ve askeri konut birimlerine sahipler.
Petrol ve enerji zenginliği, yol ağı ve disiplinli askeri güçlerden gelen bu kartlara ek olarak, SDG ve Özerk Yönetiminin nüfuz alanlarında yaklaşık 4 milyon Suriyeli yaşıyor. Buralarda Kürtler, Araplar, Hristiyanlar, Türkmenler, Kalde- Asurlular, Ermeniler ve Yezidiler bir araya yaşıyorlar. En büyüğü yaklaşık 60 bin kişinin yaşadığı el-Hol kampı olan 12’den fazla kamp var.
Bu gazeteler ve diğerleri, Suriye hükümetiyle müzakere etmek için Suriyeli Kürtlerin sahip olduğu bir sepet grup oluşturuyor. Kürt liderler, bir sonraki müzakere turunun Şam rejimi lideri Beşşar Esed’in katılımı ve himayesinde olmasını talep ediyor. Üst düzey yetkililer, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada önceki üç turun, Suriye Ulusal Güvenlik Ofisi Başkanı Tümgeneral Ali Memluk ve hükümet bakanlıklarından yetkililerle yapılan görüşmelerle sınırlı olduğunu belirtti.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.