Muhammed bin Zayed el Nahyan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüşmek için Türkiye’ye geliyor

Ankara'daki kaynaklar, ziyaretin kesinleştiğini belirtirken tam tarih vermekten kaçındı

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Muhammed bin Zayed el Nahyan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüşmek için Türkiye’ye geliyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed el Nahyan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek için Türkiye’ye geliyor.
BAE kaynakları, bin Zayed’in sabah saatlerinde  Türkiye’de olmasının beklendiğini bildirdi. 
Ankara’daki kaynaklar ise ziyaretin kesinleştiğini ancak programın gelecek haftaya sarkabileceğini (24 Kasım) belirttiler.   
Independent Türkçe’nin ulaştığı kaynaklara göre daha önce Cumhurbaşkanı Erdoğan’la telefonda görüşen bin Zayed’in çantasında ekonomi ve ikili ilişkiler başta olmak üzere birçok konu başlığı var. bin Zayed’in çantasındaki en önemli başlık olan ekonomi alanında BAE’nin İran üzerinden geçen koridor ile Türkiye'ye ticaret yolu açması olacak.
Söz konusu koridorla birlikte Süveyş Kanalı geçişli Sharjah - Mersin güzergahında deniz yoluyla 20 gün sürecek taşıma, İran üzerinden geçen güzergahla 6 ila 8 günde yapılabilir hale gelecek.
BAE’den yola çıkan ve İran’a Basra Körfezi üzerinden Türkiye’ye ulaşan nakliye 1 Kasım tarihinde Türkiye’ye ulaşmıştı.
İran söz konusu anlaşmayı resmi olarak duyurmuştu.
Bin Nayed’in çantasında özellikle bu yeni koridorla birlikte Türkiye’de yapılacak olan yatırımlar masaya yatırılacak

Diplomasi trafiği
Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri arasında Katar krizi, 15 Temmuz darbe girişimi ve Sedat Peker’in Birleşik Arap Emirlikleri’ne gitmesiyle birlikte gerginleşen ilişkiler Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayid Al Nahyan’ın telefon görüşmesiyle yumuşama eğilimine girmişti.
Çavuşoğlu ve BAE'li mevkidaşı bin Nahyan'ın görüşmesinde ikili ilişkiler ele alınmıştı.
Dışişleri bakanlarının görüşmesinden sonra diplomasi trafiği Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 18 Ağustos'ta BAE Ulusal Güvenlik Danışmanı Şeyh Tahnoun bin Zayed Al Nahyan'ı kabul etmesiyle devam etti.
Türkiye ve BAE arasındaki diplomasi 31 Ağustos'ta ülkenin fiili lideri Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed el Nahyan (MBZ) ile yapılan telefon görüşmesi ile devam etti. Şeyh Tahnoun'un aynı zamanda MBZ'nin kardeşi olması, Erdoğan'ın temaslarının önemini ortaya koyması açısından ayrıca dikkat çekiciydi.
Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan kısa açıklamada, "Görüşmede iki ülke ilişkileri ve bölgesel konular ele alındı" bilgisi dışında ayrıntıya yer verilmedi.
BAE'nin haber ajansı WAM ise iki liderin "iki halk arasındaki ilişkileri ortak çıkarlara ve iki halka hizmet edecek şekilde güçlendirme olasılıklarını" gözden geçirdiklerini kaydetti.
Daha önce telefonda görüşen Erdoğan ve bin Nahyan yüz yüze görüşme gerçekleştirerek sorunları masaya yatıracak.



Körfez ülkeleri, olası İsrail-İran savaşında nasıl bir politika izleyecek?

İran'ın İsrail'e misillemesi Tahran'da sevinçle karşılanmıştı (AFP)
İran'ın İsrail'e misillemesi Tahran'da sevinçle karşılanmıştı (AFP)
TT

Körfez ülkeleri, olası İsrail-İran savaşında nasıl bir politika izleyecek?

İran'ın İsrail'e misillemesi Tahran'da sevinçle karşılanmıştı (AFP)
İran'ın İsrail'e misillemesi Tahran'da sevinçle karşılanmıştı (AFP)

İsrail ve Hizbullah arasındaki çatışmaların İran'a da sıçramasıyla Ortadoğu'da topyekun savaş riski her geçen gün artıyor. 

Birleşik Krallık'ın tanınmış gazetelerinden Guardian'ın analizinde, Sünni bir koalisyon oluşturan Körfez ülkelerinin İran'a ya da onun desteklediği milislere doğal olarak sıcak yaklaşmadığı belirtiliyor.

Guardian'ın diplomasi editörü Patrick Wintour'un kaleme aldığı analizde, Körfez ülkelerinin İsrail'in İran'a karşı saldırıları artırmasını istemediği ve gerilimi düşürmek için ABD'nin devreye girmesini talep ettiği aktarılıyor. 

Irak, Kuveyt, Umman, Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerin bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasının bölgede istikrar ve refaha giden tek yol olduğunu vurguladığı belirtiliyor. 

Ayrıca analizde, Körfez ülkelerinin Filistinlilere insani yardım ve siyasi destek dışında bir şey sağlamamaya yönelik ortak stratejilerini değiştirmeyeceği savunuluyor. 

Son çatışmaların ardından İsrail'in misilleme olarak İran'daki petrol altyapısını ve nükleer tesisleri hedef alabileceği de öne sürülüyor. Wintour, Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi'nin (GCC) bu olasılıktan epey tedirgin olduğunu aktarıyor. 

GCC'nin Lübnan'daki saldırılarını durdurması için İsrail'e çağrı yaptığı fakat İran'in İsrail'e misillemesini destekleyen bir açıklamada bulunmadığına işaret ediliyor. 

Analizde, İsrail'in saldırılarını genişletmesiyle Körfez ülkelerinin bir ikilemle karşı karşıya kalacağı belirtiliyor. Bir yandan İran'ın bölgedeki etkisinin uzun vadede zayıflaması, burada sadece İsrail'in egemen olduğu istikrarsızlaştırıcı bir güç boşluğu yaratabilir. Diğer yandan bu boşluk, Körfez ülkeleri için İran'ın zayıflığından faydalanma ve Tahran'ın desteklediği milisleri geri püskürtme fırsatı yaratabilir. 

Analize göre İran'ın zayıflaması, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'ye Tahran destekli grupları dizginlemesi için daha fazla alan sağlayabilir. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad da Lübnan'daki nüfuzunu yeniden kazanabilir.

Wintour, en önemli denge unsurunun Suudi Arabistan-İran ilişkileri olduğunu belirtiyor. İki ülke, Çin'in ev sahipliğiyle 10 Mart 2023'te bir araya gelerek ilişkileri normalleştirme kararı almıştı. 7 yıl aradan sonra diplomatik ilişkiler tekrar başlatılmıştı.

Berlin merkezli Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nin pazartesi yayımladığı raporda da Riyad ve Tahran arasındaki ilişkilerin bölgede barışı sağlamaya yönelik kilit önem taşıdığına dikkat çekilmişti.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal Bin Ferhan'la Katar'da dün yaptığı görüşmede, İsrail'in bölgedeki saldırganlığına karşı İslam ülkelerine birlik çağrısı yapmıştı.

İsrail'in bir sonraki adımı ne olacak?

İsrail'in önce Hamas lideri İsmail Haniye'yi Tahran'da, sonra da Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah'ı Beyrut'ta öldürmesinin ardından İran da aylardır beklenen misillemeyi salı gecesi yapmıştı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'ın "ağır bedel" ödeyeceğini söylerken, ABD de Tel Aviv yönetimine destek veriyor. 

Amerikan medya kuruluşu CNN, "bölgesel savaşın fiilen başladığını" yazıyor. Kimliğinin açıklanmamasını isteyen İsrailli bir eski üst düzey askeri yetkili, Tel Aviv yönetiminin seçeneklerini değerlendirdiğini belirtiyor. 

Eski İsrail Başbakanı Naftali Bennett, İran'a kapsamlı saldırı düzenlenmesini savunuyor fakat CNN'e konuşan yetkili, Tel Aviv'in fevri davranmayacağını ve daha ölçülü bir saldırı planı yapabileceğini öne sürüyor. 

Öte yandan Amerikan gazetesi New York Times (NYT), İsrail ordusunun İran'a güçlü bir misilleme düzenleyebileceğini yazıyor. İsrail'in Ulusal Güvenlik Konseyi'nde İran stratejisinden sorumlu eski yetkili Yoel Guzansky, şunları söylüyor: 

İsrail'de ordu, savunma uzmanları, analistler ve siyasetçiler arasında İran'ın saldırısına güçlü şekilde karşılık verilmesine dair fikir birliği var.

NYT'ye konuşan yetkililer, Tel Aviv'in misillemeye yönelik kararını büyük ihtimalle cuma akşamı Roş Haşanah'ın sona ermesiyle vereceğini belirtiyor. Roş Haşanah'ta Yahudiler, İbrani takvimine göre yeni yılın gelişini kutluyor.

Independent Türkçe, Guardian, New York Times, CNN