Cezayir ve Güney Afrika: Paralı askerler ve yabancı güçler Libya'dan çekilmeli

Cezayir Dışişleri Bakanı Ramtane Lamamra (AFP)
Cezayir Dışişleri Bakanı Ramtane Lamamra (AFP)
TT

Cezayir ve Güney Afrika: Paralı askerler ve yabancı güçler Libya'dan çekilmeli

Cezayir Dışişleri Bakanı Ramtane Lamamra (AFP)
Cezayir Dışişleri Bakanı Ramtane Lamamra (AFP)

Cezayir ve Güney Afrika ülkelerinin dışişleri bakanları, Libya’da genel seçimlerin ardından paralı askerlerin ve yabancı güçlerin Libya'dan çekilmesi ve ülkede ulusal uzlaşmanın sağlanması gerektiğine vurgu yaptı.
  Cezayir Dışişleri Bakanı Ramtane Lamamra, Güney Afrika Dışişleri Bakanı Naledi Pandor ile Cezayir’de, dışişleri bakanlığı genel merkezinde gerçekleştirdiği görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, “İki ülke, “Libya'nın iç işlerine her türlü dış müdahaleyi şiddetle reddediyor ve uluslararası toplumun, 24 Aralık'taki genel seçimlere hazırlık amacıyla Libyalılar tarafından yürütülen çabaları içtenlikle desteklemesi gerektiğini belirtiyor” dedi.
 Lamamra, geçen Cuma günü Cezayir International (Cezayir ile ilgili yurtdışı haberleri yapan yeni bir uydu kanalı) ile yaptığı röportajda şu ifadeleri kullandı: “Cezayir, kardeş ülkelerin başında vatanını seven, ulusal çıkarlar yerine başkalarının çıkarları için dış hesaplara girmeyen erkek ve kadınların olmasını istiyor.”
Cezayir Dışişleri Bakanı Ramtane Lamamra’nın bu açıklaması Libya seçimlerinde aday olan ve Cezayir'in siyasi muhalif olarak gördüğü Libya Ulusal Ordusu (LUO) lideri Mareşal Halife Hafter'e üstü kapalı bir gönderme olarak yorumlandı.
Hafter'e bağlı güçler, geçtiğimiz Haziran ayında Cezayir sınırını kapattıklarını açıklamıştı. Libya medyası, bu kararın bölgedeki DEAŞ bağlantılı terör örgütlerinin tehditlerinin gözlenmesinden sonra geldiğini söyledi.
Diğer yandan Libya Ulusal Ordusu Ahlaki Rehberlik İdaresi, "silahlı kuvvetlerin Libya-Cezayir sınırını kapattığını ve burayı hareketin yasak olduğu bir askeri bölge ilan ettiğini" belirtti.
Cezayir ve Güney Afrika ülkelerinin dışişleri bakanları yaptıkları ortak bir açıklamada, Birleşmiş Milletler (BM) Batı Sahra Özel Temsilcisi Staffan de Mistura'yı “Afrika Birliği (AfB) Barış ve Güvenlik Konseyi’nin 9 Mart 2021'de kabul edilen kararının uygulanmasını sağlamak için AfB ile yakın koordinasyon kurmaya çağırdılar. Söz konusu karar her ikisi de Afrika Birliği üyesi olan Fas Krallığı ve Polisario'yu koşulsuz doğrudan müzakerelere başlamaya çağırıyor.
  Açıklamada, Lamamra'nın BM'nin Sahra elçisini, Güvenlik Konseyi'nin 1991 tarihli 690 sayılı kararında oybirliğiyle kabul edilen yerleşim planını etkinleştirmeye çağırdığı belirtildi. Söz konusu açıklamada iki ülkenin, "kıtadaki çatışmaları ve krizleri önlemeye, yönetmeye ve çözmeye yönelik çabalarla ilgili olarak, Afrika sorunlarına Afrika çözümleri ilkesine bağlı kalma gereği" vurgulandı.
Cezayir ve Güney Afrika, ‘Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletler içindeki ortak çabalarını yoğunlaştırma, Afrika'nın çıkarlarını teşvik etme ve öncü programlarını ilerletme’ konusunda anlaştılar. İki ülke Afrika Birliği'nin kurucu yasasında yer alan ilke ve hedefler doğrultusunda AfB'nin birliğine yönelik ortak taahhütlerini yinelediler.
 Mali'deki durumla ilgili olarak, iki bakan ülkenin şu anda karşı karşıya olduğu büyük zorluklar karşısında Mali hükümeti ve halkıyla dayanışmalarını ifade ettiler. Cezayir ve Güney Afrika ülkelerinin dışişleri bakanları, Malili tarafları barış anlaşmasının ve varılan uzlaşmanın (2015) uygulanmasını hızlandırmaya, krizi sona erdirmeye ve ülkelerinin birliğini ve toprak bütünlüğünü korumaya çağırdı.
Cezayir, Mali'deki sponsor oldukları anlaşmanın şartlarına uymamaları nedeniyle çatışmanın iki tarafından (hükümet ve muhalefet) memnuniyetsizliğini dile getirdi. Cezayir özellikle muhalif güçlerin kuzeyden çekilmesi ve silahsızlandırılması konusunda anlaşmanın ihlal edilmesinden rahatsız.
 Ortadoğu'daki durum hakkında iki bakan, Filistin halkının hakkı konusunda tasarruf edilemeyeceğini, başkenti Kudüs-ü Şerif olan bağımsız Filistin devletinin kurulmasından vazgeçilemeyeceğini ve Filistin sorununun çözümünün Ortadoğu'da sürdürülebilir barış ve istikrarın sağlanması için gerekli olduğunu kaydettiler.



Mısır-Somali-Eritre görüşmeleri Afrika Boynuzu'nda iş birliğini derinleştiriyor

Mısır, Eritre ve Somali, ikinci tur başkanlık zirvesi yapma konusunda anlaştı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır, Eritre ve Somali, ikinci tur başkanlık zirvesi yapma konusunda anlaştı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
TT

Mısır-Somali-Eritre görüşmeleri Afrika Boynuzu'nda iş birliğini derinleştiriyor

Mısır, Eritre ve Somali, ikinci tur başkanlık zirvesi yapma konusunda anlaştı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır, Eritre ve Somali, ikinci tur başkanlık zirvesi yapma konusunda anlaştı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

Kahire dün, Mısır'ın ‘Somali'nin birliğinden ya da Kızıldeniz'e kıyısı olmayan herhangi bir devletin varlığından ödün vermeyi reddetme’ vurgusu eşliğinde, Afrika Boynuzu'nda bölgesel iş birliği, istikrar ve güvenliği güçlendirmeye odaklanan Mısır-Somali-Eritre bakanlık görüşmelerine ev sahipliği yaptı.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre üçlü görüşmeler, ‘iş birliğinin ve Afrika Boynuzu'ndaki Mısır-Somali-Eritre ittifakının derinleştirilmesi’ anlamına geliyor. Mısır'ın açıklamaları ise Addis Ababa'ya, Kahire'nin ulusal güvenliği için önemli olan Somali ve Kızıldeniz'de istikrarın sağlanması için ‘daha fazla baskı yapması’ yönünde dolaylı mesajlar gönderiyor.

Mısır, Mogadişu ile Addis Ababa arasında yaşanan krizin ardından Somali ile askeri iş birliğini güçlendirdi ve Etiyopya hükümetinin Ocak 2024'te ayrılıkçı Somaliland bölgesiyle, Etiyopya'nın Somaliland’ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında Addis Ababa'nın Berbera bölgesinde 50 yıl boyunca ticari bir liman ve askeri bir üs de dahil olmak üzere bir deniz çıkışı elde etmesini öngören ön anlaşma imzalamasına karşı çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın dün yaptığı açıklamaya göre, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Faki ve Eritre Dışişleri Bakanı Osman Salih Muhammed arasında ‘bölgesel iş birliğini güçlendirmek ve Afrika Boynuzu'nda güvenlik ve istikrarı desteklemek’ amacıyla kurulan bakanlar komitesinin ilk toplantısı Kahire'de yapıldı.

Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan ve üç ülkenin ortak basın açıklamasında yer alan bilgiye göre ilk bakanlar toplantısı, Afrika Boynuzu ve Kızıldeniz bölgesinde güvenliğin güçlendirilmesi amacıyla geçtiğimiz ekim ayında Mısır, Eritre ve Somali devlet başkanları arasında düzenlenen Asmara Zirvesi'nin sonuçları temelinde gerçekleştirildi.

Toplantıda, ‘Mısır'ın Somali'deki barışı koruma ve barışı inşa çabalarına katılımı ve bu yılın başından beri planlanan Somali'deki Afrika Birliği Destek ve İstikrar Misyonu'na (AUSSOM) katılımı da dahil olmak üzere iş birliğinin geliştirilmesinde kaydedilen ilerleme’ memnuniyetle karşılanarak Mısır, Eritre ve Somali arasında ‘yakın gelecekte’ ikinci bir başkanlık zirvesi düzenlenmesi kararlaştırıldı.

Mısır Afrika İşleri Konseyi Başkan Yardımcısı ve eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Salah Halime, toplantının ‘özellikle Addis Ababa'nın Somaliland ile imzaladığı mutabakat zaptının, geçen ay Ankara'da anlaşmazlığı sona erdirmek ve şubat ayında dört ay boyunca görüşmeler yapmak üzere varılan mutabakata rağmen iptali konusunda nihai bir anlaşmaya varılamadığı için, Afrika Boynuzu ve Kızıldeniz bölgesindeki güvenlik sorunlarıyla yüzleşmede iş birliğini ve üçlü ittifakı derinleştirmeyi amaçladığına’ inanıyor.

Somalili siyasi analist Abdulveli Cami Berri, üçlü toplantının ‘ortak zorluklarla yüzleşmek ve Kızıldeniz'le bağlantılı stratejik çıkarları geliştirmek için Afrika Boynuzu'nda bölgesel ittifakları derinleştirmenin önemini yansıttığına’ inanıyor. Berri ayrıca, ‘Mogadişu'nun istikrarı Mısır'ın ulusal güvenliğinin bir parçası olduğundan artan iş birliği ve Mısır'ın barışı koruma misyonuna katılmayı onaylamasıyla bunun tercüme edildiğini’ düşünüyor.

Berri, “Kısa bir süre içerisinde yeni bir üçlü başkanlık zirvesi düzenlenmesi, bu ittifakı desteklemek için uluslararası ilgiyi çekmenin yanı sıra, üç tarafın sadece diplomatik anlayışlar değil, uzun vadeli stratejik bir ittifak kurma konusundaki ciddiyetini de göstermektedir” dedi.

Somalili ve Eritreli mevkidaşlarıyla düzenlediği basın toplantısında Abdulati, Etiyopya'ya dolaylı bir mesaj vererek, ‘toplantı sırasında Kızıldeniz'in güvenliğinin sadece kıyıdaş ülkelerin iradesine tabi olduğu ve kıyıdaş olmayan herhangi bir ülkenin varlığının hiçbir şekilde kabul edilemeyeceğinin görüşüldüğünü’ söyledi.

Halime, Mısır'ın kıyıdaş olmayan devletlerle ilgili tutumunu ‘herhangi bir deniz çıkışının uluslararası hukuka uygun olması gerektiği; aksi takdirde herhangi bir devlet için tehdit oluşturacağı’ gerçeğine bağladı. Halime, “Etiyopya-Somali mutabakatları henüz sonuçlandırılmadı, bu da Addis Ababa'nın mevcut tutumunu kabul edilemez kılıyor ve Afrika Boynuzu ile Kızıldeniz'in güvenliğini tehdit ediyor” ifadesini kullandı.

Abdulati'nin Kızıldeniz'le ilgili yorumlarının Kahire'nin kendi ulusal güvenliğini ve Eritre ve Somali dâhil kıyıdaş ülkelerin güvenliğini koruma arzusunu yansıttığını ve Etiyopya'ya bölgede artan rolü konusunda dolaylı mesajlar taşıdığını belirten Berri'ye göre Kahire, Etiyopya'nın Kızıldeniz veya Afrika Boynuzu'na herhangi bir müdahalesini ‘potansiyel tehdit’ olarak görüyor. Berri, Mısır'ın Somali ve Eritre'ye verdiği desteğin ‘Etiyopya'nın artan etkisine karşı bir denge oluşturduğunu’ ve bunun da ‘Mısır ve Somali'nin Etiyopya politikalarına karşı pozisyonunu güçlendirdiğini’ belirtti.

Berri, üçlü ittifakın Etiyopya üzerindeki baskıyı artırabileceğini, ancak ‘Addis Ababa'nın bu iş birliğinin hedefi olduğunu hissetmesi halinde bölgesel gerilimi tırmandırabileceğini’ söyledi. Berri, söz konusu gelişmelerin ‘Afrika Boynuzu'ndaki ittifaklar haritasında önemli değişikliklere işaret ettiğini ve Mısır, Somali ve Eritre arasında bölgesel zorluklara karşı birleşik bir cephe oluşturmak için iş birliğini derinleştirme olasılığı bulunduğunu’ kaydetti.